داستان شکست MetaWorld، رقیب نافرجام متاورس

استارتاپی فعال در حوزه واقعیت مجازی در حدود 5 سال پیش روی نسخه رقیب متاورس تحت عنوان «متاورلد» (MetaWorld) کار کرد تا کاربران بتوانند در این دنیای مجازی و به دور از دنیای پرهیاهوی واقعیت، املاک غیرواقعی خریداری کنند. اما متأسفانه این پروژه نتوانست به اهداف بزرگ خود دست پیدا کند.

فردی به نام «ددریک رید» (Dedric Reid)، ۵ سال قبل پروژه‌ای مشابه متاورس ایجاد کرد و آن را متاورلد نامید. این دنیای مجازی پایدار شبیه‌سازی‌شده غیرمتمرکز با وسعتی در حدود ۲۶۰۰۰ کیلومترمربع مدتی مملو از تغییر بود و زندگی مجازی به شکل خوبی در آن جریان داشت. این دنیای مجازی به یک جامعه تعلق دارد و توسط اعضای همان جامعه هم اداره می‌شود. متاورلد دارای یک وب‌سایت با طراحی شیک، کانال یوتیوب و نمودار در کلاب هاوس و همچنین سرور رایگان اپلیکیشن Discord برای چت تصویری، صوتی و متنی است.

همچنین در این دنیای مجازی کانالی مطبوعاتی وجود دارد که در آن مطالب تعدادی از بهترین و معتبرترین وب‌سایت‌ها و رسانه‌های دنیا ایجاد شده است. در ضمن در این دنیای مجازی بسته‌های دیجیتالی در قالب ملک و املاک نیز به شکل رمز غیرقابل‌معاوضه عرضه می‌شود (رمز غیرقابل‌معاوضه نماد چیزی منحصربه‌فرد است که نمی‌توان آن را تعویض کرد).

البته این دنیای مجازی سرنوشت خوبی نداشت و بنیان‌گذاران آن نتوانستند اهداف وعده‌داده‌شده در مورد آن را محقق کنند. در ادامه با ما باشید تا ببینیم ایده ایجاد متاورلد چگونه رقم خورد، این دنیای مجازی چه اتفاقاتی را پشت سر گذاشته و چرا به پروژه شکست‌خورده‌ای تبدیل شد؛ البته متاورلد هنوز هم در حال فعالیت است؛ اما نارضایتی های کاربران از آن افزایش یافته و رید هم هیچ اقدام موثری برای جلب رضایت کاربران انجام نمی‌دهد و حتی تنش میان او و کاربران بالا گرفته است.

پیدایش متاورلد

متاورلد در سال ۲۰۱۷ شروع به کار کرد و رید وعده‌های زیادی در مورد آن داد. این دنیای مجازی در حقیقت یک سیستم متشکل از آواتارهای شخصی‌سازی‌شده است و در ابتدا محیط کاملاً زنده‌ای محسوب می‌شد. از دیگر ویژگی‌های شاخص متاورلد می‌توان به برخورداری از اقتصاد مجازی، شبیه‌سازی‌های محیطی غنی و برخورداری از مجموعه‌ای متنوع از قابلیت‌های مختلف برای هدست‌های واقعیت مجازی مختلف اشاره کرد. پس از ایجاد این محیط مجازی قسمت‌های مشخص‌شده‌ای از آن با پول واقعی فروخته شدند؛ به‌عنوان‌مثال مساحتی در حدود هزار متر آن با ۱۵ دلار و مساحتی در حدود ۸ هزار متر آن با ۱۰۰ دلار به فروش می‌رسید.

البته در سال ۲۰۱۷ مشخص نبود که خرید بخشی از این دنیای مجازی چه مزیتی دارد؟ شرکت ایجادکننده این دنیای مجازی چگونه عمل می‌کند و کاربران که سهمی از این دنیای مجازی ندارند چگونه باید وارد آن شوند؟ جالب است بدانید در این دنیای مجازی جایی برای اکتشاف وجود نداشت و بازی نیز در آن دیده نمی‌شد؛ اما رید بدون توجه به این موارد املاک دنیای مجازی خود را فروخته بود. رید سند املاک فروخته‌شده را به شکل یک رمز ارز دیجیتالی به نام متاکوین (Meta Coin) واگذار کرد. تمام پول‌های دریافت شده برای متاورلد به شکل رمز ارز دیجیتالی در محلی به نام متابانک ذخیره و در راستای اقتصاد دیجیتالی صرف می‌شد.

