کدام سازه‌های ساخت بشر روی زمین از فضا قابل مشاهده هستند؟

حتما تاکنون بارها شنیده‌اید که می‌گویند دیوار بزرگ چین از فضا قابل رویت است اما آیا چنین چیزی واقعا حقیقت دارد؟ البته شاید بهتر باشد این سوال را به گونه دیگری بپرسیم، آیا دیدن سازه‌های بشری از آن سوی اتمسفر کره زمین امکان‌پذیر است؟

برای پاسخ دادن به این سوال ابتدا باید ببینیم جو زمین تا کجا ادامه دارد و «فضا» از چه جایی آغاز می‌شود. خط کارمان که در ارتفاع 100 کیلومتری از سطح سیاره ما قرار دارد و نام آن به افتخار فیزیکدان و مهندس هوانوردی، «تئودور فون کارمان» انتخاب شده، عموما به عنوان مرز میان زمین و فضا در نظر گرفته می‌شود.

بدین ترتیب آیا دیدن چیزی از این فاصله امکان‌پذیر است؟ برای مثال آیا کسی که طی یک روز صاف و آفتابی در خط کارمان حضور دارد، می‌تواند دیوار بزرگ چین یا هرم بزرگ جیزه را ببیند؟

اغلب این سوالات پاسخ مثبتی دارند و در حقیقت باید گفت سازه‌های متعددی از فضا قابل رویت هستند، با این حال حداقل برخی از این سازه‌ها که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم، احتمالا مواردی را شامل می‌شوند که به هیچ عنوان انتظار دیدن‌شان در چنین فهرستی را ندارید.

معدن بینگم کنین - آمریکا

معدن بینگم کنین (Bingham Canyon Mine) که در 32 کیلومتری جنوب شرقی سالت‌لیک سیتی واقع در ایالت یوتا قرار دارد، بزرگ‌ترین منطقه حفاری و کاوش ایجاد شده توسط انسان به شمار می‌رود. این معدن همچنین عمیق‌ترین معدن روباز در دنیا محسوب می‌شود.

گفتنی است مکان مذکور چنان شاخص است که نه تنها بدون بزرگ‌نمایی از خط کارمان قابل مشاهده است، بلکه به گزارش سرنشینان شاتل فضایی ناسا از ارتفاع 305 الی 531 کیلومتری هم می‌توان آن را دید.

سد سه دهانه – چین

سد سه دهانه که با نام سد سه دره (Three Gorges Dam) هم شناخته می‌شود، در چین و روی رودخانه یانگ‌تسه ساخته شده است. این بنا نیز جزو سازه‌هایی قرار دارد که از فضا قابل رویت هستند.

لازم به ذکر است این سازه با 185 متر ارتفاع و 2 کیلومتر عرض، خود به تنهایی بزرگ‌ترین تاسیسات تولید انرژی در دنیا به شمار می‌رود و یکی از پر هزینه‌ترین سد‌های هیدروالکتریک ساخته شده در تاریخ تلقی می‌شود.

نخل جمیرا – امارات متحده عربی

یکی دیگر از سازه‌هایی که از خط کارمان قابل مشاهده است و برخلاف موارد قبلی بسیار مشهور هم هست، نخل جمیرا است. به گفته ناسا این سازه یا جزیره مصنوعی ساخته شده در دوبی با یک لنز 800 میلی‌متری به آسانی از ایستگاه فضایی بین‌المللی هم قابل مشاهده است. این در حالی است که مدار ایستگاه فضایی بین‌المللی 400 کیلومتر بالای سطح زمین قرار دارد.

البته به گفته «کریس هدفیلد»، فرمانده سابق ایستگاه فضایی بین‌المللی موارد دیگری نیز وجود دارند که از ایستگاه فضایی قابل رویت هستند، این موارد می‌توانند جاده‌های بسیار طولانی که از مناطق بایر و کویری عبور می‌کنند را شامل شوند.

هرم بزرگ جیزه – مصر

گفتنی است که فضانوردان کمی بر سر قابل رویت بودن هرم بزرگ جیزه، واقع در جنوب غربی شهر قاهره اختلاف نظر دارند. «تیم پیک»، فضانورد بریتانیایی معتقد است که این امر ممکن نیست با این حال در ادامه عنوان می‌کند دیدن این سازه عظیم باستانی از فضا با یک لنز 800 میلی‌متری امکان‌پذیر است.

هرچند «لی‌روی چیائو»، یکی از فضانوردان سابق ناسا اصرار دارد هنگامی که در مدار بوده توانسته هرم بزرگ را با چشم غیر مسلح مشاهده کند. به گفته وی تا زمانی که نور و شرایط آب و هوایی مناسب باشند، می‌توان اهرام را به شکل نقاط ریزی مشاهده کرد.

پس دیوار بزرگ چین چه می‌شود؟

سوال خوبی است زیرا دیوار بزرگ چین یکی از مشهورترین نمونه‌ها در زمینه مورد بحث ما تلقی می‌شود، با این وجود باید گفت که امکان رویت این سازه از فضا افسانه‌ای بیش نیست. این بنای باستانی با چشم غیر مسلح از فضا قابل دیدن نیست و بدون شک دیدن آن از یک فضاپیمای مدارگرد هم ممکن نیست.

به گفته هدفیلد، این سازه بیش از اندازه نازک است و در خطوط و رنگ‌های جغرافیایی محیط اطراف خود گم می‌شود، به همین علت تشخیص آن از فضا بسیار دشوار است. همچنین چیائو هم که نخستین عکس فضایی از این سازه را ثبت کرده، گفته که هنگام ثبت عکس خودش قادر به دیدن دیوار بزرگ چین نبوده است.

در پایان بد نیست به گفته «کلیتن اندرسن» اشاره کنیم که سال 2007 مدت 152 روز را در ایستگاه فضایی بین‌المللی سپری کرد. وی می‌گوید زیباترین نقطه‌ای که از فضا مشاهده می‌کرده «صحرای بزرگ آفریقا» بوده (تصویر بالا)، زیرا هر بار که از روی آن عبور می‌کردند نمای متفاوتی از خود به نمایش می‌گذاشت.