مثل هر سال، در این زمان چیزی به بازگشایی مدرسه‌ها باقی نمانده و هر دانش آموزی را که در خیابان ببینی آه از نهادش برمی‌خیزد و در ذهنش نقشه نابودی مدرسه‌ها را می‌کشد. آرزو می‌کند که کاش می‌توانست به‌جای کلاس‌های حوصله‌سربر مدرسه، پای لپتاپ یا تبلتش بنشیند و در چت بازی‌های آنلاین برای هم کلنی‌هایش نطق کند. به‌جای سوالات ریاضی، پازل‌ها و معماهای گاد آو وار را حل کند و به‌جای کلاس اجتماعی، در جامعه کال آو دیوتی به این و آن شلیک کند.
حالا هم که به‌لطف کلاس‌های مجازی، محدودیتی برای آن وجود ندارد و خیلی از دانش آموزان بدون اینکه چیزی به معلم یا پدر و مادرشان بگویند همزمان سر کلاس به بازی کردن می‌پردازند. اما واقعا چقدر این دو روی هم‌دیگر تاثیر دارند و چقدر بازی کردن را می‌توان جایگزین کلاس‌ها کرد؟
بازی کردن چه تاثیری روی یادگیری دارد؟
حتی اگر این دو را به یک‌دیگر بی‌ربط بدانیم، در هر صورت هر دو به صورت دو جانبه روی هم تاثیر می‌گذارند و باعث کاهش یا افزایش کیفی یک‌دیگر می‌شوند. طبق تحقیقات صورت گرفته دانش‌آموزانی که بیش از ۴-۵ ساعت از زمان خود را در روز صرف بازی کردن می‌کنند و یا به‌اصطلاح اسکرین تایم بیش از ۴ ساعت دارند؛ عملکرد ضعیف‌تری در مدرسه دارند.
بدیهی است. زمان و تمرکزی که در زمان مناسب باید صرف درس خواندن با حل مسائل شود، فقط صرف شلیک کردن به دشمن‌های بازی می‌شود. جالب است که در این تحقیقات در مدرسه و یادگیری، پسران گیمر بدتر از دختران گیمر عمل کرده‌اند. اما موضوع فقط این نیست بلکه بازی کردن می‌تواند تاثیر مثبت نیز روی یادگیری داشته باشد.
اینترنت و بازی‌ها می‌توانند محیط را برای یادگیری یک‌پارچه کنند. امروزه وبسایت‌هایی به‌وجود آمده‌اند که برخی مدارس حتی در ایران نیز از آن استفاده می‌کنند که دانش آموزان در آن بازی می‌کنند، فیلم می‌بینند و توامان موضوعاتی مختلف مانند هنر، موسیقی، ریاضی، اجتماعی و غیره را می‌آموزند. نمونه آن سایت برین پاپ (BrainPOP) است.
امروزه 60 درصد معلم‌ها حداقل هفته‌ای یکبار در تدریس از بازی‌ها استفاده می‌کنند و 18 درصد آن‌ها به‌طور روزانه آن را به‌کار می‌گیرند. حتی در ایالت واشنگتن تحقیقاتی برای قانون‌گذاری در حال انجام است که برنامه آموزشی با ارائه بازی‌های آموزشی صورت گیرد. تیم‌های تحقیقاتی وسیعی در حال کار بر رروی این موضوع هستند و حتی تاثیر بازی‌های ویدیویی بر یادگیری دانشجویی را نیز تثبیت کرده‌اند.
البته با وجود تاثیرگذار بودن بازی‌ها بر روی یادگیری هنوز مدرک دقیقی برای مثبت یا منفی بودن این تاثیرات بر عملکرد کلی وجود ندارد. این فرضیه وجود دارد که برخی ویژگی‌ها در بازی‌ها بر یادگیری موثرند. اما آیا افراد از طریق بازی، مهارت‌های شناختی مفیدی را هم یاد می‌گیرند؟ آیا گیمرها مطالب دانشگاه یا مدرسه را بهتر از افراد معمولی یاد می‌گیرند؟ آیا با استفاده از بازی در یادگیری برای افراد معمولی موثر بوده است؟
از سوی دیگری، نوروساینتیست‌ها ثابت کرده‌اند که بنا بر خاصیت سازگاری عصب‌ها، در بازی حس لامسه، شنوایی، انجام چندکار با هم و این موارد قوی‌تر می‌شوند و به‌فرض مثال، تاثیرات بینایی کاهش می‌یابد. در این موارد، بخشی از مغز که مثلا کنترل حس‌های بینایی را انجام می‌داد، بزرگ‌تر می‌شود و به فرد ناشنوا این امکان را می‌دهد تا هر چیزی را که زمانی می‌شنید در مغزش ببیند.
