رویای خاکستری کارآفرینی؛ وام‌هایی که پس از شکست استارتاپ باید پرداخت شوند
موج فعالیت استارتاپ‌ها در ایران رشد وسیعی داشته که البته این رشد لزوما به معنای موفقیت همه آنها هم نیست. در تعریف عامیانه‌ای که از استارتاپ به میان می‌آید این موضوع مطرح می‌شود که استارتاپ‌ها ...
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
موج فعالیت استارتاپ‌ها در ایران رشد وسیعی داشته که البته این رشد لزوما به معنای موفقیت همه آنها هم نیست. در تعریف عامیانه‌ای که از استارتاپ به میان می‌آید این موضوع مطرح می‌شود که استارتاپ‌ها برخلاف تصور عموم پتانسیل شکست بالایی دارند و عده‌ای حتی معتقدند که یک ایده استارتاپی تا چندین بار با موانع سهمگین مواجه نشود، به موفقیت نمی‌رسد.
مسئله وام‌دهی به این کسب‌وکارهای نوپا چندیست که در بین برخی بانک‌ها و یا صندوق‌های حمایتی دولتی مطرح شده ولی مدتی پیش مدیرکل دفتر نوآوری و حمایت از سرمایه گذاری وزارت ارتباطات گفت که این تجارت‌ها در ایران نیاز به وام ندارند. «سورنا ستاری»، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز اظهار نظر مشابهی دارد:
«یکی از بحث‌های مهمی که اکوسیستم کارآفرینی ایران در آن ضعف دارد نبود سرمایه‌گذاری جسورانه (VC) است، ما باید به این برسیم که وام دادن به استارتاپ‌ها خیانت به آن هاست، معاونت علمی پیش از این از طریق صندوق‌های وابسته به بیش از دو هزار شرکت وام داده است؛ اما امروز اثرات آن را می‌بینیم، بسیاری از این شرکت‌ها شکست‌خورده‌اند و امروز باید پول‌هایی را که وام گرفته‌اند پس بدهند.»
فعالان حوزه استارتاپ اما مدت‌هاست که چنین نظری دارند و معتقد هستند استارتاپی که نیاز به وام داشته باشد اساسا استارتاپ نیست. آنها باور دارند که یک ایده نو و ناب استارتاپی اگر واقعا مفید باشد، به سرعت رشد کرده و سرمایه‌گذار لازم را پیدا می‌کند و البته عده‌ای هم می‌گویند که نیاز به سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی و یا دولتی موضوع مهم‌تریست که در این سال‌ها نادیده گرفته شده است.
با این وجود عده‌ای از جوانان در سودای راه‌اندازی کسب‌وکار با دریافت وام‌های دولتی موافق هستند، وام‌هایی که سورنا ستاری معتقد است «برای شرکتی است که از آب و گل درآمده و می‌تواند بازار، قیمت، رقبا و ریسک‌ها را پیش‌بینی کند؛ اما این در اختیار یک استارتاپ نیست.» او باور دارد که هیچ‌کس نمی‌داند یک ماه بعد چه اتفاقی برای یک استارتاپ و شرکت نوپا می‌افتد.
«ناصر غانم‌زاده»، مدیر شرکت سرمایه‌گذاری (VC) جسورانه «آپاتان» هم مدت‌هاست که از مخالفین سرسخت پرداخت وام به استارتاپ‌هاست. او باور دارد که در تمامی تعاریفی که از استارتاپ شده، برای نود درصد آنها احتمال شکست قابل تصور بوده و از هر ده استارتاپ، فقط یکی به موفقیت می‌رسد. غانم‌زاده در این باره به دیجیاتو می‌گوید:
«این تعریف ما را به این آگاهی می‌رساند که وقتی وامی به این صاحبان کسب‌وکار اعطا شود و بعد اگر بر فرض و احتمال (که درصد این احتمال هم کم نیست) استارتاپ شکست بخورد، افراد داخل آن استارتاپ باید در اوج شکستشان به فکر بازپس وام گرفته شده‌شان باشند. این امر عملا هلاک کردن صاحبان کسب‌وکار محسوب می‌شود و آنها را برای فعالیت در فرصت‌های آینده‌شان باز‌می‌دارد.»
غانم‌زاده مثل بقیه مخالفین اعطای وام به استارتاپ‌ها مسئله سرمایه‌گذاری را مهم‌تر از وام دادن به این کسب‌وکارها می‌داند و آن را همانند ابعاد جهانی به دو بخش تقسیم می‌کند:
«سرمایه‌گذار‌های Angel Investors یا همان فرشتگان سرمایه‌گذار و سرمایه‌گذاران جسور (ریسک پذیر) در دنیا وجود دارند که هر یک به شیوه خود به استارتاپ‌ها و رشد آنها کمک می‌کنند. نیاز مبرم به سرمایه‌گذاران VC در بازار استارتاپ‌های ایران بسیار به چشم می‌خورد و به اعتقاد من رقمی بین چهل تا هشتاد عدد از این شرکت‌ها برای پوشش دهی تمام استارتاپ‌های ایران لازم است. اما تعدادی که امروزه در ایران از این شرکت‌ها داریم به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسد و حتی نمونه‌های داخلی موجود در حال حاضر هم صد در صد طبق استاندارد جهانی عمل نمی‌کنند.»
وی از شکست 50 درصدی استارتاپ‌هایی که VCها با کارشناسی بسیار بر روی آنها سرمایه گذاری می‌کنند می‌گوید و باور دارد که این شرکت‌ها با پیش‌بینی احتمال شکست شروع به سرمایه‌گذاری می‌کنند و بعد از این اتفاق هم از استارتاپ شکست خورده طلبی ندارند:
«در این بین موضوعی که وجود دارد اینست که دولت لزوما نیازی به دخالت مستقیم در سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها و یا اعطای وام ندارد، این دخالت دولت حتی اگر به نیت خیر انجام شود ممکن است در مواردی با کمک به استارتاپ A، دو کسب‌وکار B و C فراموش شوند و این مسئله مشکل‌ساز شود. کار مثبتی که دولت می‌تواند انجام دهد کمک به شرکت‌های سرمایه‌گذار جسور و تزریق پول به اکوسیستم استارتاپی است؛ موضوعی که تا به امروز به شکل صحیح صورت نگرفته است.»
دولت با وجود اعلام اینکه استارتاپ‌ها نیازی به وام ندارند، کماکان از طرق مختلف انواع وام با بهره‌های کم چهار درصد را که در ظاهر جذابیت خاصی دارند و برخی صاحبان کسب‌وکار را به دریافت آنها وسوسه می‌کند، اعطا می‌کند. این درحالیست که بسیاری از صاحبان استارتاپ‌ها و فعالین آگاه این حوزه سعی به آگاه‌سازی دیگر افراد تازه‌وارد در این تجارت را دارند تا به دنبال وام‌های به ظاهر رنگی ولی با آینده‌ای نامعلوم نباشند.
دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.
دلم برای خیلی از جوون ها که استارتاپ ها رو شروع کردن و به دلیل نبود رابطه و یا شرایط موفق نشدن میسوزه. کاش میشد تو ایران استارتاپ ها قوت بگیرن