خودکشی در ایران ؛ از جان‌هایی که گرفته می‌شود تا خانواده‌های داغدار

در سال 1397 حدود یکصدهزار خودکشی در کشور ثبت شده است

خودکشی در ایران ؛ از جان‌هایی که گرفته می‌شود تا خانواده‌های داغدار

«همه از مرگ می‌ترسند و من از زندگی سمج خودم. چقدر هولناک است وقتی که مرگ آدم را نمی‌خواهد و پس می‌زند! نه کسی تصمیم به خودکشی نمی‌گیرد، خودکشی با بعضی‌ها هست. در خمیره و سرشت آنهاس،نمی‌توانند از دستش بگریزند.»

صادق هدایت در سال ۱۳۰۷ تلاش می‌کند خودش را در رودخانه‌ای در پاریس غرق کند قایقی از راه می‌رسد و نجاتش می‌دهد. این ماجرا بعدها الهام‌بخش داستان «زنده به گور» او می‌شود و جملات بالا را می‌نویسد.

اما آیا آن‌طور که هدایت و بسیاری از مردم به مانند او باور دارند، خودکشی همراه و همزاد برخی و در «خمیره و سرشت» آنهاست؟ آیا واقعا از آن گریزی نیست؟

متخصصان این ادعا را رد می‌کنند، خودکشی در سرشت انسان نیست چراکه فردی که تصمیم به چنین کاری گرفته می‌تواند از این افکار نجات یابد.

به همین خاطر، مهم‌ترین مساله در مورد خودکشی، نحوه مواجهه با فردی است که دچار چنین افکاری شده. این یک وظیفه همگانی است.

باید بدانیم فردی که به خودکشی فکر می‌کند تصمیم به انجامش گرفته یا انجامش داده و زنده مانده نیازمند دریافت کمک جدی فوری و تخصصی روانی است.

بیش از ۹۰ درصد کسانی که دست به خودکشی می‌زنند دچار نوعی از اختلالات روانند، از جمله افسردگی شدید، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی،اختلال شخصیت، اعتیاد شدید به مواد مخدر یا الکل و… با این حال تمامی کسانی که دست به کار می‌زنند دچار مشکل روان نیستند.

بررسی‌ها نشان داده از هر ده نفری که اقدام به خودکشی کرده و نجات یافته‌اند نه نفر آنها در آینده دیگر دست به این کار نمی‌زنند و سراغ انجام دوباره‌اش نمی‌روند.

این بدان معناست که همه ما حتی در سخت‌ترین و تاریک‌ترین لحظات زندگی درست وقتی فکر می‌کنیم که زندگی‌مان واقعا به آخر خط رسیده و تنها راه باقی‌مانده خودکشی است «در اشتباهیم» و «هنوز راهی هست» حتا اگر در آن لحظات نتوانیم یا نخواهیم بدانیم.

در صورت دریافت کمک و درمان لازم حال ما قطعا بهتر خواهد شد و بعد از آن هم احتمالا دیگر سراغ انجام دوباره چنان کاری نخواهیم رفت.

درک و حمایت کسی که در چنین وضعیتی گرفتار آمده و همدلی و کمک به او کار ساده‌ای نیست چرا که آگاهی بر رنج، رنج آگاهی را افزون می‌کند. اما بدون هیچ شک و تردیدی در چنین موقعیتی این مهربانانه‌ترین، نجیبانه‌ترین و انسانی‌ترین کاری است که می‌توانیم برای آنها انجام دهیم.

بیشتر بخوانید: خودکشی می‌کنم تا به من توجه کنی؛ گزارشی از بیمارستان لقمان حکیم تهران

خودکشی در ایران ؛ از آمار تا سازمان‌های مسئول

آمار خودکشی در ایران در سال ۱۳۹۷

به گفته مریم عباسی‌نژاد، مسئول برنامه «پیشگیری از خودکشی» در وزارت بهداشت ایران، سال ۹۷ حدود یکصدهزار خودکشی در کشور ثبت شد و آمار خودکشی در غرب کشور بیشتر است.

