وارثین بالقوه‌ی «بازی تاج و تخت» در دنیای تلویزیون

در سال ۲۰۱۰ حتی نزدیکان دیوید بنیف و دی. بی. ویس (تهیه‌کنندگان GOT) و افراد کارکشته و باتجربه در صنعت تلویزیون هم نمی‌توانستند پتانسیل «بازی تاج و تخت»‌ را متصور شوند. این سریال که از کتاب های فانتزی «نغمه یخ و آتش»‌ اقتباس شده بود، با تکیه بر المان‌های واقع‌گرایانه این سری و جذابیت‌هایی ظریفی که یک دنیای فانتزی به «واقعیت» می‌دهد، به بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین سریال تلویزیونی جهان تبدیل شد. با نزدیک شدن به پخش فصل هشتم و پایانی این مجموعه، بزرگ‌ترین سوالی که برایمان ایجاد می‌شود این است که چه کسی زمامداری این موج محبوب در فرهنگ عام را بر عهده خواهد گرفت تا میراث  Game of Thrones حفظ شود؟

در حال حاضر شرکت‌های زیادی در تلاشند تا این افتخار را نصیب خود کنند. می‌دانیم که استودیوهای آمازون هم در حال تهیه اولین سریال تلویزیونی از «ارباب حلقه‌ها» در دنیای سرزمین میانه هستند. البته خود HBO هم بیکار ننشسته و اولین سریال فرعی در دنیای بازی تاج و تخت را تولید می‌کند تا به جایگزینی برای مجموعه اصلی تبدیل شود.

وقتی تالکین حدود ۷۰ سال پیش با هدف خلق یک دنیای فانتزی و اساطیری «ارباب حلقه‌ها» را به جهان هدیه داد، این ژانر به چنان محبوبیتی دست یافت که به سرعت نویسندگان و رویاپردازان را به خود جذب کرد، بطوریکه در دهه‌های اخیر هزاران کتاب فانتزی نوشته و چاپ شده است. البته در میان همه این آثار و نویسندگان آن – که تالکین را به عنوان «پدر» سبک خود می‌شناسند – عده معدودی سری از میان سرها درآورده و به کیفیت خلقت تالکین و شیوه روایی او نزدیک‌ شده‌اند. یکی از این آثار «نغمه یخ و آتش» بود که اقتباس آن هم به موفقیت‌های باورنکردنی دست یافت. در این مقاله نگاهی می‌اندازیم به دیگر مجموعه‌های فانتزی بالقوه که می‌توانند با حضور در عرصه جعبه جادویی تلویزیون راه «بازی تاج و تخت»‌ را ادامه دهند.

سری Stormlight Archive نوشته برندون سندرسون

مجموعه ده‌گانه Stormlight Archive (اسناد طوفان) بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین اثر نویسنده آمریکایی برندون سندرسون است. اولین کتاب از این سری با نام The Way of Kings (طریق شاهان)‌ در سال ۲۰۱۰ منتشر شد و کتاب‌های جدید آن هم در فواصل سه الی چهار سال عرضه می‌شوند. سندرسون که با قلم جادویی و منحصربه‌فرد خود طرفداران زیادی را از زمان عرضه سه‌گانه Mistborn (مه‌زاده) بدست آورده بود، حال با خلق دنیای «روشار» - محل وقوع اسناد طوفان - ژانر فانتزی را به جلو هل می‌دهد.

مجموعه «اسناد طوفان» دقیقاً همه آن چیزی است که می‌توانید از یک داستان فانتزی خوب بخواهید؛ قهرمانان زخم‌خورده و تراژیک، دنیایی که در آتش نفرین نیروهای تاریکی غرق می‌شود، جادویی که جهان را در قدرت خود می‌بلعد و داستانی به شدت عظیم و حماسی. این‌ها از مواردی است که Stormlight را به یکی از بهترین فانتزی‌های موجود در بازار تبدیل می‌کند.

سندرسون این بار شما را به دنیای «روشار»‌ می‌برد؛ سرزمینی که در آن طوفان‌های سهمگین شرایط زندگی جوامع مختلف را تغییر داده است. داستان اصلی اسناد طوفان حول گروهی از شوالیه‌های کهن به نام Knights Radiant و وظیفه آن‌ها در قبال محافظت از دنیا در برابر نیروهای شیطانی و آخرالزمان می‌چرخد.

اسناد طوفان گزینه بسیار مناسبی برای اقتباس تلویزیونی است اما باید گفت که تولید این مجموعه بودجه کلان و تعهد قابل‌توجهی می‌طلبد که شاید از عهده هر شبکه‌ای بر نیاید. همچنین برعکس بازی تاج و تخت که بیشتر بر المان‌های واقع‌گرایانه خود تکیه می‌کند، آثار برندون سندرسون مملو از جادو و اتفاقات غیرمنتظره و فانتزی هستند.

