۱۰ حقیقت جالب درباره قلب انسان

بدن انسان را می‌توان به یک شهر بزرگ تشبیه کرد که عروق مختلف، جاده‌ها و قلب، مرکز شهر را تشکیل می‌دهد. این شهر بزرگ علاوه بر ارتباط با سایر شهرها، به تنهایی یک واحد مستقل به شمار می‌آید. به همین علت در حیطه مطالعات پزشکی، دانشجویان علوم پزشکی پس از مبحث علوم اعصاب و مطالعه درباره چگونگی پردازش اطلاعات توسط مغز و ارتباط سایر بخش‌های عصبی بدن، به سراغ مبحث دستگاه قلبی-عروقی بدن می‌روند تا با شناخت کافی از این دو دستگاه، آناتومی بدن انسان را فرا گیرند.

در این یادداشت قرار نیست از آناتومی کامل قلب انسان صحبت به میان بیاوریم چرا که پیش از این در یک یادداشت به صورت مفصل به کالبدشکافی این عضو پرداخته شده است. در حال حاضر صرفا قصد داریم ۱۰ حقیقت جالب درباره قلب انسان عنوان کنیم که شاید بد نباشد شما هم آن را بدانید.

۱۰- قلب‌تان اندازه یک مشت گره کرده است

هر چند این موضوع همیشه دقیق از آب در نمی‌آید ولی معمولا قلب هر فرد بزرگسال، به اندازه یک مشت گره کرده است. این قضیه را نیز باید مد نظر داشت این نکته صرفا برای افراد بزرگسال و بالغ صدق می‌کند. برای دستیابی به موقعیت احتمالی این عضو مهم، کافیست مشت خود را گره کرده و در میان‌ سینه خودتان، کمی متمایل به سمت چپ فشار دهید.

۹- قلب یک انسان، هفت هزار لیتر خون را در طول ۲۴ ساعت پمپاژ می‌کند

به طور متوسط قلب یک انسان سالم  هفت هزار لیتر خون را در طول ۲۴ ساعت به بافت‌های بدن پمپاژ می‌کند. نکته جالب‌تر اینجاست تنها ۲۰ ثانیه طول می‌کشد خون به تمام دستگاه عضلانی بدن پمپ شود. این اعداد و ارقام شاید برای شما بسیار حیرت‌برانگیز و غیرقابل باور باشد ولی بدن من و شما برای عملکرد بهینه‌اش، به جریان ثابتی از خون درون عروق بزرگ نیازمند است. با کاهش یا حتی افزایش یک باره جریان خون، مسلما با عوارضی نظیر سکته‌های قلبی و مغزی مواجه خواهیم شد.

۸- درون قلب، یک سیستم الکتریکی تعبیه شده است

این مسئله که قلب شما با چه ضرب‌آهنگی به تپش میفتد، در اوایل پیدایش علوم پزشکی در هاله‌ای از ابهام قرار داشت. تا اینکه پزشک‌های مختلف پس از کالبدشکافی و آزمایش‌های متعدد دریافتند یک سیستم الکتریکی درون این عضو تعبیه شده است. این سیستم از چند گره الکتریکی و دسته‌جات زیادی از اعصاب ظریف تحت عنوان پورکنژ تشکیل می‌شود. اگر به هر نحوی این سیستم دچار اختلال شود، قلب شما کارایی خودش را ممکن است از دست بدهد و به دنبال آن احتمال دارد به فرد حمله قلبی دست بدهد. اگر دقت کرده باشید برای احیای فردی که نبضش قطع شده و هوشیار نیست، از دستگاه شوک برقی (دفیبریلاتور) استفاده می‌کنند تا با القای یک جریان الکتریکی به گره پیش‌آهنگ قلبی، این ارگان دوباره به کار بیفتد.

۷- پژوهشگران شواهدی از وجود بیماری قلبی در مردم دوران باستان پیدا کردند

علم به قدری پیشرفت کرده که از تجهیزات حال حاضر می‌توان برای دستیابی به اسرار گذشته استفاده کرد. پژوهشگران اخیرا روی مومیایی‌های مصری دست به تحقیقات گسترده زدند و آنها خبر از یافتن شواهدی مبنی بر وجود بیماری قلبی در یک جنازه ۳۵۰۰ ساله مصری را در رسانه‌ها مطرح ساختند. این خبر جالب بیانگر این موضوع است بیماری قلبی در هزاران سال گذشته نیز وجود داشته و مطالعه بیماری‌های قلبی-عروقی مادرزادی باید در حال حاضر پراهمیت‌تر از گذشته ادامه پیدا کند.

