تلفن های همراه به چه میزان رم نیاز دارند؟

این روزها رم به شاخصی معتبر برای سنجش سطح عملکرد تلفن های همراه بدل شده و حتی می توان گفت که اهمیت آن از CPU ها هم فراتر رفته است. البته این امر هم بی سبب نیست و به همین خاطر، بعضا پیش می آید که یک موبایل بهره مند از پردازنده دو هسته ای حتی از یک تلفن هوشمند هشت هسته ای هم می تواند قدرتمندتر باشد.

اما درک دقیق عملکرد و کارایی رم به مراتب دشوارتر از نقش CPU است. در ادامه این مطلب سعی داریم به زبانی ساده برایتان توضیح دهیم که در یک اسمارت فون (خواه از نوع اندرویدی و خواه مبتنی بر iOS) رم دقیقا چه کاری انجام می دهد و ما به چه میزان از آن نیاز داریم؟

دانش اولیه در مورد رم موبایل

رم از سرواژه های عبارت random access memory یا مموری با دسترسی تصادفی گرفته شده است؛ بدان معنا که مستقیما می توان به هر بخشی از دیتای ذخیره شده با آن دسترسی پیدا کرد. به این ترتیب، دیگر نیازی نخواهد بود که موبایل شما داده هایی که به صورت متوالی ذخیره سازی شده اند را برای پیدا کردن اطلاعات مورد نظرتان اسکن کند (یعنی کاری شبیه به CD، کاست های قدیمی یا مهم تر از آن یک هارد درایو را شبیه سازی کند) و به زبان خلاصه تر می توان به صورت آنی به اطلاعات آن دسترسی پیدا کرد.

امروزه حافظه های داخلی موبایل ها هم از نوع دسترسی تصادفی هستند، علت هم این است که این حافظه ها از چیپ های eMMC ساخته شده اند نه صفحه های گردان کوچک، با این همه، این دو نوع حافظه یک تفاوت قابل ملاحظه با هم دارند؛ رم یک موبایل به مراتب سریع تر از حافظه های هشت تا 64 گیگابایتی است که تلفن همراه شما برای ذخیره سازی موسیقی و اپلیکیشن از آنها استفاده می کند.

رم در واقع برای نگه داشتن اطلاعاتی مورد استفاده قرار می گیرد که یک موبایل یا سیستم کامپیوتری در زمان حال مشغول استفاده از آن است.

در دستگاه های موبایل، این بدان معنا خواهد بود که بخشی از داده های یک اپلیکیشن به محض باز شدن آن لود می گردد. در مرحله بعدی، داده ها از رم به بخش نسبتا کوچک اما سریع تری از مموری انتقال داده می شوند که به آن کش CPU می گویند.

اگر CPU را به سرآشپز بدل کنیم، آنگاه کش حکم تخته خرد کردن را برای آن دارد و رم نیز قفسه های کابینت است و حافظه داخلی نیز سوپرمارکتی خواهد بود که 15 دقیقه تا آشپزخانه فاصله دارد. به این ترتیب درک خواهید کرد که اگر قرار باشد موبایل شما صرفا از همان نوع «حافظه ای» بهره بگیرد که موبایل اپلیکیشن ها را در خود ذخیره کرده، آنگاه سرعت آن تا چه اندازه پایین می آید.

رم در مقایسه با مالتی تسکینگ

رم همچنین همان حافظه ای است که داده های مورد نیاز برای مالتی تسکینگ را در خود نگه می دارد. این روزها، موبایل هایی در بازار وجود دارند که مالتی تسکینگ یا چند وظیفه ای را درست همانند ویندوز به انجام می رسانند و برای نمونه قادرند دو اپلیکیشن را به صورت همزمان روی صفحه نشان دهند. برای این منظور هم به میزان مناسبی از رم نیاز خواهد بود.

آیپد مینی 4 دو گیگابایت رم دارد و به لطف بهره مندی از iOS 9 می تواند مالتی تسکینگ را به بهترین ترین شکل ممکن انجام دهد. این در حالی است که آیپد مینی 3 با یک گیگابایت رم قادر به انجام این کار نیست. البته این بدان معنا هم نیست که آیپد مینی 3 قابلیت چنین کاری را ندارد بلکه اپل در نهایت به این نتیجه رسید که مالتی تسکینگ روی دستگاهی که یک گیگابایت رم دارد عملیاتی نخواهد بود.