کتاب اول این مجموعه در حال حاضر توسط انتشارات آذرباد ترجمه شده و کتاب دوم آن هم بزودی در بازار عرضه می‌شود.

مجموعه The Witcher نوشته آندره ساپکوفسکی

بااینکه «ویچر» اولین بار در آمریکای شمالی با بازی‌های ویدویی آن (ساخته سی‌دی‌پراجکت) به محبوبیت و شهرت رسید، باید گفت که کتاب‌های آن از سال‌ها قبل در سراسر اروپا طرفداران بی‌شماری داشته است. این سری کتاب‌های فانتزی اثر آندره ساپکوفسکی، نویسنده لهستانی، ماجراهای گرالتِ ویچر و همراهان او را در دنیایی تعریف می‌کند که در ستم و تاریکی غرق شده است.

گرالت، به عنوان یک ویچر – که وظیفه‌شان کشتن هیولاهای خطرناک و جادویی است – نگاهی منفی و واقع‌گرایانه نسبت به پدیده‌های دنیا دارد و کارهای قهرمانانه خود را به شغلی برای کسب معیشت محدود می‌داند، اما آرام آرام سرنوشت گرالت را به سمت ماجراهایی هدایت می‌کند که نگاهش را نسبت به همه چیز تغییر می‌دهد. گرالت در ادامه سرنوشت واقعی خود یعنی سیریلا فیونا الن ریانون را پیدا می‌کند و باید از او در برابر دنیای بیرون محافظت کند.

گرالت اولین بار در مجموعه داستان‌های The Last Wish (آخرین آرزو) معرفی شد و ماجرای او در داستان‌های کوتاه The Sword of Destiny (شمشیر سرنوشت) ادامه یافت. ساپکوفسکی این دو مجموعه از داستان‌های کوتاه را به عنوان پیش‌در‌آمد برای مجموعه رمان‌های اصلی در نظر گرفت. رمان‌های اصلی در ۵ جلد داستان گرالت را ادامه دادند و به سرانجام رساندند.

مسئله‌ای که «ویچر» را از دیگر فانتزی‌ها جدا می‌کند روایت متفاوت و منحصربه‌فرد آن است که بیشتر از داستان و ماجرای دنیای اطراف، برروی شخصیت‌ها و عمق وجودیِ آن‌ها تمرکز دارد و بخاطر همین شما قبل از جذب شدن به روایت، عاشق شخصیت‌های غنی در دنیای ویچر و بخصوص خود گرالت خواهید شد. این سری با توجه به محبوبیت جهانی - که به واسطه بازی‌های ویدیویی تقویت شده - گزینه بسیار مناسبی برای اقتباس تلویزیونی و سینمایی است.

دو انتشارات برجسته «آذرباد» و «تندیس» کتاب‌های ویچر را ترجمه می‌کنند. «آخرین آرزو»، «شمشیر سرنوشت» و «خون الف‌ها» (کتاب اول از رمان‌های اصلی) در حال حاضر ترجمه شده و‌ در بازار به فروش می‌رسند.

مجموعه Malazan Book of the Fallen نوشته استیون اریکسون

وقتی استیون اریکسون متوجه شد که تهیه‌کننده‌ای در آمریکا حاضر نیست داستانش را به یک بازی ویدیویی یا فیلم سینمایی تبدیل کند، تصمیم گرفت «مالازان» را در قالب کتاب منتشر کند و در نتیجه این، ژانر فانتزی باری دیگر با تغییر و تحول مواجه شد. اریکسون در خلق دنیای «مالازان» قبل از اینکه به روایت توجه داشته باشد، جاه‌طلبی را در رأس کار خود قرار می‌دهد. هدف او خلق پرجزییات‌ترین و پیچیده‌ترین دنیای خیالی بود که هیچ رقیبی در مدیوم‌های هنری دیگر نداشته باشد.

مجموعه کتاب‌های ۱۰ هزار صفحه‌ای مالازان داستانی فوق‌العاده پیچیده دارند و همیشه مخاطب را در تعلیق نگه می‌دارند و او را در سردرگمی رها می‌کنند. به همین دلیل، شاید نتوان داستان آن را به طور خلاصه یا ساده تشریح کرد، اما این را می‌توان گفت که ماجرای اصلی کل مجموعه در مورد موجودی به نام Crippled God (خداوندگار مفلوج) و خطری است که او با هبوط خود برای امپراطوری‌های مالازان به همراه دارد. اریکسون به طور غیرمنتظره و ناگهانی از گوشه‌ای از دنیای خود به قاره‌ای دیگر پرواز می‌کند و خوانندگان با گروهی کاملاً جدید از شخصیت‌ها مواجه می‌شوند که داستان منحصربه‌فرد خود را دارند و نتیجه چنین رویکردی باعث شده که ۵ کتاب اول مالازان پیش‌درآمدی برای معرفی شخصیت‌ها و داستان‌های مستقل آن‌ها محسوب شود. اریکسون در نهایت با ۵ کتاب بعدی همه این داستان‌ها را کنار هم می‌آورد و با پایانی درخور و عظیم یکی از بهترین تجربه‌های کتاب‌خوانی را برای مخاطبانش رقم می‌زند.

