«ما مرد بسیار خوبی داریم که قرار است نخست وزیر بریتانیا شود، بوریس جانسون». این جمله ای بود که روز سه شنبه دونالد ترامپ در مورد مردی گفت که ساعاتی قبل رقابت برای جایگزینی ترزا می به عنوان نخست وزیر جدید بریتانیا را به نفع خود به پایان رسانده بود. او همچنین در ادامه صحبت های خود گفت: «او سرسخت است، باهوش است… آن ها او را ترامپ بریتانیا می خوانند». به نظر می رسد که دونالد ترامپ خود نیز دریافته که شباهت های بسیاری بین او و بوریس جانسون وجود دارد. هر دوی آن ها مو بلوندهایی هسند که استعداد عجیبی در سرگرم کردن عوام با صحبت های جنجالی شان و تبدیل شدن به تیتر اول رسانه های خبری دارند.
ترامپ و جانسون، هر دو از طریق حضور در تلویزیون به شهرت رسیدند: ترامپ از طریق مجری گری در شو تلویزیونی «کارآموز» (The Apprentice) و جانسون از طریق حضور گاه و بیگاه و با ظاهر شلخته اش در نقش مجری مهمان در مسابقه «آیا برای تو خبری دارم» (Have I Got News for You). هر دوی آن ها در زمینه کامنت های جنجالی و توهین آمیز در مورد اقلیت ها رکوردار هستند: ترامپ برای صحبت های اخیرش در مورد ایهان عمر و دیگر زنان غیرسفید پوست و دموکرات عضو کنگره و جانسون به خاطر صحبت های گذشته اش که مردان همجنسگرا را «مردان روسپی» (bumboy)، زنان مسلمان را «صندوق پستی» (letterbox) و «سارق بانک» و سیاهپوستان آفریقایی تبار را «پسربچه های کوچک سیاهپوست» (piccaninny) با «لبخندهایی هندوانه ای» توصیف کرده بود.
همچنین هر دو به گفتن دروغ یا چیزهایی که واقعیت ندارند شهرت دارند. بوریس جانسون دو بار به خاطر دروغگویی اخراج شده است: یک بار به عنوان یک روزنامه نگار ساده در روزنامه تایمز و یک بار دیگر به خاطر تکذیب دروغ داشتن رابطه خارج از ازدواج با یکی از اعضای حزب محافظه کار. علاوه بر همه این ها، ترامپ و جانسون، هر دو با افزایش موج ملی گرایی در دنیای سیاست غرب به چهره هایی سرشناس در این عرصه تبدیل شدند: ترامپ برای شعار و گفتمان «اول آمریکا» و جانسون برای نقشش در کمپین برگزیت یا همان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا. اگر چه بسیاری از این شباهت ها باعث شده که بسیاری، از جمله خود دونالد ترامپ، جانسون را «ترامپ بریتانیا» لقب دهند، تفاوت های قابل توجهی نیز میان این دو شخصیت سیاسی جنجالی وجود دارد.
لیبرال پنهان؟
از بسیاری از جهات، سیاست های بوریس جانسون بسیار لیبرال تر از سیاست های ترامپ هستند. برخلاف رییس جمهور ایالات متحده، نخست وزیر جدید بریتانیا روزگاری یکی از قدرتمندترین مدافعان سیاست لیبرالی مهاجرت در بریتانیا بود. روزگاری که شهردار لندن بود، جانسون مکرراً خواستار بخشش و مهربانی با مهاجران بدون مجوزی بود که در بریتانیا زندگی می کردند. و برخلاف رقیبش برای پست نخست وزیری بریتانیا، جرمی هانت، جانسون در هفته های اخیر در مقابل تایید آشکار سیاست های ترزا می برای کاهش قابل توجه مهاجرت به بریتانیا و سختگیری بیشتر در این زمینه مقاومت کرده است.
و در حالی که جانسون در سراسر جهان به خاطر دفاعش از طرح خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا شناخته می شود، او همیشه قهرمان سیاست ملی گرایی در کشورش نبوده است. او قبل از پیوستن به کمپین برگزیت، وی همواره مدافع حفظ ارتباط نزدیک با اتحادیه اروپا برای کشورش بود. قبل از شروع کمپین رفراندوم خروج از اتحادیه اروپا، جانسون در مصاحبه ای با بی بی سی گفته بود: «من به ماندن در یک بازار مشترک رأی خواهم داد. من طرفدار یک بازار یگانه هستم. من می خواهم که ما بتوانیم آزادانه با دوستان و شرکای اروپاییمان تجارت کنیم».
