آب مریخ در طول فصول گرم و طوفان‌های گردوغبار درون فضا پخش می‌شود
مریخ آب دارد اما این آب ظاهرا فقط در کلاهک‌های یخی قطب‌های سیاره سرخ یا به شکل گاز در اتمسفر آن یافت می‌شود. از زمانی که مریخ میدان مغناطیسی و بخش عمده آب و هوای ...
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
ویدئوی مرتبط
مریخ آب دارد اما این آب ظاهرا فقط در کلاهک‌های یخی قطب‌های سیاره سرخ یا به شکل گاز در اتمسفر آن یافت می‌شود. از زمانی که مریخ میدان مغناطیسی و بخش عمده آب و هوای خود را از دست داد، میلیاردها سال است که آب از این سیاره می‌گریزد. حالا دو مطالعه جدید نشان داده که آب چگونه در اتمسفر سیاره سرخ حرکت می‌کند و از آن خارج می‌شود.
این دو تحقیق که توسط «آنا فدورووا»، محقق «موسسه تحقیقاتی فضایی آکادمی علوم روسیه» و «جین-ایوز چافری»، دانشمند آزمایشگاه LATMOS فرانسه انجام گرفته، از اطلاعات مدارگرد ExoMars و Mars Express آژانس فضایی اروپا استفاده کرده تا نشان دهد که نرخ گریز آب‌های مریخ با تغییر آب‌وهوا، شرایط اقلیمی و فاصله این سیاره از خورشید عوض می‌شود.
فدورووا در بیانیه‌ای می‌گوید: «اتمسفر پیوند میان سطح سیاره و فضاست و به همین خاطر می‌تواند اطلاعات زیادی را درباره چگونگی از دست رفتن آب‌های مریخ به ما نشان دهد.» محققان در این دو تحقیق از اطلاعات طیف‌سنج ویژه ExoMars موسوم به SPICAM استفاده کرده‌اند که برای مشاهده اتمسفر مریخ به کار می‌رود.
فدورووا توضیح می‌دهد: «ما بخار آب اتمسفر را از سطح تا ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری مورد بررسی قرار دادیم.» دانشمندان در تحقیقات خود دریافتند که وقتی مریخ در بیشترین فاصله از خورشید قرار دارد (یعنی در فاصله ۴۰۰ میلیون کیلومتری)، بخار آب در اتمسفر فقط در ارتفاع کمتر از ۶۰ کیلومتر پیدا می‌شود. ولی وقتی سیاره به نزدیک‌ترین فاصله از خورشید می‌رسد (یعنی در فاصله ۳۳۳ میلیون کیلومتری)، آب در فاصله ۹۰ کیلومتری هم قابل مشاهده است.
زمانی که مریخ و خورشید فاصله زیادی با هم دارند، سرما باعث یخ زدن بخار آب اتمسفر می‌شود، اما همزمان با کمتر شدن این فاصله و افزایش دما، آب می‌تواند بیشتر گردش کند. از آن‌جایی که بخار آب در طول فصول گرم‌تر می‌تواند بیشتر وارد اتمسفر مریخ شود، در همین بازه‌های زمانی است که سیاره سرخ آب بیشتری از دست می‌دهد.
فدورووا اضافه می‌کند: «اتمسفر بالایی مرطوب و با آب اشباع می‌شود، به همین دلیل است که آب در این فصل با سرعت بیشتری از سیاره بیرون می‌رود؛ آب بالاتر می‌رود، در نتیجه راحت‌تر به فضا می‌گریزد.»
ولی فصول مختلف تنها عاملی نیست که باعث افزایش یا کاهش گریز آب به فضا می‌شود. طوفان‌های گردوغبار هم نقش مهمی دارند. محققان با بررسی اطلاعات یک بازه زمانی هشت ساله می‌گویند در سال‌هایی که مریخ دچار طوفان‌های سرتاسری گردوغبار بوده، آب در اتمسفر مریخ بالاتر رفته است. دانشمندان توانسته‌اند در این سال‌ها بخار آب را در فاصله ۸۰ کیلومتری سطح سیاره پیدا کنند. آن‌ها دریافته‌اند که مریخ هر میلیارد سال لایه‌ای دو متری از آب خود را از دست می‌دهد.
فدورووا می‌گوید: «این مسئله تایید می‌کند که طوفان‌های گردوغبار که اتمسفر مریخ را مختل و گرم می‌کنند، آب را به ارتفاعات بالای جو می‌رسانند. ما با کمک مشاهدات پیوسته Mars Express توانستیم دو طوفان گردوغبار سراسری مریخ در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۸ را آنالیز و یافته‌های خود را با اطلاعات در دسترس از سال‌های بدون طوفان مقایسه کنیم تا بفهمیم که این طوفان‌ها چگونه بر خروج آب از مریخ اثر گذاشته‌اند.»
با این همه هنوز نمی‌توانیم به طور کامل برای مقدار آب از دست رفته مریخ در ۴ میلیارد سال اخیر توضیحی ارائه کنیم. چافری می‌گوید: «برای توضیح ویژگی‌های آبی مریخ باید در یک مقطع زمانی آب زیادی در این سیاره بوده باشد. چون تمام این آب در فضا از دست نرفته، نتایج ما نشان می‌دهد که یا این آب به زیر سطح مریخ رفته یا نرخ گریز آب در گذشته خیلی بالاتر بوده است.»
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.