عباسی‌نژاد همچنین گفت کمترین آمار خودکشی متعلق به دو استان سیستان و بلوچستان وخراسان جنوبی است و آمار مرگ ناشی از خودکشی در ۱۸ استان ایران نیز بالاتر از میانگین کشوری است. این ۱۸ استان شامل ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، لرستان، گیلان، زنجان، همدان، فارس، قزوین، آذربایجان شرقی، اردبیل، خوزستان، مازندران، تهران، بوشهر، کردستان، مرکزی و چهارمحال بختیاری هستند.

این کارشناس وزارت بهداشت ایران همچنین گفته است از سال ۹۴ تا سال ۹۷ میزان اقدام به خودکشی در کشور «با شیب ملایم» افزایش یافته و از ۹۴ نفر در هر یکصدهزار نفر به ۱۲۵ تن در هر یکصدهزار نفر رسید.

عباسی‌نژاد درباره توزیع سنی و خانوادگی اقدام‌کنندگان به خودکشی در ایران گفت حدود ۷۵ درصد آنها در رده ۱۵ تا ۳۴ سال بوده‌اند و حدود ۵۰ درصد نیز متأهل بودند.

حدود ۵۳ درصد از اقدام‌کنندگان به خودکشی تحصیلات زیر دیپلم داشته‌اند و ۷۳ درصد از آنان ساکن مناطق شهری یا حاشیه شهرها بوده‌اند.

۸۲ درصد اقدام به خودکشی با دارو انجام شده است.

رضا جعفری رییس اورژانس اجتماعی گفته: ۶۵۹۷ مورد تماس اقدام به خودکشی در سال ۱۳۹۷ با خط تلفن اورژانس اجتماعی وجود داشته که بعد از ارزیابی تخصصی توسط کارشناسان خط، حدود ۳۵۰۰ مورد اعزام تیم اورژانس اجتماعی به محل مورد گزارش صورت گرفته است.

وی افزوده، از مجموع شیوه‌های اقدام به خودکشی، حدود ۳/۵ درصد مربوط به پرتاب از ارتفاع است.

بیشتر بخوانید: برخی از دلایل خودکشی ایرانیان در ۲۰ سال اخیر

خودکشی در ایران ؛ از آمار تا سازمان‌های مسئول

در صورت مشاهده صحنه خودکشی در ایران باید با چه نهادی تماس گرفت؟

شماره‌های تماس در ایران برای کمک به افرادی که دچار افکار جدی خودکشی شده‌اند شامل موارد زیر است:

  • اورژانس اجتماعی: ۱۲۳
  • اورژانس شهری: ۱۱۵
  • صدای مشاور: ۱۴۸۰
  • اورژانس روانپزشکی تهران: ۴۴۵۰۸۲۰۰

روند رسیدگی به افرادی که اقدام به خودکشی از ارتفاع گرفته‌اند چگونه است؟

در سال‌های اخیر زیاد درباره انواع و اقسام اقدام به خودکشی در فضاهای عمومی شنیده باشید؛ یکی بالای پل طبیعت رفته، یکی از برج ۲۰ طبقه می‌خواهد خودش را پرت کند، یکی روی لبه پنجره اتاقش نشسته و پاهایش را به پایین آویزان کرده. معمولا مردمی که این افراد را می‌بینند اول به آتش‌نشانی زنگ می‌زنند.

جلال ملکی سخنگوی سازمان آتشنشانی درباره چگونگی ورود ماموران آتشنشانی هنگام گزارش خودکشی از روی پل یا از هر ارتفاع دیگری گفته:

«طبیعتا آتش‌نشانی در موارد خودکشی زودتر از بقیه دستگاه‌ها به محل می‌رسد و تا زمان رسیدن اورژانس اجتماعی، آتشنشانی متولی حادثه است. اورژانس اجتماعی یک بخشی از اورژانس است که تخصص‌شان هم روانشناسی و روان‌کاوی است. بچه‌های انتظامی هم در محل هستند.

