هرآنچه تا به این لحظه درباره ویروس کرونا مرموز چین می‌دانیم

اخیراً ویروسی ناشناخته در شهر ووهان چین جان دو نفر را گرفته و چند دوجین شهروند چینی دیگر را هم به نوعی بیماری شبیه به سینه‌پهلو دچار کرده است. گزارش مربوط به این بیماری برای نخستین بار در روز ۳۱ دسامبر به سازمان بهداشت جهانی ارائه شد و از آن زمان در حال بررسی است. بهداشت جهانی اشاره کرده که بسیاری از نکات مربوط به این بیماری ناشناخته باقی مانده، اما دانشمندان چینی ارتباطی میان این بیماری و ویروسی به نام «کروناویروس» یافته‌اند که هم‌خانواده ویروس‌های مرگبار سارس و مرس است.

دانشمندان هنوز متوجه نشده‌اند که این بیماری چقدر خانمان‌برانداز است اما فعلا نام 2019-nCoV را برایش انتخاب کرده‌اند. محققان و دانشمندان تازه در حال درک ریشه‌های ویروس، چگونگی انتقال آن، میزان شیوعش و علائم اولیه در بیماران هستند.

تا روز بیستم ژانویه، تعداد مبتلایان به این ویروس سر به فلک کشید و در چین و نقاط دیگر به بیش از ۲۰۰ نفر رسید. مقامات چینی تایید کرده‌اند که پرستاران و پزشکان هم به ویروس مبتلا شده‌اند و این یعنی امکان شیوع انسان-به-انسان وجود دارد. در نتیجه همین موضوع، مقامات در حال برداشتن گام‌هایی برای جلوگیری از شیوع هرچه بیشتر هستند.

محققان باور دارند موارد ابتلا به بیماری بیشتر از آن چیزیست که در گزارش‌ها آمده و تا امروز سه فرودگاه مختلف شروع به پایش مسافران برای علائم مریضی کرده‌اند. همین رویه در فرودگاه‌های شلوغ هنگ کنگ، سنگاپور، کره جنوبی و مالزی هم در پیش گرفته شده است.

در این مطلب به هرآن چیزی می‌پردازیم که لازم است درباره این ویروس مرموز و راه‌های کاهش شانس ابتلا به آن بدانید.

کروناویروس چیست؟

کروناویروس‌ها به خانواده‌ای از ویروس‌ها به نام کروناوایریدای تعلق دارند و زیر میکروسکوپ الکترونی به شکل کره‌ای میخ‌آگین دیده می‌شوند. نام‌گذاریشان هم به خاطر همین میخ‌هاست که نوعی حلقه را به دور پوشش ویروسی شکل می‌دهد.

کروناویروس‌ها شامل رشته‌ای از RNA در پوشش‌شان هستند و بدون ورود به سلول‌های زنده و ربودن اندامگان آن‌ها قادر به تکثیر نیستند. میخ‌های دور پوشش‌شان به سلول‌ها می‌چسبد و راه ورود را هموار می‌کند. وقتی راه باز می‌شود، سلول تبدیل به یک کارخانه ویروس می‌شود و با استفاده از کمربند حامل مولکولی، ویروس‌های بیشتری تولید و صادر می‌کند. ویروس‌های جدید یک سلول‌ دیگر را آلوده می‌کنند و چرخه از نو آغاز می‌شود.

معمولا این نوع از ویروس‌ها در گستره وسیعی از حیوانات شامل دام‌ها و حیوانات خانگی و حیوانات طبیعت وحش مانند خفاش‌ها یافت می‌شوند. وقتی به انسان‌ها منتقل شوند، منجر به تب، بیماری تنفسی و التهاب ریه‌ها می‌شوند. در افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند، مانند افراد مسن یا افراد مبتلا به ایدز، این ویروس‌ها می‌توانند بیماری تنفسی وخیم را رقم بزنند.

سارس و مرس کروناویروس‌های بیماری‌زا بودند و به راحتی از انسان به انسان منتقل می‌شدند. سارس بیش از ۸۰۰۰ نفر را آلوده کرد و ۸۰۰ کشته به جای گذاشت، مرس ۲۵۰۰ مبتلا داشت و ۸۵۰ مرگ رقم زد.

