نگاهی آماری بر صنعت بازی های ویدیویی ایران طی سال گذشته

بنیاد ملی بازی های رایانه ای ایران در حرکتی تحسین برانگیز، در سال 1394 به تاسیس مرکزی با محوریت تحقیقات بازی های دیجیتال دست زد که به نوبه خود در زمینه حمایت های پژوهشی، مطالعات رفتاری و تحقیقات بازار به فعالیت بپردازد.

این مرکز مجموعه ای از دانش آموختگان و متخصصان مرتبط با حوزه گیم دیجیتالی را گرد هم آورده تا در راستای پیش برد اطلاعاتی، بازرگانی، روانشناسی و جامعه شناسی آن قدم بردارند.

حالا این موسسه گزارش آماری جالب توجهی از وضعیت بازی های دیجیتالی حاضر در صنعت گیم ایران در سال 1394 منتشر کرده که به نوبه خود بازگو کننده رشد چشم گیر استقبال از این سبک عناوین است.

بستر بازی های دیجیتالی موجبات انگیزشی و سرمایه گذاری بسیاری از شرکت های داخلی را فراهم کرده تا با ایده پردازی و خلاقیت پای به صنعت پرطرفدار بازی های ویدیویی بگذارند.

به خصوص در شرایطی که تکنولوژی های پیشرفته اخیر و بستر بازی سازی پلتفرم های متن-باز (مثل اندروید) فرصتی را برای جوانان فراهم کرده تا با سنجش و شناخت ذائقه مخاطب، به تولید محتوای مناسب بپردازند.

دایرک گزارش آماری خود را در 7 دسته بندی «تولید»، «توزیع»، «نظارت»، «آموزش»، «پژوهش»، «جشنواره» و «مصرف» منتشر کرده که بازی های دیجیتالی حاضر در بازار گیم ایران را از جوانب مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.

تولید

تا پایان سال 94 نزدیک به 116 شرکت مختلف در زمینه بازی سازی در کشور فعالیت داشته که حدود 19 پروژه مختلف ملی را پیش برده اند. شهر تهران در این بین با 71 موسسه و استودیوی فعال رکورد دار است و شیراز، کرج، قم و مشهد به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند.

مجموع هزینه های مصرفی برای توسعه بازی های دیجیتال ایرانی در سال 94 در حدود 2 میلیارد و 100 میلیون تومان برآورد شده و رکورد گران قیمت ترین عنوان سال در اختیار بازی «جنون سیاه» است.

گفتنی است 15 بازی ایرانی در سال 94 در فروشگاه های دیجیتال بین المللی مانند گوگل پلی، اپ استور و استیم منتشر شده اند که به طور متوسط موفقیتی درخور به همراه داشته اند.

توزیع

سال گذشته مجموعاً 5308 بازی دیجیتالی موبایل در مراجع قانونی دانلود اپلیکیشن توزیع شده و حدود 579 بازی دیگر نیز از طریق بسترهای موجود کامپیوتری منتشر شده است.

حدود 4008 عنوان مختلف از بازی های موبایلی ذکر شده توسط استودیوهای داخلی توسعه داده شده اند و مابقی از طریق مراجع خارحی به کشور وارد گردیده اند.

پرطرفدارترین بازی های موبایلی ایرانی «باقلوا»، «موتوری» و «آفتابه» بر شمرده شده اند و در سوی مقابل «کلش آو کلنز»، «کندی کراش ساگا» و «سابوی سرفر» بیش از سایر عناوین خارجی دانلود گردیده است.

ناگفته نماند که محبوب ترین بازی های مجاز غیرموبایلی که به صورت فیزیکی یا دیجیتالی در کشور عرضه شده اند، سه عنوان Pro Evolution Soccer، نیدفوراسپید و کال آو دیوتی هستند.

نظارت

تعداد بازی های رده بندی شده در سازمان اسرا در سال 94 از رقم 5000 عنوان گذر کرده است که حدود 89 درصد از آنها به بازی های اندروید و iOS مرتبط شده و تنها 11 درصد در اختیار کامپیوترهای خانگی است.

حدود 56 درصد از بازی های نظارت شده، مناسب رده سنی بالای 3 سال در نظر گرفته شده و مابقی در اختیار بازه سنی بالای 12 یا بالای 15 سال قرار گرفته است.