ما در حادثه‌هایی مثل خودکشی معمولا آژیر و چراغ گردان نمی‌زنیم. چون تنش‌های مضاعف به آن فرد استرس وارد می‌کند. بچه‌ها که به محل می‌رسند، نمی‌توانند تا رسیدن اورژانس اجتماعی صبر کنند. ضمن این که در ‌آن جا نردبان و تشک نجات هم وجود دارد. حتی تا جایی که ضریب خطر را بالا نبرد خودشان را به آن فرد نزدیک می‌کنند و می‌پرسند مشکلش چیست. دفعات زیادی داشتیم که مثلا طرف با صاحب‌کارش به مشکل خورده است و ما طرف را می‌آوریم که به او قول‌هایی بدهد بلکه راضی بشود و پایین بیاید. نیروی انتظامی هم سریع در محل پیگیر می‌شوند.»

خودکشی در ایران ؛ از آمار تا سازمان‌های مسئول

چه شرایطی می‌تواند منتهی به فکر خودکشی بشود؟

کسی که به خودکشی فکر می‌کند وقتی در وضعیتی دشوار قرار بگیرد که در آن حس کند از مواجهه،‌ تحمل و یا حل آن عاجز و ناتوان است یا با یک اتفاق ناگوار مواجه شود، ممکن است اقدام به خودکشی کند. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ضربه و شوک روانی (مثلا مرگ عزیزان، فردی مشهور و مورد علاقه یا…)
  • جراحات و یا بیماری‌های جسمی سخت (سرطان و…)
  • از دست دادن شغل یا موقعیت اجتماعی
  • مشکلات شدید مالی‌
  • سالمندی
  • احساس بیهودگی

بیشتر بخوانید: با برنامه کشوری پیشگیری از خودکشی آشنا شویم

آیا نشانه‌های هشدارآمیزی برای خودکشی وجود دارد؟

بررسی‌ها نشان داده (اغلب و نه همیشه) افراد قبل از اقدام به خودکشی علایم مشخصی را نشان می‌دهند از جمله:

  • صحبت درباره مرگ و یا خودکشی (میخوام خودمو بکشم و…)
  • صحبت مداوم درباره ناامیدی، بیهودگی و احساس گناه (همه‌اش تقصیر من بود که… بعد اون اتفاق دیگه زندگی برام بیهوده‌ست… اصلا واسه چی زنده‌ام؟ و ….
  • صحبت از درد تحمل‌ناپذیری که دارد (دیگه طاقت این درد و رنج رو ندارم، این درد رو تمومش می‌کنم)
  • انجام رفتارهایی که به خود آسیب می‌رساند (مصرف بیش از حد معمول الکل، موادمخدر)
  • انجام رفتارهای بی‌محابا (تلاش برای رفتن به مکان‌های مرتفع و انجام کارهای خطرناک در آنجا)
  • انجام کارهایی که می‌تواند به منزله جستجو و آمادگی برای اقدام به خودکشی باشد (خرید تعداد زیادی قرص، سم، طناب، گوگل کردن راه‌های خودکشی)
  • دیدار و تماس ناگهانی برای خداحافظی از خانواده و دوستان و یا بخشیدن متعلقات شخصی ارزشمند به دیگران، خیریه به بهانه این که “قراره کاری انجام بدم” یا “شاید-باید به زودی برم”.
  • تغییر شدید و ناگهانی رفتارها (آرامش ناگهانی پس از یک اضطراب و آشفتگی شدید، خشونت بیش از حد)
  • انزوا و کناره‌گیری غیرمعمول از جمع‌های خانوادگی و دوستانه
  • از دست دادن علاقه به انجام کارها یا چیزهایی که قبلا و همیشه به آنها علاقه‌مند بوده

خودکشی در ایران ؛ از آمار تا سازمان‌های مسئول

در آخر هم بگوییم، خودکشی مسری است. به همین دلیل مهم است که چطور خبر خودکشی را منتشر کنیم تا دیگران تحریک به انجام آن نشوند و آن را به عنوان راه حلی برای بیرون رفتن از مشکلات نبینند. در ایران اولین اختلالی که باعث خودکشی می شود، اختلال سازشی است. یعنی اتفاقی در زندگی فرد می افتد و او چند ماهی استرس دارد و به دلیل فشار این استرس اقدام به خودکشی می کند. این در حالیست که در جهان غرب علت اصلی خودکشی افسردگی است که به نوعی بیماری جدی تری است.

