مروری بر علل شکست یکی از با سابقه ترین برندهای جهان وب: چه بر سر یاهو آمد؟

کافیست سن شما بیشتر از ۲۵ سال باشد؛ در چنین حالتی، روزگاری را به خاطر خواهید آورد که در ابتدای ورود اینترنت به کشورمان و آشنایی مردم با آن، یاهو تقریبا خود اینترنت بود.

بیشتر ما، اولین ایمیل خود را از یاهو دریافت کرده ایم و خیلی هایمان حتی در آن روزهای اولی که به اینترنت دسترسی یافته بودیم، وب سایت یاهو را به عنوان صفحه اصلی مرورگر خود تعیین می کردیم. شاید افرادی که زیر ۲۵ سال سن داشته باشند بپرسند چرا. پاسخ چنین است که در آن زمان، وب سایت یاهو اطلاعات کاملی از خبرهای جهانی، اطلاعات آب و هوایی، ارزش سهام شرکت های مختلف را به شکلی ساده در برابرمان قرار می داد.

اکنون از زمان تاسیس یاهو حدود ۲۰ سالی سپری می شود و خیلی از ما، دیگر به آن ایمیل اولی که در این سرویس ساخته بودیم سر نمی زنیم. حتی وب سایتش هم دیگر در میان پایگاه های اینترنتی که آنها را به شکل روزانه بررسی می کنیم جایگاهی ندارد. حقیقت امر تا حد زیادی این است که دیگر وب سایت هایی که اطلاعات جامع و کاملی را به شکل درهم در برابر چشم کاربر قرار می دهند، طرفدار خاصی ندارند.

به همین دلیل بود که در چهارشنبه گذشته یاهو اعلام کرد که هسته اصلی فعالیت های اینترنتی اش را به فروش می رساند. اگرچه روزی بخش زیادی از اینترنت برایمان در «یاهو» و سرویس هایش خلاصه می شد اما اکنون دیگر زمانه تغییر کرده؛‌ راستش راه و رسم استفاده از اینترنت هم به شکل گسترده ای دست خوش تغییر شده اما یاهو همچنان می خواهد در یک صفحه مرورگر، هرچه می تواند را در ذهن آشفته ما فرو کند. از همان ابتدا، کلید موفقیت یاهو در تهیه محتوای آنلاین خلاصه شده بود اما این روزها کاربران ترجیح می دهند با سرویس های ایمیل، شبکه های اجتماعی و البته اپلیکیشن ها در تلفن های همراهشان سرگرم باشند.

آقای Brett Sappington، تحلیلگر موسسه آماری Parks Associates می گوید: «در نقطه ای از زمان، کار به جایی رسیده بود که به نظر می رسید یاهو و AOL خود اینترنت هستند.»

یاهو خود اینترنت بود اما در گذشته ای نه چندان دور. امروز، داستان دیگری در حال روایت شدن است. با دیجیاتو همراه باشید.

بیست سال پیش، در ۱۹۹۵، یاهو شروع به کار کرد؛ زمانه ای که اولین رشد گسترده وب جهان گستر از راه رسیده بود و همه می خواستند ببینند «اینترنت» چیست.

مشخصا در چنین شرایطی، کاربران هنوز به شکل کامل وب سایت ها مورد علاقه خود را نیافته بودند. برتری یاهو از همان جا شروع شد؛ «جری یانگ» و «دیوید فیلو» در واقع یک دیکشنری آنلاین از وب سایت های ضروری تولید کردند و به همین شکل، به یاری کاربران تازه اینترنت پرداخته و قادر شدند ملزومات را در اختیارشان قرار دهند؛ از وب سایت های دولتی گرفته تا سرگرم کننده، علمی، خبری و یا حتی تجاری.

اما در این میان یک نکته بسیار مهم وجود دارد که یاهو به آن توجهی نکرد. آنچه همواره و از ابتدای شکل گیری اینترنت به شکل ثابت باقی مانده، نیاز ما به اطلاعات دقیق، پویا و سرگرم کننده ای است که سرگشتگی ما در جهان وسیع اینترنت را کاهش دهد. آنچه تغییر نموده، شیوه دسترسی به موارد یاد شده است. کمپانی های بسیاری این موضوع را درک کرده و ابزارهایی تازه برای چنین کاری در اختیارمان گذاشته اند اما نام یاهو را نمی توان در میان آنها یافت.

اولین موضوعی که باعث یک دگرش کلی در تجارت آنلاین شد، جستجو بود که بیش از یک دهه پیش، راه و روشی بسیار ساده را در اختیار کاربران اینترنت قرار داد تا هرچه که می خواهند را به شکلی ساده به دست آورند. سپس نوبت به شبکه های اجتماعی رسید؛ شبکه هایی که تعاملات آنلاین را به شکل چشمگیری پیشرفت داده و مفهوم جهان آنلاین را به مرحله تازه ای رساندند. سپس اما نوبت به موبایل های هوشمند رسید تا خودنمایی کرده و جهان را به شکلی دیگر تغییر دهند. دنیای آنلاین کاربران پس از عرضه موبایل های هوشمند زیر و رو شده است؛ دنیایی که البته این روزها بیشتر در قالب یک اپلیکیشن و نوتیفیکیشن هایش مشاهده می گردند.