«مالازان» ماجرای صدها شخصیت را طی هزاران سال تعریف می‌کند و برای همین شاید در مرحله فعلی گزینه چندان مناسب یا عاقلانه‌ای برای اقتباس تلویزیونی نباشد، اما اگر روزی یکی از شبکه‌های تلویزیونی به سراغ آن برود، از عظمت و عمق ماجرای حماسی و تراژیک استیون اریکسون ناامید نخواهد شد.

هنوز انتشاراتی به سراغ ترجمه این غول عظیمِ دنیای فانتزی نرفته است اما ترجمه غیررسمی کتاب اول را می‌توان در  فضای مجازی یافت.

سه‌گانه The First Law نوشته جو ایبرکرامبی

اگر در دنیای فانتزی از شما بخواهند که اثری مشابه «نغمه یخ و آتش»‌ معرفی کنید، بهترین انتخابتان «قانون اول»‌ اثر جو ایبرکرامبی خواهد بود. قانون اول داستانی واقع‌گرایانه و فانتزی در دنیایی است که نفرت و پلیدی آن را پر کرده؛ مکانی که در آن همه شخصیت‌ها خاکستری هستند و اخلاق‌ورزی پایمال منفعت‌طلبی و خردورزی مغلوب تعصب شده است.

قانون اول در جهانی اتفاق می‌افتد که شباهت بسیار زیادی به اروپای قرون وسطی دارد. داستان اکثراً در «اتحادیه» به وقوع می‌‌پیوندد که نمادی از اروپای غربی است. در طرف شمال این سرزمین، قبایل وحشی و در جنوب آن امپراتوری گرکیش مدام به اتحادیه حمله‌ور می‌شوند و نظم و قانون آن را زیرپا می‌گذارند. در کنار این تهاجم‌ها، اربابان و رؤسای «اتحادیه» هم از داخل با یکدیگر در ستیز هستند.

دنیای «قانون اول» به هیچ عنوان رحم ندارد. این سه‌گانه شمارا به داخل دنیایی پرت می‌کند که برای بقا در آن تنها باید به فکر خود بود. حتی عده‌ای بر این باورند که این مجموعه از «نغمه یخ و آتش» نیز روایت تاریک‌تر و جنجالی‌تری دارد. همه این‌ها در کنار نثر واقع‌گرایانه جو ایبرکرامبی باعث می‌شود که «قانون اول» یکی از بهترین گزینه‌های شرکت‌های تلویزیونی برای خلق «بازی تاج و تخت» بعدی باشد.

این سه‌گانه توسط انتشارات «تندیس»‌ ترجمه شده و برای خرید در بازار موجود است.

مجموعه Wheel of Time اثر رابرت جردن

مجموعه «چرخ زمان» با الهام مستقیم از آثار تالکین و بخصوص «ارباب حلقه‌ها» خلق شد. رابرت جردن با بی‌توجهی به ترندهای تازه‌وارد دنیای فانتزی و تکیه بر همان عناصر قدیمی و اصالتی که حماسه تالکین را به اوج رساند، یکی از بزرگ‌ترین سری‌های فانتزی تاریخ را خلق کرد. «چرخ زمان» خارج از هرگونه تعبیر و تفسیر غیرمستقیم، نبرد ابدی خیر و شر را به تصویر می‌کشد و در استعاره‌های مذهبی آن هیچ ظرافت یا پنهان‌کاری وجود ندارد، تا حدی که نام شخصیت منفی اصلی داستان Shai’tan (شیطان)‌ است!

رند‌ال‌ثورِ اژدهازاده به عنوان شخصیت اصلی داستان و تنها کسی که می‌تواند در برابر اراده شیطان و سپاهیان بی‌کران او ایستادگی کند، در ماجرایی غیرمنتظره قرار می‌گیرد که تمام ابعاد وجودی او را به چالش می‌کشد. روایت حول یک پیشگویی می‌چرخد که نیروهای روشنی به رهبری ثور و نیروهای تاریکی به رهبری شیطان در نبرد Tarmon Gai’don (آخرالزمان) با یکدیگر ستیز می‌کنند و تنها یکی از این دو گروه به حیات خود برروی زمین ادامه می‌دهد.

