قدم اول برای «گیم دیزاینر» شدن چیست؟

بازی‌سازی دانشی گسترده است و ساختن یک بازی ویدیویی کامل نیازمند تخصص‌های متنوع و متعدد است. گیم دیزاین یا طراحی بازی اما یکی از مهم‌ترین این تخصص‌ها به حساب می‌آید که هر تیم بزرگ و کوچکی نیازمند آن است.

در ایران اما گیم دیزاین به شکل آکادمیک و دانشگاهی تدریس نمی‌شود و بسیاری از بازی‌سازهای ایرانی یا به صورت خودآموز یا با بهره‌گیری از تجربه بازی‌سازهای دیگر به این تخصص دست یافته‌اند.

مدرسه اینورس نیز که از ماه‌ها پیش تدریس «طراحی بازی» را آغاز کرده بود حالا قصد دارد دور دوم کلاس‌ها را شروع کند و همین ماجرا بهانه‌ای شد تا با حمیدرضا سعیدی، گیم دیزاینر فن افزار و مدرس دوره‌ی گیم دیزاین مدرسه اینورس و امیرحسین فصیحی، مدیرعامل فن افزار گفتگویی داشته باشم.

پیش از هر سوالی،‌ بزرگ‌ترین سوال ذهنی هر کسی که علاقه به ساخت بازی دارد ولی دانش خاص مرتبطی نیاموخته به ذهنم آمد. از حمیدرضا سعیدی پرسیدم بعضی‌ها تصور می‌کنند برای یادگیری گیم دیزاین باید کد بزنند. آیا این رشته نیازی به دانش برنامه نویسی دارد؟

سعیدی پاسخ داد: «این رشته متمرکز روی گیم دیزاین است بدون مقولات فنی و بدون آنکه پیشفرضی از برنامه نویسی لازم باشد. بنابراین هر کسی که فکر خلاقی در زمینه بازی سازی دارد می‌تواند شرکت کند. اما وقتی می‌گوییم گیم دیزاین، بنابراین راجع به طیفی از موضوعات صحبت می‌کنیم. گیم دیزاینرها از قسمت‌های مختلفی مثل هنر و حوزه‌های مختلف هنری می‌آیند.».

او را متوقف کردم تا کمی دانش خودم را به چالش بکشم. به سعیدی گفتم که می‌دانم گیم دیزاین به دو قسمت فنی و هنری تقسیم می‌شود. در این دوره روی کدام یک تمرکز خواهد بود؟ پاسخ داد: «بله، وقتی می‌گوییم گیم یعنی این دو ستون اصلی فنی و هنری. اگر بُعد فنی وجود نداشته باشد اصلا گیمی ساخته نمی‌شود. اما اگر بخواهم در مورد آنالوگ گیم دیزاین هم بگویم، یک طراح باید بتواند بازی‌هایش را با کاغذ و قلم هم پیاده کند و یک بوردگیم هم بسازد. در این دوره کمتر پیرامون بعد فنی صحبت می‌کنیم. صرفا از جهت پیاده سازی طرح‌های اولیه کمی وارد بحث فنی خواهیم شد.»

به اعتقاد سعیدی، یک گیم دیزاینر باید با مباحث مختلفی آشنا باشد و از مراحل مختلف طراحی بازی سر در بیاورد. هنر، قصه نویسی، روایت، بحث‌های زیبایی‌شناختی سینمایی، قاب و زاویه دوربین، برنامه‌نویسی، طراحی سیستمی و هر دانش مرتبط دیگری که در ساخت بازی مورد استفاده است. و همه این مباحث در دوره ۱۸ ماهه کلاس‌های مدرسه اینورس مورد بحث قرار می‌گیرند.

در تصاویری که از مدرسه اینورس می‌دیدم متوجه شدم در کلاس‌ها دانشجویان مشغول ساخت یک بوردگیم هستند. برایم این سوال پیش آمد که طراحی بوردگیم چه تاثیری در نگاه یک بازی‌ساز دارد. سعیدی توضیح می‌دهد: «اهمیت بالایی دارد که یک شخص بتواند ایده‌های گیم دیزاینش را بدون در اختیار داشتن فضای دیجیتال و در محیط فیزیکی پیاده سازی کند. بله در این حالت دست شما بسته خواهد بود اما آنجا هسته بازی را خواهیم داشت، بازی به مثابه چالش و سیستمی از قواعد. یک سری چالش در بازی درست می‌کنیم و با یک سری قواعد آن چالش‌ها را حل می‌کنیم. وقتی می‌گوییم آنالوگ گیم دیزاین یعنی اینکه بشناسیم چه چیزی هسته بازی را شکل می‌دهد.»

برای جمع‌بندی صحبت‌ها از سعیدی پرسیدم پس هر کسی بخواهد در این دوره‌ها شرکت کند پیش‌نیاز خاصی لازم ندارد. او گفت: «پیش‌نیاز اصلی روحیه آن افراد است. اینکه چقدر خلاقیت دارند، چقدر علاقه به یادگیری گیم دیزاین دارند ولی نه، پیش‌نیاز فنی از آن جهت که حتما برنامه‌نویس باشند لازم نیست.»

درباره محدودیت جنسی و سنی هم پرسیدم اما خبری از هیچکدام نیست. با این حال عمده شرکت‌کنندگان دوره پیش مردها بودند و این دوره بیشتر برای کسانی مناسب‌تر است که به گفته امیرحسین فصیحی «پخته‌تر» هستند و یا دانشجو هستند یا دوره دانشجویی را پشت سر گذاشته‌اند.

مدیرعامل فن افزار که این دوره‌ها با همکاری آن‌ها برگزار می‌شود می‌گوید چشم‌اندازشان آن است که بشود متخصصانی را تربیت کرد که با گیم دیزاین از همه جنبه‌ها آشنا شده‌اند و آن را تمرین کرده‌اند. جالب اینکه حتی فصیحی می‌گوید می‌خواهند رویه به شکلی پیش برود که پروژه کلاسی دانشجویان حتی به اندازه حضور در مسابقاتی نظیر IGF برسد. اما قرار نیست هر گیمی در این دوره ساخته شود و تمرکز روی «بازی به مثابه اثر هنری» خواهد بود نه به عنوان یک اثر پردرآمد و پولساز.

فصیحی می‌گوید: «اکثرا می‌خواهند سریع یک بازی بسازند و بفروشند ولی ما نمی‌خواهیم اینگونه نگاه کنیم. می‌خواهیم یک بار با نگاه کامل‌تر به بازی‌ها نگاه کنند، بازی‌ها را تحلیل کنند و ببینند چرا برای مثال اینساید یک بازی موفق است، چه دیدگاهی دارد، چه هدف و ارزش هنری‌ای دارد؟ رنگ و نور آن، طراحی مراحلش، دوربین و مکانیسم آن، همه و همه بررسی شود.»

جلسه معارفه مدرسه اینورس پنج‌شنبه این هفته در مدرسه اینورس برگزار خواهد شد و همه علاقه‌مندان می‌توانند به رایگان در این جلسه شرکت کنند.