روش‌های تاثیرگذار در توسعه متاورلد

واگذاری قسمت‌های مختلف متاورلد به مشتریان مختلف باعث شد آن‌ها خودشان این دنیای مجازی را ایجاد کنند و گسترش دهند و رمرارزها باعث شد این دنیای مجازی به مکانی غیرمتمرکز تبدیل شود و چشم‌اندازی آزادی‌خواهانه پیدا کند؛ بنابراین هر یک از کاربران خودشان مسئول سرمایه‌گذاری و توسعه متاورلد بودند.

در ابتدا قرار بود متاورلد بر پایه استفاده از سیستم‌عامل فضایی یا اسپیشیال او اس (Spatial OS) توسعه پیدا کند؛ اما چنین هدفی محقق نشد. در مورد سیستم‌عامل فضایی باید بگوییم این سیستم‌عامل در حقیقت پلتفرمی ابری محسوب می‌شود که برای توسعه و میزبانی از بازی‌های چندنفره در فضای ابری ایجاد شده است و برای انجام این کار از شبکه‌های مختلفی استفاده می‌کند.

پس از به بن‌بست خوردن طرح استفاده از سیستم‌عامل فضایی برای توسعه متاورلد تصمیم گرفته شد از یک سیستم واقعیت مجازی و همچنین یک سیستم آواتار تقویت‌شده با قابلیت ردیابی حرکات سر، امکان‌پذیر کردن پلک زدن چشم‌ها، هماهنگ کردن لب‌ها و پشتیبانی از بالاتنه استفاده شود؛ البته بسیاری از این ویژگی‌ها ایجاد نشد و مسئولان متاورلد نتوانستند اهداف پیش‌بینی‌شده برای آن را محقق کنند و حتی بعدها دسترسی به اموال هم غیرممکن شد. از سوی دیگر کاربرانی که به‌نوعی در متاورلد درگیر شده بودند، در مورد احتمال سوء‌استفاده از اطلاعات شخصی خود نگران بودند.

ماه‌ها پس از به تأخیر افتادن آغاز به کار متاورلد و دادن وعده‌های پوچ در مورد آن، کاربران دنیای مجازی متوجه شدند که رید از تصاویر یک سایت سه‌بعدی برای فروش املاک مجازی و بازی‌ها استفاده می‌کنند.

رید که در حقیقت بنیان‌گذار متاورلد محسوب می‌شود، مدتی پس از آغاز فعالیت دنیای مجازی‌اش اذعان کرد که قبلاً قصد داشته با غول‌های فناوری با ارزش‌های چند تریلیون دلاری مثل فیسبوک، IBM و گوگل مشارکت کند. او به این موضوع اشاره کرد که این شرکت‌ها قبلاً دنیاهای مجازی خود، سیستم آواتارها و چهارچوب هوش مصنوعی خود را ایجاد کرده‌اند.

وی به‌صراحت اعلام کرد با استفاده از این پلتفرم‌ها می‌تواند به‌راحتی دنیای مجازی خود را ایجاد کند؛ البته به نظر می‌رسد او در زمان مطرح کردن چنین ادعایی نگران مسائل مربوط به مالکیت معنوی نبوده و تصور می‌کرد تمام کدها و حتی کدهای مربوط به بهره‌مندی از هوش مصنوعی را نوشته است. او بعدها در دنیای مجازی خود یک بازی واقعیت مجازی مختص افراد بزرگ‌سال ایجاد کرد که کاربران برای استفاده از آن باید حق امتیاز پرداخت می‌کردند. علاوه بر این مورد بازی‌های واقعیت مجازی دیگری نیز در بستر متاورلد شکل گرفت.

