پژوهشی جدید از زمان و محل شکل‌گیری ابرقاره بعدی زمین خبر می‌دهد

از کلمبیا گرفته تا «رودینیا» و «پانگه‌آ»، زمین تا به امروز چندین ابرقاره داشته که البته در گذشته به قاره تبدیل شده‌اند. حالا پژوهشی جدید زمان و محل‌ شکل‌گیری ابرقاره بعدی زمین را تخمین زده است.

طبق گفته محققان، ابرقاره‌ها چرخه منظمی دارند و هر ۶۰۰ میلیون سال یکبار شکل می‌گیرند. پژوهشگران به تازگی تحقیقی درباره ابرقاره آینده زمین انجام داده‌اند که در آن یکی از زمین‌شناسان و متخصصان ابرقاره دانشگاه هاروارد به نام «پال هافمن» حضور داشته است.

قاره‌ها روی صفحات «تکتونیک» قرار گرفته‌اند که تخته‌های شناور روی گوشته زمین هستند. گوشته زمین مانند یک دیگ حاوی آب در حال جوش عمل می‌کند و هسته زمین سنگ‌های پایین گوشته را گرم می‌کند که باعث بالا رفتن آرام آن‌ها می‌شود. در همین زمان تخته‌های خنک پوسته درون مناطق فرورانش پایین گوشته غرق می‌شوند. این جریان «همرفت گوشته» نام دارد و میلیون‌ها سال حرکت آن‌ها منجر به شکل‌گیری ابرقاره‌ها می‌شود.

برای دستیابی به چرخه ابرقاره‌های زمین، پژوهشگران روی قاره‌های کوچکتر از ابرقاره‌ها تمرکز کردند که «قاره‌های بزرگ» نام دارند. یکی از این قاره‌های بزرگ «گوندوانا» نام دارد که نزدیک به ۵۲۰ میلیون سال پیش تشکیل شده و پس از ۲۰۰ میلیون سال منجر به شکل‌گیری پانگه‌آ شد.

برای اطلاع از اینکه چگونه گوندوانا به پانگه‌آ تبدیل شده، محققان با استفاده از فسیل‌ها و سایر داده‌ها از صفحات قاره‌ای در گذر زمان نقشه‌برداری کردند. علاوه بر این، موقعیت این قاره‌ها با مدل‌های جریان گوشته را مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها به این موضوع پی بردند که قاره‌ها در مناطق فرورانش، جایی که سنگ‌های گوشته خنک و غرق می‌شوند، به سمت پایین حرکت کنند.

این مناطق «کمربندهای فرورانش» نام دارند، چرا که صفحات قاره‌ها به اندازه‌ای ضخیم هستند که بجای فرورانش، در این مناطق گیر می‌کنند. آن‌ها می‌توانند تنها در امتداد این کمربندها حرکت و قاره‌های بیشتری را جمع کنند، فرایندی که در تبدیل گوندوانا به پانگه‌آ به چشم می‌خورد.

مدل پژوهشگران همچنین زمان شکل‌گیری ابرقاره آینده زمین را پیش‌بینی می‌کند. زمانی که پانگه‌آ نزدیک به ۱۷۵ میلیون سال پیش شکسته شد، یک «حلقه آتش» شکل گرفت. در حال حاضر چندین قاره با یکدیگر ترکیب شده‌اند و «اوراسیا» را تشکیل داده‌اند. در نهایت اوراسیا با قاره آمریکا برخورد می‌کند و طی ۵۰ تا ۲۰۰ میلیون سال آینده یک ابرقاره تشکیل می‌دهند.

زمین‌شناسان این ابرقاره احتمالی را «آماسیا» نام‌گذاری کرده‌اند که بحث‌های زیادی درباره آن وجود دارد، با این حال پژوهش جدید نشان می‌دهد که این قاره احتمالا قطبی باشد و مرکز آن «اقیانوس منجمد شمالی» خواهد بود.