یادداشت: کاهش سهم درآمد برای توسعه پایدار اکوسیستم

نویسنده این یادداشت «وحید رحیمیان» مدیرعامل فروشگاه اندرویدی مایکت است.

سال‌هاست چشم انداز بشر به مفهومی تحت عنوان توسعه پایدار می‌پردازد؛ شاید کمتر بحث کلانی را بتوان یافت که ردپای مفهوم توسعه پایدار در آن دیده نشود. در این یادداشت قصد دارم برداشتی از مفهوم توسعه پایدار را در فضای کسب و کارها و به طور خاص استور اندرویدی در ایران بررسی کنم.

توسعه پایدار به تعادل در رسیدن به اهداف توسعه اشاره دارد؛ می‌توان گفت به معنای بهبود آینده جهان است؛ به شیوه‌ای متعادل که آینده را در معرض خطر قرار ندهد و در عین حال بتوانیم نیازهای اکنون را نیز رفع کنیم.

وقتی نگاه «بلند مدت و رشد تعادل» کلید واژه های بحث هستند اتخاذ تصمیماتی که اثرات بلند مدت آن گروه بزرگی را منتفع کند و در کوتاه مدت نیز اثرگذار باشد، اهمیت پیدا می‌کند.

در سال 2020 و شیوع ویروس کرونا استورهای مهم دنیا با اقدام به کاهش سهم خود تصمیمی هوشمندانه گرفتند؛ به نوعی می توان گفت تصمیم آنها کمکی چشمگیر در کوتاه مدت به بقای شرکای تجاری‌شان و در چشم‌اندازی بلند مدت سبب افزایش تعداد شرکای موفق خواهد شد؛ در نتیجه استور از کیکی بزرگتر سود خواهد برد.

مدتی بعد در ایران نیز این اتفاق افتاد. همه ما می‌دانیم عمده سرمایه‌گذاری‌ها در ایران با هدف سود آنی اتفاق می‌افتد. اساسا نگاه بلندمدت بسیار کم‌رنگ است؛ در صورتی که وقتی فرهنگ و فضا استارت‌آپی است ما باید نگاه بلند مدت داشته باشیم. در حقیقت به دنبال توسعه پایدار اکوسیستمی باشیم که هر کدام سهمی در آن داریم.

ما نیز زمانی که تصمیم گرفتیم در مایکت این اقدام را انجام دهیم با همین دیدگاه و در جهت تسهیل مسیر شرکای تجاری‌مان بود. به زعم من این اقدام چه از سوی ما چه هر استور دیگری نوعی سرمایه‌گذاری است. مثل وقتی ما در جوانی برای تحصیلات و یادگیری هزینه می کنیم تا بتوانیم در یک بازه مورد انتظار با ورود به بازار کار سود کنیم و در واقع حاصل آن را برداشت کنیم. اگر برگردم به توسعه پایدار باید این گونه به فضای اکوسیستم اپ و بازی نگاه کنم که استور اندرویدی به عنوان پلتفرمی برای ایجاد ارتباط و تعامل طرفین باید با همان دیدگاه توسعه پایدار تصمیمات خود را طراحی و اجرا کند. یکی از جدی‌ترین سوالات در بحث کاهش سهم این است که: چه اقدامی می تواند توسعه دهنده را تقویت کند تا بتواند محصول بهتری به دست کاربر برساند؟ مسئولیت من در این زمینه چیست؟

در چنین فضایی راهکارهای زیادی وجود دارد؛ اما راهکار ما هر چه هست باید چند ویژگی داشته باشد.

• در بلند مدت رشد همه طرفین را تضمین کند.
• با توجه به محدودیت منابع تا مدت زمان لازم، قابل اجرا باشد.
• به تعادل و توازن طرفین پلت فرم کمک کند.
• اثرات آن قابل اندازه گیری باشد.
• قابل بهینه سازی و بهبود مداوم باشد.

این ویژگی‌ها لیست کوتاه شده‌ای از مواردی است که پیش از اتخاذ تصمیماتی مانند کاهش سهم استور بررسی می‌شود. اما هنگامی که تصمیمی اتخاذ می‌شود مهم‌ترین سوالی که همچنان پاسخ دادن به آن باید ادامه پیدا کند:

آیا این اقدام به تنهایی کافی است؟

این اقدام لازم است اما کافی نیست. به عبارت بهتر این اقدام به تنهایی کیک بزرگ‌تر را ایجاد نمی‌کند؛ بلکه باید با تعداد زیادی اقدام کوچک دیگر همراه باشد تا در نهایت یک ارزش واحد را خلق کند.