در سال ۲۰۲۱ رید املاک مجازی و ویژگی‌های متاورلد را به‌صورت رمز غیرقابل‌معاوضه به فروش رساند و کاربران در صورت تمایل می‌توانستند املاک مجازی را با استفاده از رمز ارز MATIC خریداری کنند

شکل‌گیری محیط‌های مختلف متاورلد

در ماه اکتبر سال میلادی جاری سرور Discord جدیدی برای متاورلد تشکیل و در آن کانال سازندگان (Creator) نیز ایجاد شد. اعضای کانال با استفاده از نرم‌افزار تصویرسنجی، تصاویری از جنگل‌ها ایجاد می‌کردند و به این ترتیب محیط جدید متاورلد شکل گرفت. برخی از سازندگان به‌صورت پاره‌وقت و برخی دیگر به‌صورت تمام‌وقت برای ایجاد این تصاویر و توسعه محیط متاورلد تلاش می‌کردند.

پس از این اتفاق تصاویری که نسبت به سایر تصاویر ارزش بیشتری داشتند در وب‌سایت متاورلد به شکل رمز غیرقابل‌معاوضه و همچنین بازار رمز ارزها به فروش رسیدند. رید مدعی بود که نخستین دنیای شبیه‌سازی‌شده فروخته‌شده با رمز غیرقابل‌معاوضه را ایجاد کرده است. محیط جدید متاورلد در دو فضای متفاوت شکل گرفته بود.

نخستین محیط این بازی شبیه جنگل و دومین محیط آن مثل جزیره به نظر می‌رسید. برای ایجاد محیط متاورلد از ویدیوهای نیز استفاده شده است که رید برای ایجاد آن‌ها از موتور بازی Unreal Engine استفاده کرد.

برای ایجاد این محیط‌ها از فایل‌های تصاویر فتوشاپ اماده رندر استفاده شد. این تصاویر به‌قدری دقیق‌تر هستند که یک خانه با تمام جزئیات و جزئیات مربوط به اسباب و اثاثیه‌ها بازسازی شده است. در کل در محیط این دنیای مجازی مدل‌های سه‌بعدی رندرشده املاک مختلف وجود دارد.

تمام مدل ایجاد محیط این دنیای مجازی بر پایه مدل مورداستفاده برای بازی Second Life که در سال ۲۰۰۳ ساخته شده، ایجاد شد. مدل مورداستفاده برای Second Life با استفاده از پلتفرم‌های غیرمتمرکز و مشابه به شکل رمز غیرقابل‌معاوضه محبوب شد و در اقتصاد مجازی متاورلد میلیاردها دلار ارزش پیدا کرد.

ویژگی‌های محیط متاورلد

یکی از ویژگی‌های خاص متاورلد اندازه آن است. وسعت این دنیای مجازی به‌اندازه‌ای است که بتوان آن را به‌راحتی روی فضای ابری ذخیره کرد و در عین حال پویایی و نشاط خود را نیز حفظ کرده است. این دنیای مجازی در حقیقت بر پایه سیستم‌عاملی مبتنی بر هوش مصنوعی ایجاد شده است. جالب است بدانید اندازه دنیای مجازی متاورلد به‌اندازه جزیره هواوی است و شما می‌توانید حتی با هواپیما به نقاط مختلف آن سفر کنید، همیشه بازی کنید و در محیط آن لحظات خوبی را سپری کنید.

در ضمن رید پلتفرمی مبتنی بر واقعیت مجازی تحت عنوان رابلاکس (Roblox) برای بزرگ‌سالان ایجاد کرد که در آن از بزرگ‌سالان می‌خواست بازی‌ها را خودشان ایجاد کنند و سپس به او حق امتیاز بدهند. یکی از کاربران در رابطه با این موضوع گفته است در این پلتفرم بخش‌ها و اجسام مختلفی را شبیه‌سازی می‌کرده و سپس آن‌ها را در کنار هم قرار می‌داده و این‌گونه بازی‌های واقعیت مجازی تشکیل می‌شدند.