اما در نظر داشته باشید که این مهم ترین فعالیت مالتی تسکینگ موبایلی هم به شمار نمی رود. رم در واقع همان قطعه ایست که به شما امکان می دهد بدون نیاز به اجرای صفر تا صد اپلیکیشن ها، میان آنها سوئیچ کنید. حتی اگر هم یک اپلیکیشن کار مشخصی را در پس زمینه انجام ندهد، از رم برای ایجاد یک وضعیت ذخیره شده از آن استفاده می گردد تا موبایل بتواند هر زمان که لازم شد به آن باز گردد.

شما به چه میزان رم نیاز خواهید داشت؟

پاسخ این سوال شاید پیچیده ترین بخش ماجرا باشد. رم در واقع به تلفن های همراه امکان می دهد که میزان بیشتری از این «وضعیت ها» که در بالا به آن اشاره شد را ذخیره کنند، بی آنکه از میزان حافظه مورد نیاز برای اجرای سیستم عامل کاسته شود.

اما اندروید و iOS عملکردی متفاوت از ویندوز را در این زمینه از خود نشان می دهند. در سیستم های دسکتاپی می توان آنقدر اپلیکیشن های مختلف را باز کرد که کامپیوتر هنگ کند. در واقع زمانی کاربر به این مساله پی می برد که عملکرد دستگاه بسیار کند شود و آنوقت است که تشخیص می دهد چندین تب مختلف را باز کرده و همزمان فعالیت های دیگری را در دست انجام دارد.

در مقابل نمی توان از سیستم عامل های موبایلی هم به همین شیوه استفاده کرد زیرا در این دستگاه ها مدیریت حافظه به صورت خودکار اتفاق می افتد. در محیط ویندوز، هر زمان که رم دستگاه با محدودیت روبرو شد، باید شروع به بستن اپلیکیشن ها نمایید، در حالی که در اندروید و iOS داده های مربوط به یک اپلیکیشن خاص از روی رم آن لود می شوند. در این صورت هم برخی اپلیکیشن ها ممکن است بخشی از داده های «وضعیتی» خود را روی حافظه SSD ذخیره نمایند اما دست آخر اپلیکیشن باید وقتی مجددا به سراغش رفتید کاملا از نو بارگذاری شود.

در واقع به همین علت است که یک موبایل با میزان کافی رم برای آنکه در عملکرد سیستم عامل آن مشکلی به وجود نیاید محدودیت هایی را روی مالتی تسکینگ اعمال می کند. کافیست اپلیکیشنی را ترک کرده، سی ثانیه بعد مجددا به سراغش بروید و آن زمان است که متوجه می شوید برای باز شدن برنامه باید به همان میزانی صبر کنید که برای اجرای اولیه اش منتظر ماندید.

هشدار در مورد رم های پایین

محدودیت رم علت اصلی عملکرد پایین دستگاه های اندرویدی ضعیف است. شمار زیادی از موبایل های بهره مند از رم یک گیگابایت واقعا در اجرای اندروید 5.1 و اندروید 6.0 مشکل دارند و نمی توانند حافظه دستگاه را به شکل درستی مدیریت کنند.

با در نظر داشتن همین مساله، برخی تولید کنندگان به صورت کامل ابزار مدیریت کننده حافظه اندروید را از نو می نویسند، با این همه اقدامات گوگل نیز بعضا مشکلاتی را برای تلفن های همراه ایجاد می کند. برای مثال وقتی موتو جی موتورولا از نسخه 4.4 اندروید به نسخه 5.0 آن آپدیت شد، عملکرد آن برای برهه ای به سطح بسیار پایینی تنزل یافت.

از همین رو، از آن زمان که اندروید 5.0 ارائه گردید، بسیاری اینطور توصیه می کردند که به دنبال موبایل هایی با دو گیگابایت رم یا مقادیر بیشتر باشید.