اساسا ما در مایکت تمامی اقدامات را چه در سمت توسعه دهنده و چه کاربر با همین دیدگاه طراحی و اجرا می کنیم. به نوعی یک زنجیره اقدامات کوچک که مجزا و در امتداد هم ارزش خلق می‌کنند. اگر بخواهم مثالی برای شفاف شدن این زاویه نگاه داشته باشم؛ مثلا فیچرهای محتوایی که در محصول مایکت وجود دارد یکی از آنها جزئیات اختصاصی اپلیکیشن هاست این فیچر یک اقدام کوچک است در کنار مجموعه‌ای از امکانات دیگر به کاربر کمک می‌کند با دقت بیشتر و در عین حال سرعت بهتر اپ مورد نظرش را انتخاب کند و مشخص است که در بلند مدت با افزوده شدن چند اقدام دیگر زنجیره‌ای با هدف بهینه شدن حضور کاربر در مایکت طراحی شده است و این یک ارزش است که روی رشد کاربر روزانه و فاکتورهای دیگر مستقیم و غیر مستقیم تاثیر دارد. البته که کاربر قطعا رضایت بیشتری دارد.

در چنین فضایی است که ما اقدامی مثل کاهش سهم را یک اقدام مهم در زنجیره‌ی اقداماتی می‌بینیم که معتقدیم مسئولیت ما در قبال شرکای تجاری‌مان است تا بتوانیم شرکای قوی‌تری داشته باشیم. خاطرم هست در کلاب هاوس با توسعه دهندگان و اهالی رسانه گفت‌وگو می‌کردیم یکی از بازی‌سازان نکته مهمی را مطرح کرد که اینجا نقل به مضمون می‌کنم.

گفتند: من بین 30 تا 15 درصد برایم اهمیت ویژه ای ندارد هر چند که قطعا اثر بخش است اما اگر بدانم قرار است کل درآمدم چند برابر شود این برایم جذاب‌تر است. یعنی اگر سازوکاری تضمین کند من درآمد بیشتر و رشد سریع‌تری خواهم داشت؛ قطعا من سهم 30 درصدی استور را هم به راحتی می‌پردازم.

این همان نقطه‌ای است که می‌گوییم فقط این اقدام به تنهایی قرار نیست تمام مشکلات را برای توسعه دهندگان اپ و بازی حل کند. اما این کاهش سهم به 15 درصد گام مهمی است برای رسیدن به نقطه ای که به جای اینکه یک نفر چنین فکر کند، همه بتوانند با یک فراغت بالی به این مسئله فکر کنند که می‌توانند در شکلی متفاوت از همکاری فعلی، رشد بیشتری داشته باشند و سهمی بیش از 15 درصد بپردازند. در نتیجه ما این اقدام را واقعا برای تمام توسعه دهندگان‌مان مفید می‌دانیم. چون ما یک پلتفرم دو وجهی هستیم که اثر شبکه‌ای ما را  متاثر می‌کند. اگر توسعه دهنده قوی شود و خوب عمل کند کاربر او مصرف کننده پلتفرم یعنی استور است و از سویی دیگر اگر من شرایط را به خوبی طراحی کنم تا توسعه دهنده بیشتری با کیفیت بهتر با من همکاری کند قطعا کاربران بیشتری جذب پلتفرم خواهند شد این دو سویه‌گی همان نقطهء مهم و البته شکننده استور است.

تجربه ده ساله ما در مایکت اینطور نشان می‌دهد که تعامل با توسعه‌دهنده همواره به بهبود همکاری کمک کرده است. به نوعی تعامل با دوسویه این پلتفرم برای و بهبود روش‌های تعامل راهکاری است که به توسعه پایدار این اکوسیستم کمک می‌کند و در بلند مدت همهء طرفین برنده خواهند بود.

در پایان شاید خوب باشد این را هم در نظر داشته باشیم که ما فکر می‌کنیم این شیوه کاهش به 15 درصد باید بهینه شود. نه به معنای اینکه برگردد به 30 یا 20 درصد! بلکه منظور این است که اعداد و درصدها مقدس نیستند و در همان چشم انداز توسعه و بهبود اکوسیستم برای بزرگ شدن کیک، باید به مدل های بهینه‌تری فکر کنیم.