ویروس از کجا آمده؟

به نظر می‌رسد ویروس نشئت‌گرفته از بازار غذای دریایی هوانان در ووهان باشد؛ شهری در ۶۵۰ مایلی جنوب پکن که ۱۱ میلیون نفر جمعیت دارد. در این بازار گوشت ماهی و چندین حیوان دیگر فروخته می‌شود. با این حال هنوز مشخص نیست که آیا مثل سارس و مرس از یک گونه حیوانی منتقل شده یا خیر.

بازارها در اپیدمی قبلی هم سرمنشا شیوع بیماری‌های ویروسی بوده‌اند و اکثریت موردهای تایید شده طی هفته‌های اخیر به بازار غذای دریایی هوانان اشاره داشته. به نظر می‌رسد این بازار قطعه مرکزی پازل باشد، اما محققان باید گستره وسیعی از آزمایشات را انجام دهند تا منشا ویروس تایید شود.

رینا مک‌اینتایر، مدیر برنامه تحقیقاتی امنیت زیستی در دانشگاه نیو ساوث ولز می‌گوید که با نمونه‌برداری از حیوانات منطقه ووهان و همینطور از حیوانات بازار می‌توان اطلاعات بیشتری به دست آورد.

چند مورد گزارش شده؟

تا روز ۱۶ ژانویه، ۴۱ مورد از میان ۵۹ مورد احتمالی در ووهان تایید شد. در روز ۱۹ ژانویه، یک مورد دیگر در شنژن تایید شد، یک مرد ۶۶ ساله که در ماه دسامبر به ووهان سفر کرده بود.

۱۷ ژانویه روزی بود که دو مورد دیگر هم در تایلند و یک مورد در ژاپن تایید شد. دو روز پیش نخستین مورد در کره جنوبی گزارش شد. بنابر یک گزارش از سوی سازمان مخابره استرالیا، مردی اهل بریزبین که اخیرا از ووهان بازگشته بود در قرنطینه است و بعد از نشان دادن علائم شبیه به سارس، تحت آزمایش قرار گرفته. همین امروز هم مشخص شد که کروناویروس از طریق از یک مسافر چینی به آمریکا راه یافته.

کمیسیون سلامت شهری ووهان طی یک بیانیه در روز ۱۸ ژانویه گزارش ۱۷ مورد دیگر از این ویروس ناشناخته را داد. یک روز بعد، مقامات چینی ۱۳۶ مورد جدید را در ووهان، پکن و شنژن تایید کردند که تعداد موارد تایید شده را به ۱۹۸ رساند. افزایش سریع تعداد پرونده‌ها به این خاطر بود که مقامات به دنبال ویروس در بیمارانی گشتند که علائم شبیه به سینه‌پهلو داشتند.

مقامات ملی در چین به پایش بیش از ۸۰۰ شهروندی که به بازار ووهان رفته‌اند یا ارتباطی طولانی با افراد حامل ویروس داشته‌اند ادامه می‌دهد.

سه مرگ به ثبت رسیده. نخستین مورد، مرگ مردی ۶۱ ساله بود که به شکل مداوم به بازار ووهان رفته و از بیماری وخیم کلیوی و تومور شکمی رنج می‌برد. مردی ۶۹ ساله قربانی دوم بود که با آسیب شدید به چندین عضو به بیمارستان برده شد.

در یک مطالعه که توسط ایمپریال کالج لندن در روز ۱۷ ژانویه انتشار یافت، تخمین زده شده که موارد ابتلا به 2019-nCov می‌تواند به مراتب بیشتر و نزدیک به ۱۷۰۰ مورد باشد. این پژوهش که توسط نیل فرگوسن مدیریت شده، میزان شیوع احتمالی ویروس را براساس بازه نهفتگی و میزان سفرها به داخل و خارج ووهان از زمان تشخیص نخستین مورد به دست آورده.

کروناویروس چطور شیوع می‌یابد؟

این سوال بزرگیست که محققان برای رسیدن به پاسخش سخت تلاش می‌کنند. مشخص نیست کدام حیوان سرمنشا این ویروس بوده و بازارها چقدر در شیوعش نقش دارند. در ابتدا گزارشی از ابتلای مقامات حوزه سلامت و ملاقات‌کنندگان دریافت نشده بود که نشان می‌داد انتقال انسان-به-انسان محدود است - اما این موضوع هنوز نیازمند تحقیق بیشتر بود.

