کارت بانکی، کارت سوخت جدید؟ هر آنچه باید درباره انتقال سهمیه بنزین به کارت‌های بانکی بدانید
ویس‌کرمی تأکید کرده که این تغییر، نه سهمیه بنزین مردم را کاهش می‌دهد و نه قیمت را افزایش می‌دهد.
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
در سال‌های اخیر، مدیریت مصرف سوخت و جلوگیری از قاچاق آن یکی از دغدغه‌های اصلی دولت شده است. به‌منظور حلی این مشکل، طرحی برای انتقال سهمیه سوخت از کارت سوخت به کارت‌های بانکی در دستور کار قرار گرفته است. در ادامه این مطلب از دیجیاتو، جزئیات، اهداف، مزایا، چالش‌ها و نگرانی‌های درباره این طرح را بررسی می‌کنیم.
براساس بند دو تبصره سوم قانون بودجه، وزارت نفت موظف است با همکاری بانک مرکزی، زمینه اتصال سهمیه سوخت به کارت‌های بانکی مالکان خودرو را فراهم کند. این آیین‌نامه اکنون در کمیسیون اقتصادی دولت در دست بررسی است و طبق قانون باید طی ۲ ماه تصویب و ابلاغ شود.
«کرامت ویس‌کرمی»، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، اعلام کرده این طرح با هماهنگی کامل وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه تدوین میشود و پیش‌بینی میشود تا پایان تیر ۱۴۰۴ طراحی نهایی آن تکمیل و وارد فاز اجرایی شود.
سامانه هوشمند سوخت، از سال ۱۳۸۶ تاکنون در نقش ستون اصلی مدیریت توزیع بنزین یارانه‌ای عمل کرده اما عمر بالای این سامانه و تغییرات فناوری نیاز به بازنگری در آن را ناگزیر کرده است. ویس‌کرمی می‌گوید: «ارتقای نرم‌افزار، سخت‌افزار و اتصال برخط این سامانه به شبکه بانکی نیازمند زمان، دقت و تضمین امنیت اطلاعات است.» درحال‌حاضر، پیاده‌سازی مدل شبکه جدید در دیتاسنترهای تهران و جایگاههای سراسر کشور آغاز شده و طبق برنامه‌ریزی‌ها، تا مرداد آینده، فاز اتصال شبکه بانکی به سامانه هوشمند نیز راه‌اندازی خواهد شد.
اولین گام‌های اجرایی، نه در سطح ملی، بلکه در مقیاس کوچک و کنترل‌شده برداشته میشود. جایگاههای سیار بنزین و خودروهای سیار توزیع سوخت محل اجرای اولیه این طرح خواهند بود تا نقاط ضعف و چالش‌های فنی در محیطی محدودتر سنجیده شوند. ویس‌کرمی تأکید کرد این تغییر نه سهمیه بنزین مردم را کاهش می‌دهد نه منجر به افزایش قیمت بنزین خواهد شد. هدف صرفاً تسهیل فرایند سوختگیری و حذف وابستگی به کارت‌های قدیمی است.
در این طرح، سهمیه سوخت به کارت بانکی مالک خودرو منتقل میشود. فرایند سوختگیری در جایگاههای سوخت فقط یک بار انجام میشود و در همان مرحله، سهمیه و مبلغ موردنظر از حساب بانکی فرد کسر خواهد شد؛ برای مثال، اگر فردی ۳۰ لیتر سهمیه با نرخ هزار و ۵۰۰ تومان و ۱۰۰ لیتر سهمیه با نرخ ۳ هزار تومانی داشته باشد و در یک نوبت ۵۰ لیتر سوخت دریافت کند، ابتدا ۳۰ لیتر از سهمیه هزار و ۵۰۰ تومانی او کسر شده سپس ۲۰ لیتر باقیمانده از سهمیه ۳ هزار تومانی محاسبه خواهد شد.
مشکلات اجرایی و چالش‌های فنی طرح
اجرای طرح انتقال سهمیه بنزین به کارت‌های بانکی با چالش‌های متعددی مواجه بوده است. اولاً اتصال پمپ‌بنزین‌ها به شبکه بانکی خطرات امنیتی دارد؛ ازجمله احتمال هک شدن شبکه بانکی از طریق پمپ‌بنزین‌ها. تجربه‌های قبلی نشان داده شبکه سوخت‌رسانی کشور در معرض تهدیدات سایبری قرار دارد و اتصال مستقیم به شبکه بانکی می‌تواند این خطرات را افزایش دهد.