مطالب مرتبط
۷ نظر

ورود

  • آرمین شهریور ۲۵, ۱۳۹۸

    هنوز متن کامل را نخوندم. اما چیزی که صادق هدایت گفته. برای منم صدق میکنه ..

    ۵ سالگی در یک تصادف با پدر و برادرم آنها را از دست میدم. تا ۱۲ سالگی با مادرم زندگی کردم.. یادمه تو کلاس اول راهنمایی . برا خودم سنگ قبر میکشیدم!

    همچین همیشه میخواستم بمیرم.. شاید بخاطر اینکه یتیم بودم و از جامعه ناراحتی هایی را متحمل بودم.

    از بلوغ به به فکر مرگ بودم. در سن ۱۹ سالگی یک تصادف مرگ بار داشتم و به کما رفتم. اما بعد از ۱۰ روز خارج شدم و به زندگی ادامه دادم.

    بعد از تصادف. شرایط روحی ایجاد شد که مرگ موش خوردم. اما با تهوه همه را بالا آوردم.. دستم را تیغ زدم و …

    شرایط کمی آرامش شد.. اما سال ۹۵ در سن ۹۶ یه بازی رشد و مرگ برای خودم ساختم. یه بازی که طی ۱۶ ماه … سخترین تجارب را برای رشد و پرورش روحم ایجاد کرد.. در ۹۷/۲/۱۵ به قسد خودکشی رفتم سمت کوه.. اما یهو آنچنان بارونی گرفت که موفق نشدم. و طی برگشت با یک شخص راهنما روبرو شدم.

    این مورد گذشت تا ۲۲/۹/۹۷ .. شرایط طبیعی و عجیبی روبرو شدم. که فهمیدم نمیتونم بمیرم.. یعنی چیزی مانع مرگم میشه..

    با این که شدیدا مایل به مرگ هستم. اما موندم چه چیزی مانع میشه..

    از نظر باوری کاملا با خدا ایمان دارم و او را عاشقانه میپرستم.
    نه الکل، نه مخدر ، نه شهوت، نه رقص و خنده درونی برام شادی اور نیست.. و از همه دوری میکنم.
    قبل دوره ۱۶ ماهه یعنی مرداد ۹۶ به روانشانس مراجعه کردم.اما گفته هام براش ملموس نبود و درکم نکرد، فرستادم روان پزشک که او برام دارو تجویز کرد! و چون به این باور هستم که مخدر و دارو مصرف نمیکنم. به همین خاطر نسخه اش را رد کردم.
    با اینحال .. اکنون هم با تمام رشد و امید به زندگی که برا خودم میسازم.. شدیدا تمایل به مرگ دارم و موندم چیکار کنم.
    التماس دعا..

  • seedni شهریور ۲۵, ۱۳۹۸

    حکومت ما تمام پول این مملکت را که حاصل کار و تلاش مردمه به خارجیها میده . بعنوان باج . که باقی بمونه . نمونش فرانسه ، روسیه ، چین ، آلمان و و و
    چیزی دیگه برای مردم که کار و تلاش میکنن و تحصیل کردن و صحیح و درستکار زندگی کردن باقی نمیمونه
    برای همین مردم زجر میکشن و بعضیها این زجر تحمل نمیکنن و دست به خودکشی میزنن

