آیا جهان برای موبایل‌های بدون پورت آماده است؟

ابتدا جک هدفون حذف شد و حالا نوبت درگاه شارژ است. احتمالاً بعد باید با شیار کارت حافظه و خشاب سیمکارت خداحافظی کنیم. ایده موبایل بدون درگاه یا «پورتلس» در نگاه اول بسیار جذاب است و به نظر می‌رسد می‌تواند مثل انقلابی که اپل در سال ۲۰۰۷ با نمایشگر لمسی به پا کرد، دنیای موبایل را متحول کند. مزایا و معایب چنین طرحی چیست و آیا کاربر معمولی به چنین موبایلی نیاز دارد؟

جرقه حذف درگاه از کجا زده شد؟

ساخت موبایل بدون پورت، شیار و دکمه فیزیکی ایده جدیدی نیست و جرقه شروع آن را می‌توان در پتنتی که سال ۲۰۱۳ ثبت شده جستجو کرد. این موبایل جهت استفاده «در معدن، کشتی یا دیگر مناطق در معرض عوامل مخرب محیطی» طراحی شده بود. ساخت چنین موبایلی برای شرایط ذکر شده تصمیم منطقی و درستی است، اما مشکل ترند شدن این طرح در بین سازندگان موبایل است.

سال ۲۰۱۹، کمپانی میزو (Meizu) از مدل مفهومی موبایل بدون پورت خود به نام «زیرو» (Zero) رونمایی کرد. این موبایل جنبه تبلیغاتی داشت و با اینکه برخی سایت‌ها آن را بررسی کردند، هیچ گاه به مرحله تولید انبوه نرسید. اما حالا اوضاع فرق کرده و ثبت پتنت‌های مختلف نشان می‌دهد که سازندگان جدا به ساخت موبایل‌های بدون پورت فکر می‌کنند.

اپل اخیراً پتنت جدیدی را ثبت کرد و در آن به ایده ساخت آیفون بدون درگاه شارژ اشاره کرد. وقتی یک کمپانی چینی موبایل بدون پورت طراحی می‌کند، نمی‌توان چندان به مرسوم شدن آن امید داشت اما وقتی یکی از بزرگ‌ترین سازندگان موبایل در دنیا که در گذشته با معرفی نمایشگر لمسی بازار را تکان داده به حذف پورت فکر می‌کند، اوضاع کاملاً فرق خواهد کرد. در این بازار رقابتی کافی است تا یک شرکت اقدام سنت شکنانه‌ای انجام دهد تا بقیه از آن تقلید کنند.

حذف پورت چه فایده‌ای دارد؟

امروزه بسیاری از موبایل‌ها (به ویژه پرچمدارها) بدون جک ۳.۵ میلیمتری هدفون روانه بازار می‌شوند و برخی مدل‌ها از eSIM پشتیبانی می‌کنند که به معنی حذف احتمالی خشاب سیم کارت در آینده است. آیفون شیار کارت حافظه ندارد و سامسونگ نیز در سری S21 آن را کنار گذاشت. حالا فقط درگاه شارژ باقی مانده. اما حذف این پورت‌ها چه سودی دارد؟

همانطور که ابتدای متن اشاره شد، حذف درگاه‌ها که به نوعی منافذ ورودی به شمار می‌روند، مقاومت محصول در برابر گرد و غبار و آب را افزایش می‌دهد و می‌توان گفت بزرگ‌ترین مزیت طرح پورتلس همین است. حذف درگاه شارژ می‌تواند تا حدی دست طراح در ساخت یک موبایل زیباتر را نیز باز بگذارد، اما تفاوت آنقدر نیست که حذف این پورت کاربردی را توجیه کند. علاوه بر این، حالا به لطف کوچک شدن قطعات، موبایل‌ها نیز بسیار باریک‌تر شده‌اند و حذف پورت USB یا لایتنینگ تاثیر چندانی در ضخامت نخواهد داشت.

