چه چیز رنو را از بازار ایران حذف کرد؛ خودروسازان داخلی یا تحریم؟

آمارها نشان می‌دهد که فروش محصولات رنو به ایران در سپتامبر۲۰۱۸ به صفر رسیده است. اما آیا چنان که سایر رسانه‌ها می‌گویند این به معنی پیوستن فرانسه به تحریم‌های آمریکایی‌ست یا عوامل دیگری در این مورد نقش داشته‌اند؟

تحریم‌‌ ایران توسط آمریکا و توقف عرضه محصولات خودروسازان خارجی به ایران موضوع تازه‌ای نیست اما سوال اینجاست که سهم تحریم‌ها، خودروسازان داخلی و خارجی در کاهش واردات محصولات خارجی چقدر است و آیا این خودروسازان فرانسوی هستند که تصمیم می‌گیرند محصولات خود را به بازار ایران عرضه کنند یا از تحریم‌ها پیروی کنند؟

بررسی آمارها

ابتدا بهتر است آخرین آمار منتشر شده از فروش محصولات رنو به ایران را بررسی کنیم و بعد از آن به زوایای پنهان واردات خودرو و تصمیم‌‌های خودروسازان بپردازیم.

جدیدترین آمار منتشر شده از سوی شرکت خودروسازی رنو فرانسه نشان می‌دهد که این شرکت فرانسوی طی چند ماه اخیر هیچ فروشی در بازار ایران نداشته است. این درحالی‌ست که رنو سپتامبر ۲۰۱۷ بالغ بر ۱۰ هزار و ۹۳۲ دستگاه از محصولات خود را روانه بازار ایران کرده بود اما فروش این کمپانی به ایران در اوت ۲۰۱۸ یعنی نخستین ماه بازگشت تحریم‌ها به ۷ هزار و ۶۲۶ دستگاه رسید.

رنو در ۹ ماهه سال قبل ۱۱۰ هزار و ۵۴۹ دستگاه خودرو روانه بازار ایران کرده بود اما در ۹ ماهه سال ۲۰۱۸ محصولات خود را با ۱۳ درصد افت، یعنی رقمی در حدود ۹۶ هزار دستگاه به بازار ایران عرضه کرد.

چه کسانی رنو را از ایران دور کردند؟

در این موضوع که واردات محصولات رنو در بازه زمانی تحریم‌ها کاهش پیدا می‌کنند، تردیدی نیست؛ یعنی همان چیزی که بیشتر رسانه‌های داخلی بر آن تاکید دارند و آن را دلیل تبعیت رنو از تحریم‌های آمریکا علیه ایران می‌دانند. منتها چند عامل مهم دیگر در کاهش عرضه تولیدات رنو به ایران دخیل است که بیشتر رسانه‌های داخلی آن را پوشش نمی‌دهند و یا از نگاه آنها دور مانده است.

موضوع اولی که همه به آن اشراف دارند، تحریم‌های بانکی آمریکا (سوئیفت) است که مانع از انتقال پول از خودروسازان ایرانی به شرکاء خارجی آنها می‌شود اما این مانع در آینده با شکل‌گیری شبکه بانکی جدید که اروپا، چین و روسیه در آن نقش دارند، رفع خواهد شد. ضمن آنکه اگر این شبکه مالی شکل نگیرد خودروسازان می‌توانند بدهی خود را به خودروسازان خارجی بعدا یا به اشکال دیگر پرداخت کنند؛ فرمولی که خودروسازان ایرانی و چینی بر سر آن به توافق رسیده‌اند و بر همین اساس برخی خودروسازان چینی بدون دریافت پول به خودروسازان ایرانی قطعه داده‌اند و حالا طلب سنگینی هم دارند.

اما این توافق با کمپانی رنو صورت نمی‌گیرد چراکه ایران خودرو و سایپا نشان داده‌اند که علاقه‌ای برای همکار با رنو ندارند.

رنو از معدود خودروسازان خارجی است که برای تولید محصولات خود در ایران اصرار به رعایت استانداردهای کیفی، قیمت‌گذاری منصفانه و تیراژ دارد. موضوعاتی که خودروسازان داخلی را به شدت از آن ناراحت هستند.

به عنوان مثال رنو تندر با پژو ۲۰۶ و رنو ساندرو با برلیانس هم سگمنت بوده و قیمتی نزدیک به هم داشتند؛ موضوعی که به ایجاد رقابت میان محصولات منجر می‌شد. بدیهی‌ست که چنین رقابتی خوشایند خودروسازان ایرانی نباشد.

همین عوامل بود که موجب شد ایران خودرو در اولین فرصت رنو را کنار گذارد و محصولات چینی دانگ فنگ را جایگزین آن کند و حتی در دور قبل تحریم‌ها پارس خودرو خودش عملا تولید رنو مگان را متوقف کرد. چراکه ۱۰۰۰پالت قطعات خودرو مگان در ترکیه وجود داشت و پارس خودرو می‌توانست با خرید و واردات آن تولید مگان را ادامه دهد اما از این کار صرفه‌نظر کرد تا یکی از پرطرفدار‌ترین خودروها از بازار ایران حذف شود.

یا در موردی دیگر باید به قرار داد تکمیل نشده واگذاری کارخانه «بن‌رو» به رنو اشاره کرد که با وقت‌کشی شریک ایرانی رسما بی‌نتیجه ماند و رنو فرانسه نتوانست سرمایه‌ ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون دلاری خود را وارد ایران کند. درحالی‌که اگر این قرارداد و ورود سرمایه انجام می‌شد رنو به راحتی حاضر به ترک ایران نمی‌شد و البته مردم ایران هم محصولات متنوع رنو را میان گزینه‌های انتخابی خود داشتند.

در نهایت با مقایسه‌ای ساده میان سیاست‌ همکاری خودروسازان داخلی با تولید کنندگان چینی و رنو  می‌توان به این نتیجه رسید که ایرانی‌ها تمایلی به همکاری با این خودروساز فرانسوی نداشته و نخواهند داشت.

گفتنی‌ست کمپانی رنو در سال ۲۰۱۷ میلادی ۱۶۲ هزار و ۷۹ دستگاه از محصولات خود را روانه بازار ایران کرده بود. فروش رنو فرانسه به ایران در این سال نسبت به سال قبل از آن رشد ۴۹.۳ درصدی داشت. فروش رنو به ایران در سال ۲۰۱۶ نیز نسبت به سال قبل از آن رشد ۱۱۰ درصدی داشت و به ۱۰۸۵۳۶ دستگاه رسیده بود. رنو در سال ۲۰۱۵ بالغ بر ۵۱۵۰۰ دستگاه، در سال ۲۰۱۴ بالغ بر ۳۳ هزار دستگاه و در سال ۲۰۱۳ بالغ‌ بر ۳۹ هزار و ۶۰۰ دستگاه از محصولات خود را به ایران فروخته بود.