۶- صدای دریچه‌های قلب‌تان شنیده می‌شود

قلب انسان از چهار حفره (۲ دهلیز و ۲ بطن) تشکیل شده است. بین دهلیز و بطن راست، دریچه سه لتی یا تریکوسپید و بین دهلیز و بطن چپ، دریچه دو لتی (میترال) قرار دارد. با هر بار تپش قلب، طی روندی فیزیولوژیکی این دریچه‌ها یک بار باز و بسته می‌شوند. وقتی پزشک شما را با گوشی پزشکی‌اش معاینه می‌کند، در حقیقت به صدای باز و بسته شدن این دو دریچه گوش می‌دهد. میزان قدرت صدا و تاخیر در باز و بسته شدن دریچه‌ها، هر کدام می‌تواند سر نخی مهمی برای ابتلا به یک بیماری یا عارضه قلبی تلقی شود.

۵- «شکستن قلب» واقعا از لحاظ پزشکی قابل توجیه است

در عموم اغلب با این اصطلاحات آشنا شده‌ایم که «قلب طرف رو شکستن» یا «قلبش شکسته شده». ولی اگر بیان کنیم این حرف عامیانه، ریشه بر باورهای علمی دارد آیا تعجب نمی‌کنید؟ در علم پزشکی از این عارضه تحت عنوان «سندرم قلب شکسته» یاد می‌کنند. سندرم قلب شکسته معمولا به واسطه ترشح هورمون‌های استرس‌زا و تجربه احساسات غم‌انگیز ایجاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به حمله قلبی شود.

۴- تفاوت‌های فیزیکی بین قلب مرد و زن وجود دارد

به طور متوسط قلب بیشتر انسان‌ها دارای وزنی کمتر از نیم کیلوگرم است. قلب مرد به طور متوسط تقریبا ۰/۰۵ کیلوگرم وزن بیشتری نسبت به قلب یک زن دارد. تفاوت دیگر در میزان سرعت تپش قلب در دو جنس است که در زنان، قلب با سرعت بیشتری کار می‌کند. همچنین نشانه‌های حملات قلبی در زن و مرد تفاوت دارد و شانس ابتلا به سکته قلبی در زنان و مردان تفاوت اساسی دارد.

۳- قلب شما بر کل اندام‌های بدن‌تان تاثیر می‌گذارد

قلب با هر پمپاژ، صرفا خون و مواد غذایی را به بافت‌های بدن انسان نمی‌رساند. بلکه درون عروق بدن، گازهای تنفسی نظیر اکسیژن نیز به بافت دستگاه‌های مختلف بدن ارسال و گاز دی اکسید کربن از بافت خارج می‌یابد. بنابراین کل اندام‌های بدن‌تان تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

۲- قلب شما خارج از بدن‌تان نیز می‌تواند به تپش خود ادامه دهد

قلب انسان یا هر موجود مهره‌دار دیگری می‌تواند در خارج از بدن نیز به تپش ادامه دهد. چرایی این موضوع را باید در وجود سیستم الکتریکی دانست که تا مدتی پس از قطع عضو، این روند فیزیولوژیکی ادامه پیدا می‌کند. چرا که قلب یک عضو کاملا عضلانی است. به همین خاطر مادامی که انرژی (ATP) و کلسیم در بافت عضلانی قلبی به صورت ذخیره باقی مانده، به انقباض خود ادامه می‌دهد.

۱- قلب شما در طول یک شبانه‌روز هزاران بار به تپش میفتد

همانطور که گفتیم این عضو مهم، یک عضله قدرتمند است که بدون هیچ وقفه‌ای در طول شبانه‌روز، کار خودش را بدون هیچن نقصی ادامه می‌دهد. به طور متوسط قلب هر انسان ۱۱۵ هزار بار در طول روز به تپش میفتد. شاید این رقم برای‌تان غیر قابل باور باشد ولی همین الان که در حال مطالعه این یادداشت هستید، تصور کنید برای ۳ ثانیه این عضو از کار بیفتد. آیا قادر خواهید بود صفحه مرورگر را ببندید؟