او حتی قبل از آن هم به شکلی واضح تر در مورد عقاید خود برای حفظ روابط با اروپا صحبت کرده و در سال ۲۰۰۳ در مجلس عوام بریتانیا چنین گفته بود: «من به هیچ عنوانی یک شخص مخالف قدرت داشتن اتحادیه اروپا نیستم. از برخی جهات، تا حدودی طرفدار اتحادیه اروپا هستم». از آن زمان تاکنون بوریس جانسون تغییرات بسیاری داشته و به عقایدی سخت و افراطی در این زمینه دست یافته است به نحوی که اعلام کرده تا ۳۱ ا کتبر، با یا بدون توافق، بریتانیا را از اتحادیه اروپا خارج خواهد کرد. با این وجود، بسیاری از سیاستمداران محافظه کار موافق اتحادیه اروپا که در کمپین نخست وزیری به او کمک کرده اند، متقاعد شده اند اکنون که او توانسته مقام نخست وزیری و حمایت اعضای حزب را بدست آورد، به سمت یک سیاست متعادل در قبال برگزیت باز خواهد گشت.
ملی گرای رادیکال یا یک عوام گرای طبیعی؟
طبیعت همواره در حال تغییر ظاهر سیاست های بوریس جانسون بدین معنی است که حتی کسانی که به شدت به او نزدیک هستند نیز از این موضوع مطمئن نباشند که او چگونه نخست وزیری خواهد بود. آیا او همان گفتمان رادیکال و افراطی خود در جریان کمپین تبلیغاتی اش را دنبال کرده و به هر قیمتی خروج از اتحادیه اروپا را تضمین خواهد کرد یا بار دیگر شاهد یک تغییر به چپ قابل توجه از حزب محافظه کار بوده و روی راضی کردن عموم مردم کشورش تمرکز خواهد کرد؟ بوریس جانسون همواره نشان داده که دوست دارد یک عوام گرا باشد. او که به وضوح نشان داده علاقه بسیاری به بازی در نقش یک سرگرم کننده دارد، در استفاده از فرصت عکس های کمدی برای بردن آرای مردم تبحر بالایی دارد. چه آویزان شدن برنامه ریزی شده از یک کابل در جریان المپیک لندن باشد وچه تکان دادن یک ماهی روی صحنه در حال سخنرانی، ظاهراً بوریس جانسون از قدرت حرکات متهورانه و شبه بدلکاری آگاه است.
با این وجود با توجه به افزایش بحران ناشی از برگزیت، چنین حرکاتی نمی توانند نتایج قابل توجهی در پی داشته باشند. تکان دادن ماهی یا آویزان شدن از کابل هرگز نمی تواند نخست وزیری بوریس را از پایانی زودرس نجات دهد مگر اینکه وی بتواند راهی برای بیرون کشیدن بریتانیا از اتحادیه اروپا بدون ایجاد اختلاف در حزب خود و آسیب جدی رساندن به اقتصاد کشور پیدا کند. با این وجود غریزه شاد کردن عوام همواره در درون او قوی باقی خواهد ماند. در صورتی که جانسون مجبور شود بین راضی کردن اعضای حزب یا مردم کشور یکی را انتخاب کند به احتمال فراوان او گزینه دوم را انتخاب خواهد کرد. اما پاسخ به این سوال که در واقع چه چیزی رأی دهندگان به او را خوشحال خواهد کرد بسیار دشوار است.
اغلب اعضای حزب محافظه کار و رأی دهندگان موافق برگزیت می خواهند بریتانیا اتحادیه اروپا را ترک کند یا به عبارت جانسون «یا این کار را بکن یا بمیر». اما خروجی پر آشوب از اتحادیه اروپا که باعث کمبود مواد غذایی و از بین رفتن هزاران شغل شود راهی بسیار دشوار برای جانسون در اولین روزهای نخست وزیر خود بوده و ممکن است به خروج زودهنگام او از دفتر نخست وزیری در خیابان داونینگ منجر شود.
در مقابل، یک خروج حساب شده و مدیریت شده (به نفع بریتانیا)، با توجه به صحبت ها و گفتمان سختگیرانه و افراطی اش در جریان کمپین انتخاباتی و مقاومتش در برابر اتحادیه اروپا، کاملاً غیرممکن به نظر می رسد. گرفتار بین غیرممکن و بدون طرفدار، جانسون به تمام قدرت های سیاسی خود برای پیدا کردن بهترین راه برای خروج از اتحادیه اروپا نیاز دارد. اما درست شبیه مشکلاتی که ترامپ در مبارزه برای انتخاب شدن دوباره به عنوان رییس جمهور ایالات متحده در پیش دارد، شانس های بوریس جانسون برای موفقیت در این عرصه هنوز دور از انتظار نیست.
بدون نظر