دنیای «چرخ زمان»‌ بسیار گسترده و پرجزییات و یک فانتزی به تمام عیار است که کمتر برروی المان‌های واقع‌گرایانه دنیای ما تکیه دارد. اما نکته‌ای که آن را از سایر فانتزی‌ها متمایز می‌سازد لحن و روایتی است که می‌توان به تالکین تشبیه کرد. شاید شرکت‌‌های بزرگ هم در حال حاضر دقیقاً به دنبال زنده کردن چنین حس و حالی در میان طرفداران فانتزی باشند.

در حال حاضر انتشارات «پریان»‌ این مجموعه ۱۴ جلدی را در دست ترجمه قرار داده و کتاب اول آن هم در نمایشگاه کتاب امسال در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

مجموعه A Court of Thorns and Roses اثر سارا جی. ماس

«درباری از خار و رز» در یک کلمه تلاشی بسیار موفقیت‌آمیز از ماس برای بازآفرینی افسانه «دیو و دلبر» است؛ آن هم به سبک و سیاق فانتزی مدرن! این مجموعه داستان دختری جوان است که بخاطر یک اشتباه توسط دیو به سرزمین افسانه‌ها کشیده می‌شود و در آن قلمرو برای زنده ماندن خود و معشوقه‌اش مبارزه می‌کند. شاید «دربار» شخصیت‌های زیادی نداشته باشد، اما نویسنده کتاب با شخصیت‌پردازی خارق‌العاده‌ای که بر سر  فیر آرچرون (دلبر) و تاملین (دیو) انجام می‌دهد، مخاطبان را راضی نگه خواهد داشت.

البته باید گفت که درباری از خار و رز خیلی بیشتر از یک ماجرای رمانتیک است و جنبه‌های حماسی و اساطیری به وفور در سراسر دنیای خلق شده توسط ماس دیده می‌شوند. نبردها و درگیری‌های خشونت‌آمیز، شخصیت‌پردازی عمیق و چندلایه و روایت غیرمنتظره در سال‌های اخیر باعث شده که این مجموعه به محبوبیت بسیار زیادی در میان جامعه فانتزی‌خوان و البته طرفداران ادبیات گمانه‌زن دست پیدا کند. جایزه بهترین کتاب فانتزی سال گذشته در سایت Goodreads به این کتاب و نویسنده آن تعلق گرفت و همچنین در نظرسنجی محافل فانتزی هم‌اکنون از مجموعه خار و رز به عنوان یکی از بهترین آثار فانتزی دهه اخیر یاد می‌شود.

با توجه به مکان‌هایی که کتاب در آن به وقوع می‌پیوندد و البته توصیفات نویسنده، می‌توان استدلال کرد که به نسبت آثاری که در بالا لیست شد، «درباری از خار و رز» در تولید بودجه کمتری می‌طلبد و کار را برای شبکه‌ای که به سراغ اقتباس آن برود از جهات زیادی آسان خواهد کرد. از طرفی، محبوبیت بسیار زیاد این مجموعه کتاب‌ها، موفقیتش آن را تا حد زیادی تضمین خواهد کرد.

«آذرباد» مجموعه کتاب‌های «درباری از خار و رز» را ترجمه می‌کند و کتاب اول آن هم هم‌اکنون در بازار موجود است.

ژانری‌ست از برای حکم‌راندن بر همه!

شاید ژانر فانتزی – با آن همه شخصیت‌ غیرمنتظره و اتفاقات نامحتمل و جذاب -‌ در صنعت کتاب توسط جان رونالد روئل تالکین احیا شد، اما در سینما این پیتر جکسون بود که برای اولین بار پتانسیل واقعی آن را با اقتباس «ارباب حلقه‌ها» به نمایش گذاشت. از سال ۲۰۰۳ هنرمندان و شرکت‌های زیادی در تلاش برای خلق دوباره این جادو بودند اما همه این تلاش‌ها با شکست مواجه شد، تااینکه «بازی تاج و تخت» از راه رسید و دوباره نشان داد که فانتزی می‌تواند موفق و صدالبته پولساز باشد! حال دوباره شرکت‌های متعدد فعال در زمینه سرگرمی صف کشیده‌اند تا با اقتباس دیگر آثار فانتزی شانس خود را امتحان کنند. مسلماً می‌توان در بازار آثار شایسته دیگری را پیدا کرد که در لیست بالا قرار نگرفتند اما جای تعجب ندارد اگر تا چندسال دیگر نام مجموعه‌های مذکور را – به زعم محبوبیت و فراگیر بودنشان – در مدیوم تلویزیون مشاهده کنیم.