حداقل پیش نیاز اعلام شده از سوی گوگل برای موبایل های 64 بیتی (تقریبا هر اسمارت فونی که این روزها به بازار عرضه می شود از همین نوع است) 832 مگابایت رم است که این نشان می دهد دستگاه های دارای یک یا یک و نیم گیگابایت رم تا چه اندازه با مشکل روبرو خواهند شد. برای آنکه درک بهتری از این موضوع داشته باشید لازم است اشاره نماییم که اجرای فیسبوک روی موبایل ها به 480 مگابایت رم نیاز دارند.

البته اضافه کنیم که مدیریت رم روی دستگاه های موبایل فرایندی پایدار است اما برخی اپلیکیشن ها مانند فیسبوک معمولا نسبت به اپ های دیگر میزان بیشتری را تقاضا می کنند.

شش گیگابایت رم چه مزایایی برای شما دارد؟

اگر دو گیگابایت حداقل میزان رمی باشد که برای دستگاه های اندرویدی تعریف شده، آنگاه بیشترین میزان چقدر است؟ رم ها به خودی خود نقشی در میزان مصرف باتری یک دستگاه موبایل ندارند، با این همه، لازم است که هر موبایل موازنه خوبی را میان نگه داشتن اپلیکیشن ها در مموری فعال و همچنین مزایای بستن کامل آنها بعد از یک بازه زمانی و اجرای فرایندهای بی فایده در پس زمینه ایجاد کند.

وان پلاس 3 بهترین نمونه از تداخل و عدم توازن این اولویت هاست. این موبایل شش گیگابایت رم دارد که بیشترین میزان در قیاس با اغلب تلفن های هوشمند رقیب برای آن است. این میزان دو گیگابایت از مقدار در نظر گرفته شده برای گلکسی  اس 7 اج نیز بیشتر است حتی با وجود آنکه قیمت آن یک دوم کهکشانی سامسونگ عنوان شده.

اما آیا این مقدار رم سودمند است؟ در ابتدا خیر.

در روزهای نخست ارائه وان پلاس 3، دستگاه روشی تهاجمی را برای مدیریت حافظه به خدمت گرفت و برای آنکه در عمر باتری آن صرفه جویی شود اپلیکیشن های بدون استفاده را تقریبا به حالت بسته در می آورد.

با این همه کاربران این نکته را تشخیص دادند و کمی بعد هم وان پلاس یک آپدیت OTA را برای آن ارائه کرد تا رویکرد اتخاذ شده برای مالتی تسکینگ موبایل را بهبود بدهد. بعد از انجام تست های مختلف روی این دستگاه مشخص گردید که اگر یک بازی در پس زمینه موبایل باز باشد و دو شبکه اجتماعی هم همزمان با هم در حال اجرا باشند آنگاه میزان مصرف رم دستگاه بین 3 تا 3.3 گیگابایت متغیر خواهد بود.

همانطور که تایید خواهید کرد این روزها شمار زیادی از تلفن های هوشمند این میزان رم را مصرف می کنند اما رقم نهایی تا شش گیگابایت فاصله زیادی دارد. در ادامه اگر اپلیکیشن ها و بازی های بیشتری را در این موبایل لود نمایید متوجه می شوید که میزان رم مصرفی آن به رقم 4.3 گیگابایت می رسد و این رقم بیشتر از رقبای حال حاضر اسمارت فون مورد بحث است.

با این همه، اهل فن دریافته اند بلافاصله بعد از آنکه میزان رم مصرفی اپلیکیشن ها از چهار گیگابایت عبور می کند، وان پلاس 3 شروع به بستن برنامه های در حال اجرا در پس زمینه می کند. البته این گمانه زنی هم وجود دارد که مساله بیشتر به تعداد اپلیکیشن های در حال اجرا ارتباط داشته باشد تا مقدار رم مصرفی شان، در هر حال می توان اینطور نتیجه گرفت که دو گیگابایت رم باقیمانده نقش نوعی «حافظه اضطراری» را برای دستگاه ایفا خواهد کرد تا هر چیز دیگری.

