مساله حفظ کودکان در فضای مجازی نباید فراموش شود

سند حمایت و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان که نیمه دوم آبان ماه منتشر شده بود، حاصل تلاش‌های فشرده و متخصصان  کارشناسان این حوزه است و به چهار اصل آموزش، فرهنگ‌سازی فضای مجازی، فراهم سازی زیرساخت‌های ارتباطی محتوایی و اعتمادی، توسعه بازار و مقاوم سازی کسب وکارها در مدیریت و راهبری برنامه تاکید دارد. امروز این سند با دستور مستقیم وزیر ارتباطات، مجری قانونی یافته تا بر نظارت و رشد و پیشرفت این سند رصد داشته باشد.

«خسرو سلجوقی» با حکم وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان «مجری سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان» منصوب شده که در نامه ابلاغیه این دستور دلیل آن «تخصص و تجارب ارزنده» ذکر شده تا او در راستای «هدف پشتیبانی و گسترش فضای مجازی سالم، ایمن و مفید برای کودکان و نوجوانان» اقدامات لازم را انجام دهد.

وزیر ارتباطات کشورمان نیز در گفتگوی تلویزیونی چندشب پیش خود از تصمیم راسخ دولت برای راه‌اندازی نظام اینترنت کودک گفت و تاکید کرد که جوامع بین‌المللی همراهی چندانی با نظام مورد دلخواه دولت ندارند و نمی‌توان توقع داشت که گوگل از قوانین ما پیروی کند. «محمدجواد آذری جهرمی» در ادامه اظهارات خود موتورهای جویش‌گر بومی را با وجود همه نقاط ضعفشان، سایت جستجوگر درست و سالمی برای کودکان مطرح کرد.

«حمید صدیق میرزایی»، مسئول انجمن صیانت از کودکان برخط، ضمن تبریک این مطلب به سلجوقی‎، وی را فردی شایسته برای این کار عنوان می‌کند و تاکید می‌کند که موضوع حفظ کودکان در فضای مجازی نباید فراموش شود. او از هرگونه اقدام در راستای تحقق فضای مجازی ایمن سالم و مفید بویژه برای گروه آسیب پذیر کودکان و نوجوانان که نسل آینده ساز و ادامه دهنده ی مسیر کشور هستند، استقبال می‌کند. او به دیجیاتو می‌گوید:

«سوال اساسی اینجاست با توجه به اینکه این سند در آبان ماه با فرض پیش نویس بودن در رسانه ها منتشر گردید با وجود عدم اطلاع رسانی بعدی آیا تدوین این سند به پایان رسیده است و آیا ایرادهای جدی ای که به سند وارد بود مرتفع شده است؟ نکته دوم اینکه با توجه به تاخر مرکز ملی و بالطبع شورای عالی در ابلاغ سیاستهای صیانتی و حمایتی در حوزه کودکان و فضای مجازی و ابهام در الگوی نظری منطبق با اصول و شاخص های بومی، به نظر میرسد این تاخر در حرکت های اجرایی که وزارت بدنبال آن میباشد میتواند آسیب زننده باشد. لذا فوریت ابلاغ این سیاست ها و روشن شدن نقش و سهم دستگاه ها با رویکرد نگاشت نهادی در اجرای درست این ماموریت ویژه از واجبات شورای عالی فضای مجازی خواهد بود.»

میرزایی باور دارد که محتوای زیان‌آور در اینترنت امروزه همچون بهمنی از اطلاعات مضر بر سر کودکان و نوجوانان فرو می‌ریزد و غنای این محتواها را از مهم‌ترین موارد این موضوع دانست. او ضمن تاکید به ساماندهی و هدایت سه محور content ، conduct، cantact، توسعه و رشد آنها را ضروری عنوان کرد و گفت:

«با توجه به اینکه در حال حاضر بجز چند طرح کوچک که به هیچ عنوان با نیازهای ملی برابر نیست تنها به اقدامات آموزشی و ترویجی بسنده شده است باشد که با توجه به الگوی جامع در زمینه صیانت از کودکان آنلاین نیاز های زیرساختی و فنی و توسعه شبکه ای نیز تامین شود.»

مسئول انجمن صیانت از کودکان برخط معتقد است که تفاوت فرهنگی غرب و ما به طور یقین بر تعیین حد محتواهای مناسب و نامناسب تاثیرگذار است و جویشگر‌های بومی، سیم‌کارت‌های کودک و از همه مهم‌تر نظارت و کنترل خانواده بر آنها را ضروری می‌داند:

«موضوع کودک و فضای مجازی واقعا مساله‌ای نیست که سر آن کوتاهی صورت بگیرد و هرچه از اهمیت آن و تاثیراتش در کشور و نسل آینده بگوییم، کم است. این موضوع نه حکومتیست و نه جای مخالفت دارد، بلکه صرفا باید همه در کنار یکدیگر برای تحقق آن چاره بیندیشند و از کنار آن ساده گذر نکنند. دیر اقدام کردن در این مساله مانند موارد دیگر شوخی‌بردار نیست و ممکن است توسعه و رشد یک نسل را ناخوداگاه نابود کند.»

به نظر می‌رسد انتشار این سند در حال حاضر بیشتر یک تجاوب به فضای ملتهب جامعه‌ای است که در مواجهه با اوضاع نامناسب کودکان آنلاین در ایران به سر می‌برد. حوادث و شایعات ناگوار پیرامون نونهالان کشورمان در ماه‌های اخیر نیز باعث می‌شود تا سریع‌تر اقدامات مربوطه برای صیانت آنها در فضای مجازی صورت بگیرد. طرح‌های دیگری چون سفیر فرهنگی شدن کودکان پرفالوئر در اینستاگرام در کنار راهکارهای این سند می‌تواند بحران کودکان آنلاین را به یک فرصت سازنده تبدیل کند.