رشد بلور در فضا؛ راهکاری تازه برای مقابله با گازهای اعصاب و سلاح های شیمیایی

ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) یکی از بهترین آزمایشگاه های تحقیقاتی در جهان به شمار می رود، به همین دلیل دانشمندان در تلاشند تا از این مرکز برای توسعه پادزهر گازهای شیمیایی استفاده کنند. همان طور که می دانید عوامل محرک عصبی مانند سارین (sarin) یا VX به شدت سمی هستند، اما شاید با رشد کریستال های ویژه در شرایط خلاء و در فضا بتوان با آنها مقابله نمود.

گاز سارین با از کار انداختن آنزیم AChE طی چند دقیقه انسان را می کُشد

طبق اعلام مؤسسه ملی سلامت آمریکا (NIH)، آنزیم AChE (یا آنزیم استیل کولین استراز) به عضلات بدن کمک می کنند تا پس از تحریک توسط سیستم عصبی، به حالت عادی و وضعیت استراحت برگردند. در مقابل، عوامل محرک شیمیایی به گروهی از ترکیبات شیمیایی موسوم به ارگانوفسفات ها (OP) تعلق دارند که مانع از فعالیت آنزیم AChE می شوند. این وضعیت می تواند به فلج شدن و مرگ فرد منجر گردد، مثلاً گاز سارین طی چند دقیقه قربانی خود را از پای در می آورد.

ماه گذشته میلادی، مؤسسه ملی سلامت در قالب پروژه ای تحت عنوان «اقدام متقابل علیه تهدیدات شیمیایی» (CouterACT) چندین نمونه از آنزیم AChE انسان را سوار بر کپسول دراگون اسپیس اکس به ایستگاه فضایی بین المللی فرستاد. رشد این آنزیم در زمین بسیار دشوار است، اما در جاذبه صفر با شرایط بهتری روبرو هستیم. دانشمندان تلاش می کنند تا بلورهای این آنزیم را در فضا ساخته و سپس آنها را برای آزمایشات بیشتر به زمین بفرستند.

دکتر آندری کوالوسکی یکی از اعضای اصلی پروژه فوق می گوید:

با بهره گیری از شرایط جاذبه صفر در ایستگاه فضایی بین المللی، امیدواریم که کریستال های بهتر و یکنواخت تری را بسازیم، عملی که روی زمین میسر نیست.

زمانی که کریستال ها به ابعاد مورد نظر رسیدند، به زمین منتقل خواهند شد. تیم پروژه CounterACT امیدوار است پادزهری را تولید کند که پیوند بین OP-AChE را به سرعت شکسته و اثر گازهای محرک اعصاب را خنثی نماید. در بهترین حالت، فرد قربانی می تواند پادزهر مورد بحث را به صورت خوراکی استفاده نماید.

جالب است که این همه سرمایه مالی و انسانی، تنها برای مقابله با یکی از اشتباهات مرگبار بشر یعنی توسعه گازهای شیمیایی صورت می گیرد؛ اشتباهی که تاکنون به مرگ هزاران انسان انجامیده است.