این امر همچنین نشان می دهد که چرا تنها چهار گیگابایت رم برای موبایلی مانند گلکسی نوت 7 در نظر گرفته شده است. سامسونگ به این نتیجه رسید که مقدار یاد شده کفایت می کند و این شرکت همان تولید کننده بخش اعظمی از LPDDR4 مورد استفاده در پیشرفته ترین دستگاه های حال حاضر بازار است.

در اینجا باید خاطر نشان کنیم که رم شبیه به حافظه معمول تلفن های همراه نیست. تا زمانی که مدیریت حافظه یک دستگاه به درستی صورت بگیرد، یک موبایل هرچه بیشتر رم داشته باشد بهتر خواهد بود، در غیر اینصورت بود یا نبود آن تفاوت خاصی را ایجاد نخواهد کرد.

نکته دیگری که باید به آن اشاره شود این است که تقاضا برای رم هیچگاه کم نخواهد شد. همین چند وقت پیش بود که اپل میزان رم استاندارد برای مدل های مختلف آیپد و آیفون را از یک گیگابایت به دو گیگابایت رساند و اندروید نوقا نیز احتمالا قابلیت هایش را صرفا به آن دسته از کاربرانی نشان خواهد داد که رم بیشتری داشته باشند.

نکته مهم در جدیدترین بیلد اندروید مالتی تسکینگ چند پنجره ای اپلیکیشن هاست. البته سالهاست که برخی رابطهای کاربری سفارشی سازی شده برای اندروید امکان اجرای اپلیکیشن ها به صورت کنار هم را فراهم کرده اند اما این مهم به صورت رسمی، با انتشار اندروید 7.0 میسر گردید. در این حوزه می توان گفت که اندروید یک گام عقب تر از iOS است (البته اگر افزونه های نرم افزاری شخص ثالث برای این منظور را نادیده بگیریم).

رم LPDDR4 و دو کاناله

تا به اینجای کار مشخص شد که محدودیت رم تا چه اندازه می تواند عملکرد یک اسمارت فون را با مشکل روبرو کند. رم بخشی کلیدی و شاید حیاتی از دستگاه های موبایل است و در سال های اخیر پیشرفت های قابل توجهی در رابطه با این قطعه در تلفن های همراه اتفاق افتاده.

شاید تغییری که به بالاترین دفعات به آن اشاره شده مهاجرت از رم DDR3 به نوع DDR4 باشد. این ها در واقع همان کلاس های سرعتی هستند که برای توصیف رم سیستم های دسکتاپی و لپ تاپی هم مورد استفاده قرار می گیرند.

استفاده از رم DDR4 سال گذشته بود که باب شد (البته بیشتر در تلفن های همراه بسیار پیشرفته). با این تغییر، سرعت کپی رم از حدود 5000 مگابایت در ثانیه در انواع DDR3 به هشت الی 9 هزار مگابایت بر ثانیه رسید.

برای آنکه درک بهتری از این ارقام پیدا کنید بهتر است آن را با سرعت حافظه داخلی اسمارت فون ها مقایسه کنید. در محصولات اقتصادی و ضعیف تر سرعت خواندن و نوشتن حافظه داخلی به ترتیب برابر با 40 و 16 مگابایت بر ثانیه است. موبایل های گران تری نظیر وان پلاس 3 اما از نظر سرعت به مراتب بهتر هستند (417 مگابایت بر ثانیه برای خواندن و 163 مگابایت بر ثانیه برای نوشتن) با این همه، به مراتب از سریع ترین SSDهای موجود در بازار کندتر عمل می کنند حال رم های مدرن که جای خود را دارند.

در مورد پیشرفت های حاصله در حوزه رم هم باید بگوییم که امسال شاهد یک تغییر قابل توجه دیگر بوده ایم و آن امکان استفاده از رم دو کاناله است. این نوع سرعت موثر رم را با افزودن یک مسیر دیگر برای دسترسی به داده ها دو برابر می کند.

یکبار دیگر، باید اضافه نماییم که وان پلاس 3 این نوع رم را در اختیار دارد و سرعت کپی رم آن برابر با 16 هزار مگابایت بر ثانیه برای دسترسی به داده های ذخیره شده عنوان گردیده است.