موضع متفاوت سازمان نصر و انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی درباره سامانه امتا

الزام احراز هویت کاربران پلتفرم‌های خرید فروش آنلاین فعال توسط «سامانه امتا» از جمله مواردی است که چندی پیش توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی مطرح شد. این مهم توسط معاونت فضای مجازی در دادستانی کشور نیز به کسب‌وکارهای فعال این حوزه ابلاغ شده است.

بر اساس این طرح افرادی که بیش از سه آگهی در ماه در وبسایت‌ها دارند باید مجوز قانونی‌شان نیز توسط سامانه امتا کنترل شود. فروشگاه‌های اینترنتی فعال در پلتفرم‌ها نیز باید به این اقدام دست بزنند و دسترسی به سامانه امتا برای کسب‌وکارها نیز از سوی این مرکز اجرایی خواهد شد. این دستور با دو دیدگاه کاملا متضاد با یکدیگر از سوی نهادهایی که سر و کار مستقیمی با استارتاپ‌ها دارند مواجه شده است. بر اساس بیانیه‌هایی که منتشر شده، انجمن صنفی کسب‌وکارهای الکترونیکی ظاهرا موافق این موضوع است و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران مخالف.

بر اساس نامه دادستانی، با توجه به تصمیمات اتخاذ شده در جلسات کارشناسی که با حضور نمایندگان اتحادیه کسب و کارهای فضای مجازی و برخی مدیران کسب و کارهای اینترنتی برگزار شده مفاد ابلاغیه باید به صورت مرحله‌ای برنامه‌ریزی و اجرا شود و در مرحله نخست از تاریخ ۱ مهر ۱۳۹۹، تمامی سکوهای ارائه دهندۀ آگهی خودرو و مسکن موظف به اجرای این ابلاغیه هستند.

پس از ابلاغ شدن این دستور و اعلام شدن آن توسط نهادهای قانونی، کاربران در شبکه‌های اجتماعی واکنش‌های متفاوتی نسبت به این مساله نشان دادند. عمده کاربران این اقدام را نوعی سنگ اندازی جدید در کسب‌وکارهای آنلاین می‌دانستند و برخی از آنها نیز موافق مساله بودند.در هر حال باید بدانیم احراز هویت آنلاین چالشی است که فقط مختص به ایران نیست و کسب‌وکارهای آنلاین در کشورهای پیشرفته‌ دنیا نیز با آن سر و کله می‌زنند. این موضوع در ابعاد جهانی به برخی شبکه‌های اجتماعی هم کشیده شده است و وجود آن در کسب‌وکارهای آنلاین یک امر بدیهی است اما روش اجرایی شدن آن، موردی است که محل اختلاف کارشناسان و نهادها است.

در حال حاضر وزارت ارتباطات با پیاده سازی سامانه شاهکار، توانسته سیستم احراز هویت آنلاین را برای کسب‌وکارها فراهم کند و پلتفرم‌هایی همچون دیوار نیز از مشتریان اولیه و همیشگی این سرویس بوده‌اند. با وجود اینکه مدیرعامل دیوار در گفتگوی خود با دیجیاتو اعلام کرد که گاهی این سامانه پاسخگوی نیاز آنها نیست ولی این سیستم در حال حاضر تنها سیستمی است که می‌تواند این کار را برای استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای آنلاین انجام دهد.

سازمان نصر تهران نیز با اشاره به همین سرویس در بیانیه خود اعلام کرده که چرا باید یک موازی‌کاری دوباره صورت بگیرد. این سازمان با اشاره به اینکه حتی سامانه جدید معرفی شده یعنی «امتا» اطلاعات خودش را از همین سرویس می‌گیرد تاکید کرده که دلیل معتبر بودن احراز هویت از سامانه امتا و غیرمعتبر بودن احراز هویت از طریق دیگری چیست؟ این بخش از بیانیه سازمان نصر عینا اینگونه نوشته شده است: «زمانی که کسب‌وکارها با اتصال مستقیم به سامانه GSB وزارت ارتباطات می‌توانند این کار را بکنند چرا باید این اقدام دوباره از سوی سامانه امتا صورت بگیرد که خود این سامانه اطلاعاتش را از همان GSB می‌گیرد؟»

در این نامه تاکید شده که ناپایداری سامانه‌های دولتی و نبود تضمین حفظ کیفیت و جبران خسارت باید در اتخاذ این سیاست‌ها نظر گرفته شود.

سازمان نصر مخالفت‌های دیگری نیز با این طرح داشته و تاکید کرده که ابهامات زیادی در نحوه اجرایی آن وجود دارد. به عنوان مثال این سازمان این پرسش را مطرح کرده که آیا اساسا طبق اساسنامه، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی مجاز به اقدام این کار است یا خیر؟ نگرانی دیگر سازمان نیز به نحوه عملکرد درست و صحیح این سامانه از منظر فنی برمی‌گردد، موضوعی که به گفته این سازمان تجربه نشان داده می‌تواند با مشکلات مختلفی روبرو شود و اختلالاتی در آن به وجود بیاید. ناگفته نماند سامانه امتا در زمان معرفی شدن درباره خرید خودرو از ایران خودرو و سایپا چندین بار از دسترس کاربران خارج شد و مشکلات زیادی آفرید.

از آنسو، به نظر می‌رسد انجمن صنفی کسب‌وکارهای اینترنتی با این طرح موافق است و در بیانیه‌اش تاکید کرده که «احراز هویت کاربران در سامانه‌های آگهی آنلاین یک نیاز واقعی است». این انجمن گفته که امتا به کسب‌وکارها کمک می‌کند و در اینباره در بیانیه رسمی خود بیشتر توضیح داده است: «از نظر انجمن صنفی کارفرمایی کسب و کارهای اینترنتی شهر تهران، امتا به افزایش اعتماد کاربران کمک می کند و یک نیاز واقعی است. اما انجمن صنفی توصیه می‌کند به جای اجباری کردن آن، پلتفرم‌ها تمهیداتی را بیاندیشند که آگهی‌هایی که احراز هویت امتا شده‌اند به اطلاع مخاطبان رسانده شوند و همین‌طور آگهی‌هایی که احراز هویت امتا نشده‌اند به مخاطب اطلاع داده شوند و این مخاطب باشد که تصمیم می‌گیرد بر اساس این اطلاعات، چه انتخابی داشته باشد.»

انجمن صنفی کسب‌وکارهای مجازی باور دارد که این نوع از احراز هویت نیز درست مانند «ای‌نماد» می‌تواند به مشتریان اطمینان خاطر بدهد. البته انجمن تاکید داشته که استفاده از سامانه امتا بهتر است به جای اجبار، به صورت اختیاری اجرا شود تا خود کسب‌وکارها و مشتریان به آن ارزش بدهند: «در واقع  این مخاطبان باشند که با انتخاب درست، موجب شوند ارائه‎دهندگان محصول و خدمت در پلت‌فرم‌ها، خود به سمت استفاده و احراز هویت در آن سامانه، ترغیب شوند و احراز هویت شدن در امتا، توسط خود ارائه‌دهندگان خدمت یا کالا مورد توجه قرار بگیرد.»

شایان ذکر است اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی نیز با بازنشر دستور معاونت دادستانی در شبکه‌های اجتماعی خود، تلویحا این دستور را مورد تایید قرار داده و تا لحظه نوشتن این خبر واکنش و موضع رسمی در برابر آن از خود نشان نداده است.