این تحقیقات بسیار گسترده‌اند و ثابت می‌کنند که بازی‌ها می‌توانند بر مغز و عصب‌های آن تاثیر به‌سزایی بگذارند و در نتیجه روی یادگیری موثر باشند. اما همه‌چیز به این خوبی که گمان می‌بریم نیست. درست است که انعطاف مغزی ما را از جبرگرایی ژنتیکی رهایی می‌بخشد و راه فراری است برای آزادی تفکر و آزادی اراده، اما همچنان شکل خاصی از جبرگرایی را بر رفتار ما تحمیل می‌کند. یعنی شاید شیوه یادگیری در انسان را متفاوت کند اما لزوما ادله‌ای برای بهتر بودن آن وجود ندارد.
اما موضوعی که همواره قابل دفاع است به توسعه برخی مهارت‌ها در یادگیری اشاره دارد. بازی‌ها می‌توانند مهارت‌های حل مسئله را توسعه دهند و خلاقیت ایجاد کنند. حتی نمونه‌های زیادی از بازی‌ها برای اثبات این موضوع وجود دارد و بازی‌ها و دانش‌آموزان زیادی مورد تحقیقات گسترده قرار گرفته‌اند.
برای اینکه بهتر این موضوع را درک کنید می‌توانید به بازی‌های زیر نگاهی بیندازید و درباره آن‌ها تحقیق کنید:
- My World coach
- uDraw Studio: Instant Artist
- Sesame Street: Once Upon a Monster
- Big Brain Academy
- Smarty Pants
- Nintendo Magic School Bus Oceans
- Brain Quest
- SimCity
- Spore
- Nancy Drew
- Gamestar Machine
- Minecraft
- Fish School
خیلی از این موارد نه بازی بلکه بسترهایی برای یادگیری هستند که با استفاده از بازی، طراحی و منتشر شده‌اند. خیلی از آن‌ها بازی‌های جدی محسوب می‌شوند که در مطالب قبلی به آن پرداخته‌ایم. اما نحوه استفاده از ابزارهای رسانه‌های دیجیتالی چگونه است و چطور می‌توان بازی‌ها را در یادگیری به‌کار گرفت؟
بازی‌ها برای یادگیری
انسان‌ها عاشق یادگرفتن موضوعات جدید هستند. عاشق مهارت‌های جدید و ساختن. اما در عین حال برای آن‌ها اهمیت دارد که چگونه آن را یاد می‌گیرند و چه استفاده‌ای از آن در زندگی خواهند کرد.
اولین موضوعی که قابل توجه است کسل‌کننده بودن فضای آموزشی و متراکم بودن آن است. اما بازی‌ها هیجان‌انگیزند و هربار موضوع جدیدی برای ارائه دارند. بازی‌ها چند‌جانبه‌اند اما مدرسه تک‌بعدی است و بازی‌ها چالش و سرگرمی‌هایی اختیاری هستند که با اراده خود فرد در هر زمان انجام می‌شوند اما مدرسه‌ها اجباری‌اند و ساعت‌های مشخصی دارند.
پس طبیعی است که خیلی از دانش‌اموزان ترجیح می‌دهند که به‌جای درس خواندن، بازی کنند و هر چند موضوع درس نخوندن در بلند مدت بتواند مضر باشد به لذت‌های کوتاه‌مدت آن اکتفا کنند. من سال‌ها بعد از گذراندن دانشگاه و کار کردن در زمینه بازی‌سازی فهمیده‌ام که کار کردن برای کار کردن است و درس‌خواندن برای درس‌خواندن. این جمله که چرا باید این دروس را یاد بگیرم وقتی نمی‌توانم از آن پول در آورم بی‌معنی است، چرا که هدف غایی زندگی فقط کار کردن و پول در آوردن نیست و زندگی جوانب دیگری هم دارد.