گفتنی است 74 درصد از بازی های غیرموبایلی سال گذشته بدون نیاز به هیچگونه اصلاحات ویرایشی، مجوز لازم و رده سنی مربوطه را دریافت نموده اند.

آموزش

همانطور که می دانید انستیتو ملی بازی سازی طی سال های گذشته از علاقه مندان به این صنعت برای فراگیری آموزه های مرتبط با تولید و توسعه بازی های ویدیویی استقبال به عمل می آورد.

حال دایرک خبر می دهد که سال گذشته 189 دانشجو در کلاس های این موسسه مشغول به تحصیل بوده اند و حدود 86 نفر نیز به صورت آنلاین به فراگیری علم توسعه گیم پرداخته اند.

اغلب هنرجویان شرکت کننده در کلاس های حضوری انستیتو در بازه سنی 18 الی 24 سال قرار داشته اند و پس از تهران، استان خراسان رضوی بیشتری تعداد دانشجوی کلاس های آنلاین را در اختیار داشته است.

پژوهش

هر صنعت موفقی می بایست با دانش و پژوهش همراه باشد و بازی های ویدیویی نیز از این قضیه مستثنا نیستند.

در این رابطه دایرک گزارش می دهد که در سال گذشته حدود 10 عنوان کتاب مرتبط با بازی های دیجیتالی منتشر شده که فقط 3 عنوان به صورت ترجمه بوده است.

اغلب این کتاب ها در حوزه علوم اجتماعی و رفتاری محتوای بازی های ویدیویی تالیف گردیده اند و در کنار آن 145 عنوان مقاله نیز نشر گردیده است.

لازم به ذکر است که در سال 94 حدود 27 پایان نامه مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا نیز به این صنعت مرتبط بوده که اغلب در دانشگاه های سراسری و آزاد شهرهای مختلف کشور تدوین شده است.

جشنواره

بنیاد ملی بازی های رایانه ای تلاش دارد همه ساله جشنواره های متعددی را در قالب های مختلف در سطح کشور برگزار نماید که مهم ترین آن «جشنواره بازی های رایانه ای تهران» است.

دایرک مدعی است حدود 127 بازی در این جشنواره شرکت داده شده اند و سبک های «سکوبازی»، «آرکید» و «پازل» محبوب ترین آنها بوده اند.

اکثر بازی سازان از موتور گرافیکی Unity 3D برای توسعه محصول خود استفاده کرده اند و گفته می شود بیش از نیمی از آنها بعد از حضور در جشنواره (تا پایان سال 94) راهی بازار کشور شده اند.

ناگفته نماند که بازی «شمشیر تاریکی: آخرین جنگاور» با کسب 6 جایزه و سپس «جنون سیاه: تله ذهن» با بردن 4 جایزه به عنوان برترین محصولات برگزیده جشنواره های سال گذشته شناخته شده اند.

مصرف

دایرک معتقد است تعداد گیمرهای کشور 23 میلیون نفر هستند که حدود 12 میلیون نفر از آنها به صورت مستمر مشغول بازی کردن هستند.

گفته می شود حدود 63 درصد از گیمرهای بازی های دیجیتالی اعم از موبایلی و غیرموبایلی، مردان هستند و مابقی را بانوان کشورمان شکل داده اند. این در حالی است که حدود 13 میلیون 400 هزار نفر از بازیکنان در سال 94، زیر 19 سال سن دارند.

پرطرفدارترین سبک های بازی در بین گیمرهای ایرانی به ترتیب «رانندگی / مسابقه ای»، «سکوبازی» و «پازل» شناخته می شود که می توان گفت حدود 9 میلیون نفر از آنها به صورت آنلاین به تجربه گیمینگ پرداخته اند.

214 میلیارد تومان مجموع هزینه های صرف شده در بازار بازی های دیجیتالی سال 94 بوده که حدود 65 درصد از آن متعلق به عناوین موبایلی است.

علاوه بر این 460 میلیارد تومان مجموع درآمد بازار بازی های دیجیتالی در کشور در سال 94 بوده است که البته متاسفانه تنها 23 میلیارد از آن سهم بازی های دیجیتالی ایرانی است.