در حقیقت رید می‌خواست با ایجاد چنین پلتفرمی خود کاربران را مسئول ایجاد دارایی‌های متاورلد کند. در متاورلد افراد رنگین پوست نیز برای مدتی گرد هم جمع شدند و به همین دلیل این پروژه در زمانی که در اوج قرار داشت به پروژه شگفت‌انگیزی تبدیل شد. مدتی در یوتیوب هم ویدیوهای زیادی در رابطه با متاورلد منتشر شد که در میان آن‌ها ویدیوهای مربوط به ابزار ایجاد دنیای مجازی متاورلد و شبیه‌سازی بخش‌های مختلف آن نیز دیده می‌شد.

آیا متاورلد به پایان راه خود رسیده است؟

رید علاوه بر دیسکورد در لینکدین هم حضور دارد و در این شبکه‌های اجتماعی خود را کارافرینی با استعداد در زمینه‌های مختلف معرفی کرده که می‌تواند دنیا را تغییر دهد؛ اما زمانی که فعالیتش را در این شبکه لینکدین آغاز کرد، به نظر نمی‌رسید آینده خوبی در انتظار متاورلد باشد و کاربران عصبانی آن می‌خواستند سرمایه‌ای که برای خرید املاک در آن صرف کرده بودند، دوباره به دست آورند و پولشان بازگردانده شود. در حقیقت افول متاورلد از این زمان آغاز شد.

البته همچنان روزنه‌های اندکی برای باپرجا ماندن متاورلد وجود دارد؛ اما از سوی دیگر نمی‌توان آن‌ها را انگیزه‌ای قوی برای ادامه حیات یک دنیای مجازی بی رمق در نظر گرفت. آن دسته از سرمایه‌گذارانی که قبلاً به متاورلد پیوسته‌اند و اکنون در آن حضور دارند، به واقعیت مجازی علاقه‌مند هستند و می‌خواهند از توسعه‌دهندگان خرد و کوچک حمایت کنند. همچنین برخی از آن‌ها معتقدند که ورود به متاورلد و غرق شدن در فضای آن راهی برای فرار از اضطراب ها و استرس‌های دنیای واقعی است.

اما متأسفانه در حال حاضر کاربرانی که املاک مجازی متاورلد را خریداری کرده‌اند، ناامید هستند و رید هم نتوانسته سرمایه لازم برای ادامه فعالیت متاورلد را تأمین کند. شرکت دیگری تحت عنوان HelloVR نیز مدتی تلاش کرد با بهره‌مندی از قابلیت‌های واقعیت مجازی تجربه متفاوتی از دنیای مجازی و متاورس ارائه دهد؛ اما این شرکت هم در این زمینه موفق نشد. هم مسئولان شرکت HelloVR و هم رید قصد داشتند در زمینه استفاده از سیستم‌عامل فضایی، تنها به بهره‌مندی از قابلیت‌های متداول و معمول آن اکتفا نکنند و با استفاده از آن بتوانند فضایی را ایجاد کنند که ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن از نمونه‌های کلیشه‌ای ایجادشده با این سیستم‌عامل فراتر باشد؛ اما در این زمینه اصلاً موفق نشدند.

در ضمن بسیاری از کاربران خواهان بازگشت سرمایه خود هستند؛ اما رید از انجام این کار سر باز می‌زند. بسیاری از افراد معتقد بودند رید سرمایه کاربران را هدر داده و پول کاربران از دست رفته است. لازم به ذکر است سرورهای قدیمی و جدید دیسکورد برای متاورلد همچنان فعال و منتظر سرمایه‌گذاران جدید هستند.

رید اعلام کرده که فعالیت این سرورها متوقف نخواهد شد؛ اما در کل اصلاً نتوانست وعده‌های خود را در قالب متاورلد محقق کند و کاربران آن از این موضوع بسیار ناراضی هستند. او به کاربران قول داده بود شهرها و روستاهایی تحت حاکمیت خود آن‌ها برای آن‌ها ایجاد کند؛ اما هرگز نتوانست به چنین وعده جاه‌طلبانه‌ای جامعه عمل بپوشاند. به نظر شما چه ایده یا ایده‌هایی می‌تواند متاورلد را نجات دهد و یا اصلا ایجاد دنیایی مجازی با چنین ویژگی‌هایی از اساس ایده خوبی بوده است یا خیر؟