البته که این نیز باید امری اختیاری باشد و این اختیار و تصمیم‌گیری باید زمانی که فرد به بلوغ فکری رسیده باشد، صورت بگیرد. اگر نصیحت کردن به عنوان پیری فرزانه را کنار بگذارم، باید بگویم که احساسات آنقدر در بازی عمیق هستند که پلیر فکر می‌کند این اتفاقات در دنیای واقعی در حال رخ دادن هستند. مشارکت و تمرکز در بازی‌ها درصد بالاتری را در برمی‌گیرد و این امر موجب می‌شود که طراحان و مدیران به‌فکر استفاده از بازی‌ها در سیستم آموزشی بیوفتند.
در قضیه بازی‌های جدی، مبحثی وجود دارد که بازی‌ها و یادگیری نام دارد. این مبحث طبق تحقیقات تربیتی صورت گرفته بازی‌ها به دانش‌آموزان می‌گویند کهشکست اجتناب‌ناپذیر است اما برگشت‌پذیر است. کودکان سرششان را از برف بیرون می‌ورند و کمی با دنیای واقعی اما در لحنی فانتزی پا می‌گذارند که بهای هر شکست را باید بپردازند اما این بها مانند تنبیه شدن از جانب معلم نیست. ریسک‌پذیری در آن‌ها افزایش می‌یابد درک بهتری از هر برد و باخت پیدا می‌کنند.
اما برای بهبود این ویژگی‌ها در مدرسه چه باید کرد؟ اصول طراحی بازی اگر در مدارس برای ایجاد هیجان در روند یادگیری پیاده‌سازی شود و اصطلاحا برای طراحی فرآیند مدارس از گیم دیزاین کمک گرفته شود بهبود زیادی را می‌توان در روند یادگیری حس کرد.
سه مرحله اصلی طراحی: فرایند، هدف، پاداش
فرایند
فرایند شامل ارائه اطلاعات و استفاده از اطلاعات می‌شود که فرایندهای آموزشی برای ارائه اطلاعات به‌کار می‌روند. آیا این فرایند می‌تواند سرگرم‌کننده‌تر باشد؟ قطعا. مدرسه فقط نباید یادداشت، ارائه، سخنرانی و غیره باشد. چرا که دانش‌آموزان درک مفاهیم را از دست می‌دهند. آن‌ها باید این اجازه را پیدا کنند که در کلاس‌ها به دنیای خودشان نیز فرو روند و خلق کنند.
یادگیری با عمل یا Learning by doing فلسفه‌ای در یادگیری است که به‌فرض مثال شما در کلاس هنر یا موسیقی فقط مفاهیم را یاد نمی‌گیرید و فقط از آثار پیشین الگو نمی‌گیرید، بلکه خودتان اثری جدید را خلق می‌کنید.حتی یکی از دلایل گرایش دانش‌آموزان به سمت رشته‌های هنری بیشتر از رشته‌های دیگر نیز همین است.
اکثر دانش‌آموزان نمی‌توانند همزمان از پاورپوینت یا تخته یادداشت بردارند و هم گوش بدهند.اگر این روش همینطور ادامه پیدا کند و یادگیری از طریق روش‌هایی که فاقد خلاقیت، غرق شدن و احساسات واقعی هستند ادامه پیدا کند تا سال‌های آینده کمبود حدود 3 میلیون نیروی کار ماهر وجود خواهد داشت. پس باید در این فرایند با استفاده از بازی‌ها و ارائه اطلاعات از این روش سوال‌هایی نظیر چرا این را یاد می‌گیرم را نیز پاسخ داد.
هدف
مورد دوم داشتن هدف است. هدف‌گذاری همان‌طور که در طراحی بازی وجود دارد باید در تعلم و تدریس نیز وجود داشته باشد. حتی هدف اگر ساده باشد بهتر از هدفی پیچیده است چرا که باید مثل یک مک‌گافین جادویی به پلیر یا دانش‌آموز دلیل بدهد. هدف بزرگ‌ترین نیروی محرکه است.
مثلا در نظر بگیرید که در یک بازی باید موقعیت‌های جغرافیایی را بیاموزید، معماها را حل کنید، داده‌ها و تعداد زیادی از پازل‌های سخت را مقایسه کنید. حالا مرز باریک بین بازی و مدرسه را چطور می‌توانید تشخیص دهید؟
پاداش
مورد سوم؛ همان پاداش دادن است که در بخش آموزش‌های بازی‌سازی نیز به آن مفصل پرداختیم. اگر از پلیرها بپرسیم که جالب‌ترین قسمت بازی برای آن‌ها کجاست پلیرها دست روی قسمتی می‌گذارند که از حل یک پازلی لذت برده‌اند و یا چالشی را حل کرده‌اند و در نهایت پاداش خوبی برای آن گرفته‌اند.