البته نادیده گرفتن این تغییرات به معنای حذف شدن یاهو از چرخه رقابت نیست؛ موسسه آماری ComScore اظهار نموده که در ماه اکتبر این پایگاه اینترنتی بیش از ۲۱۰ میلیون کاربر داشته است؛ رقمی که صرفا پشت سر گوگل و فیسبوک قرار گرفته شده. به آمار ۱۰ سال گذشته تا کنون که نگاه کنیم می بینیم آمار کاربران یاهو افزایش هم داشته اما این روزها بیشتر افراد ترجیح می دهند برای یافتن پاسخ سوال هایشان سری به گوگل زده و برای جویا شدن از احوال رفقا نیز، با فیسبوک همراه گردند.

ماریسا میر پس از حضورش در یاهو مسیری صحیح را در پیش گرفت اما راستش، کمی دیر شده بود

نمی توان گفت که یاهو متوجه این تغییرات نبوده است. در گذشته ای نه چندان دور موتور جستجوی یاهو بزرگتر از گوگل بود و حتی وب سایت هایی نظیر Flickr و Tumblr از عناصر شبکه های اجتماعی بهره مند بودند که البته به پای فیسبوک با کاربران بسیارش نمی رسیدند. از طرفی این شرکت در سال های اخیر و پس از حضور ماریسا میر به عنوان مدیر ارشد عملیاتی یا همان مدیر عامل، بحث اپلیکیشن های موبایلی را نیز بسیار جدی تر گرفت. اما خب، کمی دیر شده بود.

در حالی که یاهو تمرکزی ویژه بر ایده های اولیه اش داشت، بازیگران جدیدی همانند فیسبوک وارد میدان شدند و تجارت های تازه ای را پایه گذاری کردند. این در حالی بود که رقبای بزرگ دیگری نظیر آمازون و گوگل نیز در حال آزمون و خطای موارد تازه بودند. اگرچه همه برنامه هایی که این رقبا داشتند به ثمر ننشست اما به دلیل آنکه در موارد بسیاری سرمایه گذاری کرده بودند، بالاخره برخی از همان ها به بار نشسته و باعث موفق شدن همان کمپانی ها گشت.

گوگل دامنه فعالیتش را از جستجو گسترش داد و اکنون سازنده ی یک پلتفرم موبایلی است که از لحاظ تعداد فروش رقیبی ندارد، سرویس ایمیلی که ارائه می دهد محبوب ترین است و مرورگر اینترنتی اش نیز با استقبال بسیار بالایی مواجه گشته.

آمازون هم دیگر آن شرکتی که بوده نیست و دامنه فعالیت هایش را از یک فروشگاه آنلاین گسترش داده است؛ از استریم ویدیو گرفته تا ارسال موشک به فضا.

نکته جالب این است که همان تلفن های هوشمندی که یاهو نتوانسته از آنها درست برای ارائه سرویس هایش استفاده کند، شباهت بسیاری با ساز و کار این شرکت دارند. یاهو می خواهد همه چیز را در کنار هم به شما عرضه نماید در حالی که تلفن های هوشمند هم دقیقا چنین کاری انجام می دهند؛ هر روز صبح که از خواب بیدار می شوید، به سراغ برنامه هواشناسی رفته، ایمیل هایتان را چک می کنید، اخبار را با آن می بینید و ... همه این موارد در یک نمایشگر کوچک در برابر شما هستند.

کتاب یاهو، نه فصل داشت و نه فهرست مندرجات

آقای Lee Rainie، مدیر مرکز تحقیقاتی Pew Research، باور دارد بازیگرانی که طی سال های اخیر اطلاعات مورد نیاز اشخاص را در اختیارشان قرار داده اند، تغییرات بسیاری را در شیوه کارشان اعمال نموده اند. ۲۰ سال پیش، یاهو در نوع خود بهترین بود و در آینده ای نزدیک، زمانی که اینترنت اشیا گسترش پیدا کند، باز هم ابزارها و نحوه اطلاع یافتن ما از آخرین اخبار و اطلاعات مورد نیاز تغییر خوهد کرد. وی می گوید: «حتی کتاب ها هم در ابتدای کار، فهرست مندرجات یا حتی فصل نداشتند. این ها بعدا اضافه شدند چرا که مردم نیاز داشتند تا بتوانند به شکلی ساده تر با آنها به تعامل بپردازند و اطلاعات مورد نیاز را به دست آورند. همین داستان برای عصر دیجیتالی هم صادق است.»

گوگل، فیسبوک و آمازون به این دلیل از تغییراتی که در جهان وب ایجاد شد سربلند بیرون آمدند چرا که خودشان هم جز سر دستگان تغییر در فضای مجازی بودند. یاهو اگرچه تاریخچه ای پر رنگ در وب دارد اما عدم هماهنگی اش با این جهان در سال های اخیر موجب آن شده تا اکنون حاضر به فروش کسب و کار اصلی خود گشته و با وب جهان گستر خداحافظی کند.