تغییرات جدی در سروش؛ استعفای مدیرعامل و ایجاد یک پیام‌رسان جدید

«مرتضی رحیمی»، مدیرعامل پیام رسان سروش که اواخر تیر ماه از سمت خود استعفا داد، اکنون در گفتگو با دیجیاتو اعلام می‌کند که اگرچه هنوز این استعفا از سوی هیات مدیره شرکت «توسعه‌ فناوری رسانه‌ سروش» (تفرس) پذیرفته نشده اما تیم فنی این پیام‌رسان، چند ماه است تمام تمرکز خود را روی «سروش پلاس» قرار داده و خود او نیز به عنوان مدیر محصول سروش پلاس فعالیت می‌کند؛ پیام‌رسانی که البته قرار است تا پایان تابستان با نام جدیدی به فعالیتش ادامه دهد. رحیمی علت اصلی چنین تصمیمی را انجام نشدن هیچ یک از تعهدات اصلی صداوسیما در یک سال و نیم اخیر بیان می‌کند.

اما اساساً ماجرای «تفرس» یا شرکت توسعه‌ی فناوری رسانه‌ی سروش چیست؟ در سال ۱۳۹۴، یک تیم دانشجویی در دانشگاه شریف یک پیام‌رسان توسعه دادند و از طرفی صداوسیما هم برای خرید یک پیام‌رسان مناقصه برگزار کرده بود که این تیم برنده مناقصه شد. صداوسیما با خرید این پیام‌رسان، نام آن را «سروش» گذاشت. از طرفی بخش خصوصی در کنار تیم دانشجویی قرار گرفت تا توسعه فنی پیام‌رسان را انجام دهد. به همین شکل، شرکت توسعه‌ فناوری رسانه‌ سروش در تاریخ ۴ مرداد ۱۳۹۴ تاسیس شد. در این حالت، مالک و سرمایه‌گذار سروش، صداوسیما بود و بخش خصوصی نیز وظیفه توسعه آن را برعهده گرفت. جزییات تعهدات صداوسیما البته کاملاً روشن نیست.

اکنون ولی مدیرعامل سروش که رسماً استعفای خودش را اعلام کرده، خبر می‌دهد که صداوسیما در یک سال و نیم گذشته به تعهدات خودش عمل نکرده است. مرتضی رحیمی در مورد علت اصلی استعفایش به دیجیاتو می‌گوید:

«سازمان صداوسیما به عنوان سرمایه‌گذار، در یک سال و نیم اخیر به تعهدات مالی‌اش عمل نکرد و همین اتفاق، مسیر پروژه سروش را مختل کرد. برای ما اهمیت داشت که مسیر توسعه را طبق برنامه ریزی پیش ببریم اما به دلیل عدم انجام تعهدات از سوی صداوسیما این مسیر متوقف شده بود. به همین دلیل از اواخر سال ۹۷ بحث «سروش پلاس» مطرح شد و حالا این پیام رسان به عنوان یک مسیر جداگانه جلو می‌رود.»

او می‌گوید یک محصول جنبه‌های مختلفی برای توسعه دارد که فقط یکی از آنها فنی است؛ کاری که وظیفه بخش خصوصی بوده است، اما جنبه‌های غیرفنی که اتفاقاً گسترده‌تر هستند و هزینه‌های بیشتری هم دارند از سوی صداوسیما انجام نشدند: «برای مثال هزینه‌ای که کسب و کارها برای تبلیغات انجام می‌دهند بسیار زیاد است و تامین این هزینه برای سروش هم جز تعهدات سازمان صداوسیما بوده است. این در حالی است که این سازمان حتی به تعهدات سخت‌افزاری‌اش هم عمل نکرد که شاید بدیهی‌ترین تعهد این سازمان نسبت به سروش بود. سروش ۹۰ سرور دارد که ۶۰ عدد برای پیام‌رسان و ۳۰ سرور هم برای کلاود به کار گرفته شده‌اند، اما حتی هزینه‌‌ی سرورها را هم صداوسیما نداد و ما از وام ۵ میلیارد تومانی برای تهیه سرور استفاده کردیم.»

به گفته رحیمی در چنین حالتی، یک راه برای ادامه دادن با سروش این بوده است که بخش خصوصی به سراغ سرمایه‌گذاران دیگر برود اما به دلیل اینکه صداوسیما شریک خوبی نیست، علی‌رغم علاقه‌‌ی برخی سرمایه‌گذاران برای حضور در این حوزه، تیم سروش قادر به جذب سرمایه نبوده است. همین اتفاق باعث می‌شود تا سروش پلاس متولد شود. رحیمی در پاسخ به این سوال که عدم علاقه صداوسیما به انجام تعهدات مالی از کجا سرچشمه می‌گیرد و آیا این احساس در مدیران صداوسیما ایجاد شده بود که این پروژه شکست خورده است، می‌گوید:

«صداوسیما در ابتدا بسیار کار را تایید می‌کرد و با پروژه همراه بود. حتی آقای علی عسگری، رییس سازمان صداوسیما هم مسیر، تیم و پروژه را تایید می‌کرد و هیچ زمان هیچکس از صداوسیما این حس را به ما نداد که پروژه شکست خورده است. به این دلیل که خودشان هم اذعان دارند که کار از نظر فنی چقدر عالی جلو رفته بود. اما در نهایت پاسخ به این سوال مشخص نیست. شاید مشکل از ساختار بروکراتیک صداوسیما یا نقش آفرینی بیشتر مدیران میانی در مقایسه با مدیران ارشد بود. حتی رییس صداوسیما حضور سرمایه‌گذار جدید را هم تایید کرد بود اما عملاً نتیجه چیز دیگری شد. شاید سازمانی به این بزرگی، آمادگی لازم برای فرآیندهای چابک را نداشته باشد.»