این پاداش‌ها در بازی واقعی نیستند و از دید طراح فقط یک عدد یا شکل هستند اما می‌توانند به‌طور کلی روی ذهن پلیرها تاثیر بگذارند. پس برای دانش‌آموزان نیز مهم است که چه پاداشی به آن‌ها داده می‌شود و هر چند که این پاداش‌ها در مدرسه واقعی هستند. این یعنی مهم‌ترین اصلی که از ابتدای مطلب منتظر گفتن آن بودم: هم‌بستگی یادگیری و سرگرمی.
بین موفقیت و سرگرمی یا همان پاداش دادن و بازی رابطه مستقیمی وجود دارد. دانش‌آموزان وقتی در یک آزمون نمره خوبی را کسب می‌کنند همان حسی را دارند که وقتی بازی می‌کنند کیل‌های زیادی دریافت کرده‌اند. پس می‌توان از این موضوع استفاده کرد و آن را در مدارس گسترش داد.
موفقیت سرگرم‌کننده است.
(Success is fun)
در نهایت، مدرسه را یک بازی بزرگ در نظر بگیرید و از آن لذت ببرید. مدرسه‌ها در حال تغییر به‌سمت بهتر شدن و مخصوصا با وجود کجازی بودن آن‌ها، استفاده از گیمیفیکشن و بازی‌ها در خود هستند. فکر کنید امتخانات باس هستند و مسائل هر کدام چالش‌ها و پازل‌هایی که باید آن‌ها را حل کنید و لذت ببرید. مطمئن باشید موقفیت در مدرسه و درس نیز سرگرم‌کننده است.
بیشتر بخوانید:
چطور میشه با نویسندگان مطالب تماس (کاری) گرفت؟
من که فکر نمیکنم تو ایران بشه حداقل به این زودی ها آموزش پرورش به فکرش برسه با بازی آموزش بده.همه جا دارن از بدی بازی ها حرف میزنن.بدی هایی که خیلی کمتر از خوبی های بازی ها هستن.
من در امتحان بعضی درس ها مردود شدم، ولی دوستم در همه امتحانات قبول شد. حالا او یک مهندس در مایکروسافت است و من صاحب مایکروسافت هستم
دوستان بیل گیتسم قبلا عین شما بوده
ترس به دلتون راه ندید XD
یه سوال دارم، اون عکس سومی چه بازی ای هست؟
آخه اگه گوشی تو مدرسه ممنوعه، پس باید مدرسه هم تو گوشی ممنوع باشه دیگه ??
کرونا دوست داریم
کرونا بمونی برامون
امسالم مجازیه
☹
ما که دو هفته است مدرسه هامون شروع شده امتحانم گرفتن???
من روزی ۷یا ۸ ساعت تو تابستون فقط بازی کردم ۲ یا ۳ ساعت هم فیلم یا سریال نمیدونم الان که مدرسه شروع میشه چی کار کنم .کل زندگیم عوض میشه
هییییی صبح ها که بهم میگن: فقط یک هفته مونده باید بری ، توی فامیل هم همینطور هر وقت میرم بیرونی جایی بهم میگن باید بری ها!
از اون ور یوتیوبر هایی مثل آریا کئوکسر هم میخوان استریم بوی ماه مهر بزارن
و اینم از ویجیاتو
ولی جدا از اینا مقاله خوبی بود دستتون درد نکنه
ویدیو گیم خودش یه مدرسه اس…
واقعا مطلب مفیدی بود
بولی ≠مدرسه خوب است
بازی در کنار درس و یادگیری عالیه و حتی نیازه اما اگه بیش از حد بشه لطمه میزنه
اون از آریا کئوکسر که میگه استریم بوی ماه مهر اون از بابام که صبح صبح یاد آوری میکنه باید بری مدرسه (البته خودش هم معلمه) اینم از شما ?
عکس پنجم مقاله انگار بازی جهان بازه چه بازییه؟
عکسو مقاله چقد بهم شبین??