چرا ایران در عمق ۲۰۰ متری زیر زمین دیتاسنتر می‌سازد؟

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، «محمدجواد آذری جهرمی» در همایش نکوداشت هفته پدافند غیرعامل در ساختمان این وزارتخانه، از ساخت دیتاسنترهایی در عمق ۲۰۰ متری زمین و فعالیت‌هایی برای حفظ اطلاعات و دیتاهای کشور به طرز ویژه‌ای خبر داد. وی در این جلسه در‌این باره گفت:

«اطلاعات سازمان‌هایی که داده‌های حیاتی و پایه مردم را در اختیار دارند در دیتاسنتر‌هایی نگهداری می‌شود که چندان مقاوم نیستند و به همین منظور وزارت ارتباطات در حال ساخت دیتاسنتر‌هایی در عمق ۲۰۰ متر زیر زمین در نقاط مختلف کشور است که حتی در مقابل حملات موشکی نیز مقاوم هستند.»

ساخت مقرهای زیرزمینی در ایران پیشینه طولانی دارد

ایران سابقه زیادی در ساخت‌وسازهای زیرزمینی دارد، به عنوان مثال تاکنون سه شهر زیرزمینی تولید موشک در نقاط مختلف کشورمان ساخته شده که عمق برخی آنها تا 500 متری زمین هم می‌رسد.

اما چرا باید وزارت ارتباطات اقدام به ساخت دیتاسنترهایی در عمق ۲۰۰ متری زمین کند؟ «مهدی واعظی»، کارشناس امنیت اطلاعات، در پاسخ به این پرسش، به دیجیاتو می‌گوید:

دیتاسنترها باید در برابر بمب‌های الکترومغناطیسی مقاوم باشند چرا که در صورت برخورد این‌گونه بمب‌ها با آنها، تجهیزات الکتریکی و دیتای آنها نابود می‌شود. این دیتاها که روی آنها عملیات ذخیره و پردازش صورت می‌گیرد مهم‌ترین بخش دیتاسنترهاست و به همین جهت باید راهکاری برای محافظت در برابر چنین تهدیداتی طراحی شود.

وی معتقد است خبری که از سوی وزیر ارتباطات مطرح شده احتمالا بیشتر بر مبنای موضوع پدافندغیرعامل بوده و چنین موضوعی به معنای آن است که دیتاسنترهای مذکور علاوه بر دفاع در برابر بمب‌های الکترومغناطیسی، در برابر حملات موشکی جنگی نیز مقاوم هستند. در این حالت لایه های روی زمین چندین متر شناژبندی و بتُن ریزی می‌شوند و ضریب اصابت موشک را تا حد زیادی کاهش می‌دهند:

 دیتاسنترها روی زمین هم می‌توانند با تمهیداتی خاصی چون تجهیزات ضد EMP و همچنین شیلدبندی مکان فیزیکی در برابر حملات بمب‌های الکترومغناطیسی مصون بمانند اما نکته مهم اینجاست که این مقرها به علت وصل بودن به شبکه اینترنت، چه شبکه ملی اطلاعات و چه اینترنت جهانی، کماکان در معرض خطر حملات سایبری هستند که باید برای این مهم به تدابیری چون استفاده از تجهیزات امنیتی در لایه های مختلف (راهکار دفاع در عمق) و پیاده سازی لایه های حفاظتی و پیشگیرانه، به همراه آموزش مناسب کاربران و اطلاع رسانی به موقع تهدیدات، اندیشید.

بسیاری از کشورهای جهان دیتاسنترهای زیرزمینی دارند

ساخت دیتاسنترهای زیرزمینی چندین سال است که در دنیا با توجه به ملاحظات امنیتی و سیاسی رواج دارد. اطراف این مکان‌ها عموما متشکل از جنس سنگ‌های سخت‌ است و فقط یک ورودی واحد دارند. بسیاری از دیتاسنترهای زیرزمینی در دنیا حتی در برابر حملات هسته‌ای مقاومند.

آمریکا، سوئد، انگلستان و سوییس از جمله کشورهایی هستند که دیتاسنترهای زیرزمینی بسیار مستحکم و قوی برای حفظ اطلاعات کشور ساخته‌اند. به عنوان مثال «کوهستان آهنین» واقع در پنسیلوانیای ایالات متحده یکی از امن‌ترین این مکان‌هاست که در یک محوطه 200 هکتاری در عمق 65 متری زیرزمین قرار دارد. اما ساختن چنین مقرهایی در 200 متری زمین در دنیا به ندرت اتفاق افتاده و همین امر نشان از مهم بودن این موضوع برای دولت‌مردان ایرانی دارد.