اما در زمانی که صداوسیما به تعهداتش عمل نمی‌کرد، هزینه‌ها چگونه پرداخت می‌شد و آیا خود سروش درآمدی داشت؟ رحیمی در پاسخ به دیجیاتو می‌گوید اساساً این پیام‌رسان اجازه درآمدزایی نداشته چراکه محصول و برند سروش متعلق به صداوسیما بوده است. او در مورد تامین هزینه‌ها می‌گوید: «شرکت توسعه‌ی فناوری رسانه‌ی سروش (تفرس) به شکل ۵۰-۵۰ متعلق به صداوسیما و بخش خصوصی بود. در بازه‌ای که صداوسیما از انجام تعهدات مالی‌اش سر باز زد، بخش خصوصی ما را پشتیبانی می‌کرد و همچنان هزینه‌ها را پرداخت می‌کند. امروز هم سروش پلاس را جدا کرده‌ایم تا بتوانیم با سرمایه‌گذاری اپراتورهای تلفن همراه یا بانک‌ها، کار را به شکل جدی‌تر جلو ببریم.»

به گفته او قرار است شرکت جدیدی تاسیس شود تا سروش پلاس تحت نظر آن به فعالیتش ادامه دهد. در واقع او تاکید زیادی دارد که سروش پلاس، که به احتمال زیاد تا پایان تابستان ری‌برند خواهد شد، زیرمجموعه شرکت توسعه‌ی فناوری رسانه سروش (تفرس) نیست و حتی از تکنولوژی متفاوتی با تکنولوژی پیام‌رسان سروش استفاده می‌کند. مدیر محصول سروش پلاس در همین رابطه می‌گوید:

«سروش پلاس کاملاً به شکل جداگانه و مستقل از صداوسیما توسعه پیدا کرده و به احتمال زیاد تا پایان تابستان ری‌برند خواهد شد. این مسئله البته به تصمیمات بخش خصوصی ارتباط دارد ولی آنچه که مشخص است، این است که مسیر سروش پلاس از سروش جدا است. هرچند ما می‌خواهیم در سمت بک-اند و ارتباط داده‌ها اتفاقی بیفتد که کاربران به آرشیو خود و کانال‌هایی که دنبال می‌کردند، دسترسی داشته باشند، اما در هر صورت تکنولوژی این پیام رسان کاملاً متفاوت از سروش است.»

او همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به بلاتکلیفی فعلی میان سرمایه‌گذار بخش خصوصی و صداوسیما، آیا می‌توان آینده‌ی روشنی را برای سروش پلاس پیش‌بینی کرد یا خیر می‌گوید:

«ما به موفقیت سروش پلاس امیدواریم و باید یک سال پیش چنین تصمیمی می‌گرفتیم. در بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها صدای ما شنیده نمی‌شد. برای مثال ما بارها گفتیم که با فیلترینگ تلگرام مخالفیم و دلایل واضحی را هم ارائه دادیم. کسب‌وکار ما در بازه‌ی فیلترینگ تلگرام، هم از نظر رسانه‌ای و هم از نظر فنی آسیب‌های بسیاری دید. چون واقعیت این است که وقتی فیلترینگ اتفاق می‌افتد، شبکه در حال دستکاری شدن است و اختلال در شبکه اینترنت به کار ما هم آسیب می‌زند، چون ما هم از همین بستر شبکه برای انتقال پیام‌ها استفاده می‌کنیم. در همان شبکه‌ی به‌هم‌ریخته، از ما توقع سرویس‌دهی وجود دارد اما در آن شرایط، کاربر به ما سرمی‌زند، تجربه بدی برایش رقم می‌خورد و برای همیشه می‌رود. این بدترین اتفاقی است که می‌تواند برای یک محصول رخ دهد چون هزینه بازگشت کاربری که تجربه بدی داشته بسیار بالاست.»

او مشکل اصلی سروش را نداشتن سرمایه و البته ناتوانی در جذب سرمایه به دلیل حضور شریکی به نام صداوسیما می‌داند و درباره آینده می‌گوید: «حالا اگر تصمیم صداوسیما برای آینده‌ی سروش، زودتر روشن شود، سرمایه‌گذارهایی هستند که بخواهند در این حوزه فعالیت کنند چون تیم فنی‌ای که امروز در سروش جمع شده، بی‌نظیر است. مشکل اصلی جذب سرمایه است که باید به موقع و به اندازه اتفاق بیفتد. سازمان صداوسیما بودجه‌ی کافی را برای سرمایه‌گذاری دارد اما متاسفانه قواعد کار کردن در این فضا را نمی‌داند. تیم ما هم نمی‌تواند پشت روال‌های اداری یک سازمان بزرگ گیر کند. ما کار خودمان را می‌کنیم و امیدواریم کسانی که واقعا دلسوز هستند، بیایند و کمک کنند.»