مشکلات امنیتی، عامل کند کننده پیشرفت نقشه‌های بومی

از روز گذشته گوگل کسب‌وکارهای ایرانی که از سرویس مپس استفاده می‌کردند را تحریم کرده و سرویس نقشه گوگل برای دامنه‌های ایرانی ir. از دسترس خارج شده است. تقارن زمانی این موضوع با اعمال سختگیری‌های جدید گوگل مپس و افزایش قیمت‌ این سرویس باعث بروز مشکلات زیادی برای کسب و کارهای ایرانی می‌شود. در چند روز آینده اکثر استارتاپ‌ها و شرکت‌هایی که به هر نحوی با گوگل مپس سروکار دارند با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شوند که مقابله کردن با آنها استراتژی‌های مختلفی را می‌طلبد.

با وجود این دو مشکل بزرگ آیا راه چاره‌ای هم هست؟ برخی از افراد فعال در این حوزه از عدم وجود نقشه‌های ماهواره‌ای با کیفیت شکایت دارند و عده‌ای معتقدند که وزارت ارتباطات می‌تواند در این راه کمک حال باشد. کارشناسان باور دارند که عکس‌های با کیفیت ماهواره‌ای را نمی‌توان رایگان به دست آورد و دولت هم به بهانه‌های امنیتی چندان مایل نیست که به این مساله نفوذ کند. یکی از این کارشناسان در گفتگو با دیجیاتو می‌گوید:

«با اینکه شهرداری‌های کلانشهرها نقشه‌های هوایی خوبی (و در مواردی حتی شاید بهتر از عکس‌های گوگل) از شهر دارند ولی در اختیار قرار دادن آنها به دیگران در برنامه کاری‌شان وجود ندارد چرا که مساله امنیتی حساب می‌شود. حتی شرکت‌های خصوصی هم اگر بخواهند با بودجه مناسب وارد ماجرا شوند، خط قرمزهایی در برابرشان وجود دارد که قابل حل نیست.»

«مهدی نامقی» مسئول تیم GIS در سرویس نشان هم معتقد است که راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌های گوگل وجود دارد که راه حل موقتی است. او به دیجیاتو می‌گوید که با این روش می‌توان دامنه‌ای غیر از ir. برای نمایش نقشه ثبت کرد و با iFrame  صفحه شامل نقشه را روی دامنه اصلی سایت با دامنه ir. نشان داد ولی تاکید دارد که بهترین گزینه استفاده از OSM یا همان Open Street Maps است:

«OSM در حقیقت همانند گوگل مپس، یک بستر نیست و حالت داده همراه با حق رایت دارد، یعنی اینکه هر نقشه‌ای که به واسطه آن درست می‌شود باید درباره منبع خود اطلاع رسانی کند. در ایران بسیاری از نقشه‌های داخلی فعلی از OSM استفاده می‌کنند و برخی آن را اظهار می‌دارند و برخی دیگر نه. البته مشکل فقدان عکس‌های ماهواره‌ای هم در این سیستم وجود دارد و عکس‌های موتور جستجوی Bing که در آن لحاظ شده که چندان کیفیت ندارند ولی قابل استفاده هستند.»

نقش مردم در توسعه نقشه‌های بومی متن باز

این کارشناس ضمن آگاهی به کاستی‌های OSM‌ نسبت به گوگل مپس و نداشتن امکاناتی چون Map SDK و تبدیل مکان به آدرس را از نقاط ضعف این دیتا می‌داند ولی وجود SDKهای اپن سورس را نیز در آن نکته خوبی عنوان می‌کند و OSM را بهترین راهکار فعلی می‌داند. او باور دارد که مردم می‌توانند به تکمیل این نقشه کمک بسزایی کنند:

«API یک وب سرویس است که در پاسخ به درخواست شما روی نقشه واکنش نشان می‌دهد و SDK  بستریست برای نمایش و کار با خود نقشه، یا هر سرویس دیگه ای‌. خوشبختانه دانش فنی چندان بالایی برای ادیت نقشه OSM لازم نیست و دستورالعمل‌های لازم برای کار کردن با این دیتاها برای یک کاربر مبتدی کامپیوتر هم بعد از چند بار تلاش بسیار سهل می‌شود.»

نامقی عقیده دارد که اپلیکیشن‌های آنی و نه Native به راحتی می‌توانند با آوردن بستر Web، نقشه‌های OSM را وارد کار کنند و از مزایای آن بهره مند شوند: «اپلیکیشن ها با بستر web میتونند از osm یا از sdk های اوپن سورس استفاده کنند.»

با این حال اکنون چالشی که گوگل با تحریم جدیدش برای ایران به ارمغان آورده، تبدیل به یک فرصت برای برخی استارتاپ‌های ایرانی فعال در حوزه نقشه شده است؛ فرصتی که البته آنها نقشی در ایجادش نداشته‌اند:

«در این مساله طبیعتا هیچ شرکت ایرانی نقشی نداشته و تحریم‌های گوگل مپس در نهایت کار را برای همه سخت و پیچیده کرده ولی در هر حال موارد جایگزین خوبی وجود دارد که می‌تواند اثرات منفی تحریم فعلی را جبران کند.»

با تغییرات گسترده‌ای که گوگل در سرویس نقشه خود اعمال کرده و تحریم‌های فعلی، به نظر می‌رسد که این روزها بهترین فرصت برای توسعه‌ یک نقشه بومی باشد و شنیده‌ها حکایت از این دارد که برخی از شرکت‌های بزرگ ایرانی در این راه اقداماتی را انجام داده‌اند تا در صورت بروز سختگیری‌های بیشتر از گوگل، بتوان چاره‌ای اندیشید.

هرچند نقشه‌های بین‌المللی رایگانی نیز وجود دارد اما شاید نقشه‌های بومی شده بتوانند با همراهی کاربران ایرانی یک سرویس متمایز از پلتفرم‌های خارجی را ارائه دهند و کسب‌وکارها را نیز از گزند تحریم‌های گوگل مپس در امان بدارند.