پس به طور خلاصه با حذف درگاه‌ها، خشاب سیمکارت، شیار کارت حافظه و حتی میکروفن و اسپیکر، با موبایلی طرف هستیم که می‌تواند فشار ۵ اتمسفر (مقاومت در برابر نفوذ آب تا عمق ۵۰ متری به مدت ۱۰ دقیقه) یا شاید هم بیشتر را تحمل کند. اما آیا مصرف کننده معمولی که غواصی نمی‌کند، معدنچی نیست و در رالی صحرایی شرکت نمی‌کند، به چنین موبایلی احتیاج دارد؟

به عقیده برخی، طراحی پورتلس در مجموع موبایل را جان سخت‌تر می‌کند چون یک نقطه ضعف ساختاری در بدنه از بین رفته است. علاوه بر این، دیگر درگاهی وجود ندارد که به خاطر اتصال کابل فرسوده شده و خرج اضافه روی دست کاربر بگذارد.

اما مشکل این است که فریم، ضعیف‌ترین بخش موبایل‌های مدرن نیست و قسمت آسیب پذیر بسیاری از مدل‌ها، پنل جلو و پشت است. علاوه بر این، احتمال خراب شدن درگاه شارژ بسیار کم است و اکثر کاربران پیش از خراب شدنش موبایل جدید خریداری کرده‌اند.

معایب طرح بدون پورت

موبایلی که درگاه شارژ ندارد با سه مشکل اساسی روبروست که مشکل اول و احتمالاً اصلی، همان شارژ کردن است. چنین موبایلی فقط با شارژر وایرلس سازگار است و با اینکه شارژرهای بی‌سیم حالا نسبت به چند سال قبل بیشتر در دسترس هستند، بازدهی کمی داشته و معمولاً دستگاه را با سرعت کمتری شارژ می‌کنند.

البته سازندگان در حال بهبود راهکارهای وایرلس هستند و هیچ بعید نیست در آینده شارژرهایی ساخته شوند که موبایل‌ها را با سرعت بالا و با حرارت کمتر شارژ می‌کنند.

مشکل دوم، انتقال داده است. بسیاری از کاربران هنوز از کابل برای منتقل کردن تصاویر یا عکس‌های حجیم از موبایل به کامپیوتر و بالعکس استفاده می‌کنند، چون راحت‌تر و سریع‌تر است. اتصال وای فای هم وجود دارد اما سرعت و پایداری کمتری در مقایسه با USB دارد. استفاده از بلوتوث برای انتقال فایل‌های حجیم به خاطر سرعت کمتر راهکار مناسبی نخواهد بود.

یکی از بهترین راهکارها برای ذخیره فایل‌ها، فضای ابری است. اما بسیاری از کاربران خصوصاً کاربران ایرانی به خاطر سرعت پایین اینترنت و مشکل پرداخت حق اشتراک به سرویس‌های خارجی، از استفاده کردن از این سرویس‌ها منصرف شده و به سراغ همان روش سنتی یعنی کابل می‌روند.

بازیابی داده‌ها

مشکل سوم که احتمالاً توجه کمتری به آن می‌شود، نحوه بازیابی اطلاعات است. بسیاری از کاربران با مشکل از کار افتادن کامل موبایل یا اصطلاحاً بریک شدن (Brick) مواجه می‌شوند. در چنین وضعیتی دسترسی به سیستم عامل گوشی ممکن نیست. اینجاست که درگاه شارژ به داد کاربر رسیده و می‌توان با وصل کردن گوشی به کامپیوتر از اطلاعات بکاپ گرفت. اگر موبایل فاقد درگاه شارژ باشد، پشتیبان گیری تقریباً غیرممکن است.

بر اساس برخی شایعه‌ها، اپل سخت مشغول یافتن راهکاری برای این مشکل است و مهندسان این شرکت ایده‌های مختلفی از «بازیابی اینترنتی اطلاعات» تا استفاده از بلوتوث و درست کردن یک اکسس پوینت در مواقع اضطراری را مطرح کرده‌اند. راهکار اپل در مراحل ابتدایی توسعه قرار داشته و در حال حاضر نمی‌توان در مورد سرعت، امنیت، راحتی استفاده و فاکتورهای دیگر آن نظر داد.

جمع‌بندی

ابهامات زیادی در مورد طراحی پورتلس وجود دارد و همانطور که در مقاله اشاره شد، معایب چنین طرحی به مزایای آن می‌چربد. با پیشرفت شارژرهای بی‌سیم و روش‌های بازیابی و انتقال اطلاعات، می‌توان به موفقیت موبایل‌های بدون پورت امیدوار بود.