  • unknow شهریور ۲۵, ۱۳۹۸

    سلام

    بدترین ظلم در این دنیا ادامه بقا است یا بچه اوردن
    چراشم اینه که ما می دونیم طی زندگیمون رنج های بسیار کشیدیم تا مثلا در سن ۳۰ خورده ای سالگی یک زندگی راحت داشته باشیم با ثروت و داشتم مثلا بوگاتی یا یک قصر و غیره که اما بازم با وجود داشتن همه چیز بازم خالی از رنج و غم و ناراحتی یا درد نیست زندگیمون اما با این حال بچه میاریم و بچرو برای درست تربیت کردنش تنبیح می کنیم و تمام رنج هایی که کشیدیم این بچه هم باید همشونو طی کنه و برای چی برای اینکه بتونه ۵ سال تمام وقت زندگی کنه که بازم خالی از رنجُ درد نیست که بعدش به پیری می خوره و باز تمام دردُ عذاب های دوران بچگی و جوانی و نوجوانی که برای ساخت یک زندگی راحت تحمل کرده به شکلی دیگر سراغش میاد
    بچه میاریم و رنج زتذکی ذر این جهنمُ میلیارد ها بار تکرار کردیم و چرای بوجود اوردن این رنج و زندگی در این جهنمُ نمی دونم و فقط انجامش میدیم چیزی که غریزمون بهمون میگه
    در بدترین شرایط هم رنجُ ادامه میدیم
    پیشنهاد می کنم فیلم کفر ناحوم رو ببینید
    بچه اوردن حتی اگر تمام ثروت دنیاهم داشته باشی باز هم ظلمیست که گناهی براش نوشته نمی شود چون خدا خواستارش هست

    • Amy Caviezel بهمن ۲, ۱۴۰۰

      من هم یه دخترم که با خودم عهد بستم که اگه روزی تشکیل خانواده دادم بچه به دنیا نیارم چونکه این دنیا دیگه آخراش برای چی بچمو زجر بدم خودم هنوز دارم زجر میکشم

  • رضا خرداد ۲۴, ۱۳۹۹

    آمار خودکشی در سال ۹۹ حدود ۲۳ درصد افزایش داشت بهزیستی ایران / دلیلش رو همه می دونن

  • ا.م. اسفند ۱۶, ۱۳۹۹

    لطفا خودکشی رو خفیف جلوه ندید. خودکشی در افرادی که بیماری مادرزادی روانی ندارن به دلیل یک چیز یا در مدت کوتاه نیست. مجموعه ای همه چیزه و خودکشی یعنی شکست یک ملت که کسی در اون ترجیح می ده خودشو بکشه ولی نمونه اونجا! و آمار خودکشی ایران بسیار بالاتر از همه تخمینهاس و باید انتشار داده بشه! خودکشی “مسری” نیست همونطوری که گفتم و دلایل واقعی داره! خودکشی مشکل بزرگیه که تا موقعی که درست و واضح و آشکار بیان نشه هرگز برای رفعش تلاشی نمی شه. مثلا اگر افرادی که خودکشی می کنن رو نگاه کنین می بینین که توسط بیش از یک نفر در زندگی اذیت شدن و در مواقعی گذاشته شدن که حقشون در اونجا ضاعع شده و امیدشون کم کم از بین رفته. مثلا در ایران یکی از مهمترین دلایل خودکشی قوانین مسخره و مخرب هستن مثل قوانین ضد زن که باعث می شه همه خواهران و مادران و همسران ناراحت باشن و قوانینی که اشاعه فحشا در مردان می کنند که باعث از هم پاشیدن خانواده ها و ظلم برخی پدرها و شوهرها به زنان می شه. در بسیاری موارد حتی اگر به طور مستقیم نباشه باز هم خودکشی نوعی قتل هست که قاتلین فرد همون ظالمهایی هستن که در طول زمان به اون فرد انقدر ظلم کردن که در نهایت اون فرد رو به سمتی هول دادن که کشتن خودش رو به تحمل اون افراد در اطرافش ترجیح بده. خودکشی رو خفیفنمایی نکنین و به خود فرد هم ربطش ندید چون هیچ از این دو ادعا واقعیت ندارن.