مک‌اینتایر در روز ۱۷ ژانویه در بیانیه‌ای رسمی گفت که «به نظر نمی‌رسد که در این مرحله شدیدا بین انسان‌ها انتقال‌پذیر باشد، این براساس ۶۰ مورد ابتلا به علائم تا به امروز است».

بازار که تصور می‌شد سرمنشا شیوع بیماری باشد در روز ۱ ژانویه تعطیل شد. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید در این مقطع امکان جلوگیری از انتقال انسان به انسان نیست و همین موضوع نگرانی‌هایی برای مقاماتی ایجاد کرده که به دنبال کاهش دادن سرعت شیوع هستند.

در روز ۲۰ ژانویه، مرکز تحقیقات بیماری‌های واگیردار دانشگاه مینسوتا گزارش داد که کارگران حوزه سلامت چین به ویروس آلوده شده‌اند. این اتفاق نشان‌دهنده تفاوتی فاحش با اپیدمی سارس است. علاوه‌بر این تایید می‌کند که احتمال انتقال انسان به انسان وجود دارد که تلاش‌ها برای مقابله با ویروس را طی هفته‌های آتی تحت شعاع قرار خواهد داد.

بعد از این چه می‌شود؟

تدروس آدهانوم جبریسوس، مدیر سازمان بهداشت جهانی امروز، ۲۲ ژانویه یک کمیته اضطراری تشکیل خواهد داد که آیا این ویروس جدید نیازمند یک اقدام فوری و عمومی خواهد بود یا خیر.

علائم چه هستند؟

کروناویروس جدید علائمی کاملاً مشابه به کروناویروس‌های شناخته شده‌ی قبلی دارد. در بیماران فعلی، به نظر می‌رسد گستره وسیعی از علائم بروز کرده باشد. بخش اعظمی از آن‌ها علائمی شبیه به سینه‌پهلو دارند و دیگران هم واکنشی وخیم‌تر به ویروس نشان داده‌اند.

بیماران معمولاً با دمای بالای بدن و سرفه خشک روانه بیمارستان می‌شوند. آزردگی سیستم تنفسی در مراحل پیشرفت بیماری روی می‌دهد و می‌تواند به تنگی‌ نفس و تنفس دشوار منتهی شود. بنابر اعلام سازمان بهداشت جهانی، سینه‌پهلو که به ورم ریه و پر شدنش از عفونت منجر می‌شود در تصاویر اشعه ایکس برخی از مبتلایان رویت شده است.

درمانی برای کروناویروس وجود دارد؟

کروناویروس‌ها ارگانیسم‌هایی شدیداً مقاوم هستند. این ویروس‌ها به شکلی ماهرانه از چشم سیستم ایمنی بدن دور می‌مانند و هنوز هیچ واکسن قابل اتکایی که قادر به نابود کردنشان باشد توسعه نیافته است. در اکثر موارد، مقامات حوزه سلامت به سراغ درمان علائم می‌روند.

البته این بدان معنا نیست که تولید واکسن کاری غیرممکن خواهد بود. محققان چینی به شکلی برق‌آسا قادر به شناسایی کد ژنتیک ویروس بوده‌اند که به آن‌ها شانسی برای مطالعه روی بیماری و یافتن راه‌های درمان می‌دهد. به گفته خبرگزاری سی‌ان‌ان، محققان انستیتوی ملی سلامت در حال کار روی یک واکسن هستند، هرچند که توسعه کامل آن احتمالاً یک سال یا بیشتر طول بکشد.

چطور شانس ابتلا را کاهش دهیم؟

کروناویروس همین امروز راهش را به آمریکا باز کرد و می‌توان تصور کرد که در دیگر نقاط جهان هم شیوع یافته یا خواهد یافت. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید با رعایت نکات بهداشتی صحیح برای دست و سیستم تنفسی می‌توان شانس ابتلا را کاهش داد، همانطور که خطر ابتلا به آنفولانزا و سرما‌خوردگی با رعایت همین نکات کاهش می‌یابد.