از کلیپی تا کورتانا؛ چه سرنوشتی در انتظار هوش مصنوعی مایکروسافت آفیس است؟

در هفته گذشته کنفرانس بیلد مایکروسافت برگزار شد و در آن، ساتیا نادلا، مدیر عامل هندی تبار این شرکت، بیشتر وقت خود در نطق اصلی اش را به چت بات ها اختصاص داد؛ ربات هایی که قابلیت یاری رساندن به کاربران از طریق مکالمات محاوره ای را دارند.

در میان اشخاصی که این مقاله را مطالعه می کنند، باید افرادی باشند که در اواخر دهه ۹۰ میلادی یا اوایل هزاره سوم از آفیس یا سایر محصولات مایکروسافت استفاده کرده اند. در آن زمان آفیس یک دستیار درون خود داشت که با نام «Clippy» (کلیپی) شناخته می شد؛ ابزاری که قرار بود به کاربر در موارد خاص یاری رساند و به پرسش های ساده، پاسخ دهد. اما همین دستیار، تبدیل شد به نمادی برای رنجش کاربران از آفیس.

کلیپی در سال ۹۷ به آفیس راه یافت و سپس راه خود را به سایر محصولات شرکت یاد شده نظیر «Microsoft Publisher» نیز گشود. بازخورد اغلب منفی کاربران اما باعث شد تا مایکروسافت با تاخیری طولانی، در نهایت این دستیار مجازی را محو کند. در سال ۲۰۰۸، کلیپی به طور کامل از صحنه روزگار حذف شده بود، بدون اینکه مایکروسافت هیچ توضیحی در مورد این اقدام بدهد.

اکنون در مصاحبه ای با بیزنس اینسایدر، برای اولین بار خانم «جولی لارسون گرین» (Julie Larson-Green) از دلایل مرگ کلیپی می گوید و آنها را توضیح می دهد. وی ۲۳ سال اخیر را در مایکروسافت با سمت مدیریتی طی کرده و در این رابطه به منبع یاد شده می گوید: «من شخصی هستم که مسئول از میان برداشته شدن کلیپی از محصولات مایکروسافت بود.»

وی توضیح می دهد که نام اصلی Clippy، در واقع Clippit بود و در آن زمان بازخوردهای بسیار متفاوتی از سوی کاربران در خصوص این ویژگی ارسال می شد.

خانم گرین بیان می کند که برخی از کاربران آفیس عاشق اش بوده اند و دل شان می خواسته کلیپی را همانند یک دستیار و دوست، دم دست خود داشته باشند تا در هنگام ایجاد یک سوال، بتوانند از آن بهره گیرند، مخصوصا اگر با مقوله کامپیوترها یا آفیس چندان هم آشنا نبودند: «دوست داشتند همراهی داشته باشند و در پروسه آموختن آفیس، تنها نباشند.»

در آن زمان خانم گرین، مسئول توسعه رابط کاربری آفیس برای مایکروسافت بود. مشکل اصلی این بود که کلیپی بیش از حد همه جا ظاهر می شد و با پاسخ های از پیش نوشته شده اش، به سراغ تان می آمد. وی می گوید از ابتدا هدف این بود که Clippy بتواند به پرسش های کاربران پاسخ دهد، اما تبدیل شده بود به دستیاری که صرفا می آمد و می گفت «به نظر می رسد در حال نوشتن یک نامه هستید، کمک می خواهید؟». کاربران از چنین دستیاری خوششان نمی آمد. مشکل اینجا بود که در گذر زمان، این ویژگی برای کاربران خسته کننده تر هم می شد. در نتیجه راهی به جز از میان برداشتن کلیپی پیش پایمان نبود.

کلیپی در آینده چگونه خواهد بود؟

بحث گذشته ها کافیست؛ بیایید به امروز برگردیم. خانم گرین اکنون خبر می دهد که تکنولوژی هوش مصنوعی در حال حاضر بالاخره به مرحله ای رسیده که می توان ایده اولیه کلیپی را به شکل مطلوب پیاده سازی کرد: «در آن زمان، تلاش می کردیم جلوتر از تکنولوژی های وقت، حرکت کنیم.»

به لطف تلاقی برخی عناصر، نظیر تحقیقات مایکروسافت در بحث گفتار طبیعی از نوع ماشینی، هوش مصنوعی، و البته Graph که حاصل داده های کاربران است، بالاخره آفیس می تواند دستیاری پویا داشته باشد که به شکل حقیقی به اشخاص یاری رساند و مهارت های مهمی را نیز به آنها آموزش دهد: «می توان گفت کلیپی ِامروز، دکترای یادگیری دارد.»

البته بیان این صحبت ها به منزله تولد دوباره ی کلیپی نیست؛ قرار هم نشده کورتانا بیاید و به شما آفیس بیاموزد. خانم گرین می گوید که همچنان در حال تحقیق و پژوهش هستند تا از تکنولوژی های جدید به بهترین شکل برای توسعه ابزاری آموزشی در آفیس بهره گیرند.

وی از کورتانا و هوش مصنوعی به کار رفته در آن می گوید. هوشی که زیربنای توسعه ی کورتانا بوده و خبر می دهد که مایکروسافت به این صورت در پی ساده سازی آفیس است؛ بدون اینکه نیاز باشد به یک باره طراحی آن را دگرگون کرده و یا قابلیت های فرعی و زائدی به آن بیافزاید.

آفیس در آینده قرار است پیشنهادات هوشمندانه تری به شما بدهد. پیشنهادی که قبلا کلیپی برای کمک می داد و می گفت «به نظر می رسد در حال نوشتن یک نامه هستید»، به جایی می رسد که بگوید «به نظر می رسد در نوشتن یک نامه درخواست کار و ارسال رزومه هستید». شاید هنگام کار با پاورپوینت، به شما پیشنهاد شود که اگر مراحل را به گونه دیگری پیش برید، اسلایدهای تان چشم نواز تر می شوند، و این را هم از میزان نگاه کردن اشخاص به اسلاید های شما متوجه می شود.

در این میان مایکروسافت Word قرار است تلاش کند تا همان حس همیشگی اش را منتقل کند؛ نه بیشتر و نه کمتر.

خانم گرین می گوید وعده اصلی ما این است که در آینده، مایکروسافت آفیس می تواند حقیقتا به پرسش های کاربران پاسخ دهد، آن هم در همه پلتفرم و دستگاه ها. زمانی که این هدف محقق گردد، آفیس واقعا به کاربران یاری خواهد رساند تا در مباحث نگارشی و سایر امور آفیس توانمندتر شوند: «موارد بسیاری را در دست توسعه داریم که آماده کردن شان ساده نیست، اما سطح کیفیت آفیس را بسیار بالاتر می برند.»