همچنین به گفته «عباس باصفا»، مدیر سامانه هوشمند سوخت، استفاده از کارت بانکی به‌جای کارت سوخت به‌دلیل موانع فنی و اجرایی فعلاً امکان‌پذیر نیست. او تأکید کرد اجرای کامل این طرح نیاز به زمان دارد و هیچ برنامه‌ای برای حذف کارت سوخت در شرایط فعلی وجود ندارد.
باصفا همچنین به مشکلات پدافندی و ملاحظات امنیتی اشاره کرده که باید در اجرای این طرح مدنظر قرار بگیرد و جلساتی با سازمان برنامه و بودجه، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سایر سازمان‌های ذی‌ربط برگزار شده تا این مسائل بررسی و حل‌وفصل شوند.
دیدگاه کارشناسان و تحلیلگران
کارشناسان اقتصادی و انرژی نظرات متفاوتی درباره این طرح دارند. رئیس کمیسیون انرژی مجلس انتقال سهمیه بنزین به حساب بانکی را عامل شفافیت دانسته و معتقد است این اقدام می‌تواند رضایتمندی مردم را افزایش دهد.
باوجوداین، «محمود خاقانی»، کارشناس انرژی، در گفتگو با تجارت‌نیوز، درباره اجرای طرح انتقال سهمیه سوخت به کارت‌های بانکی ابراز نگرانی کرده و گفته است: «سیستم بانکی کشور با مشکلات متعددی ازجمله قطعی مکرر سیستم‌ها و موارد متعدد سرقت از حسابهای مردم روبه‌روست و راندمان بالایی ندارد. حالا اگر قرار باشد کارت بانکی جایگزین کارت سوخت شود، خطرات امنیتی بیشتری نیز ایجاد میشود.»
«محسن زنگنه»، نایب‌رئیس کمیسیون تلفیق بودجه، در گفتگو با روزنامه تجارت، هدف از انتقال سهمیه بنزین به کارت‌های بانکی را شفافیت در توزیع سوخت اعلام کرده و گفته است: «علت این امر شفافیت توزیع سوخت است؛ یعنی اینکه تا الان با این سیستمی که وجود دارد افراد یک کارت سوخت دارند، خیلی امکان رصد اینکه هر فردی میانگین چقدر سوخت مصرف می‌کند وجود ندارد.»
«مالک شریعتی»، عضو کمیسیون انرژی مجلس، یکی از موافقان این طرح است که به مزایای طرح انتقال سهمیه بنزین به کارت‌های بانکی اشاره کرده و توضیح داده: «مشکلاتی مانند دست‌به‌دست شدن خودرو بین مالکان مختلف بدون انتقال مالکیت کارت سوخت، موجب بروز تخلفات فراوانی شده است که در آن دولت قادر به شناسایی صاحب اصلی کارت سوخت و فردی که از آن برداشت کرده، نبوده است. این طرح جدید می‌تواند این مسائل را حل کند.»
وضعیت فعلی کارت سوخت؟ فعلاً معتبر است
تا زمان اجرای کامل طرح و اتصال سهمیه به کارت بانکی، همچنان کارت‌های هوشمند سوخت استفاده خواهند شد. ویس‌کرمی وعده داده با نهایی شدن مراحل فنی و حقوقی، اطلاع‌رسانی کامل از طریق رسانه ملی و سایر رسانه‌ها انجام خواهد شد تا مردم در جریان کامل جزئیات باشند و دچار سردرگمی نشوند.
براساس جزء (۲) بند (ت) تبصره (۳) قانون بودجه سال ۱۴۰۴، وزارت نفت مکلف شده با همکاری بانک مرکزی، امکان انتقال سهمیه سوخت از کارت سوخت به کارت بانکی صاحبان خودرو را فراهم کند.
در این طرح، سهمیه سوخت به کارت بانکی مالک خودرو منتقل میشود. در جایگاههای سوخت، فرایند سوختگیری فقط یک بار انجام میشود و در همان مرحله، سهمیه و مبلغ موردنظر از حساب بانکی فرد کسر خواهد شد؛ برای مثال، اگر فردی ۳۰ لیتر سهمیه با نرخ هزار و ۵۰۰ تومان و ۱۰۰ لیتر سهمیه با نرخ ۳ هزار تومان باشد و در یک نوبت ۵۰ لیتر سوخت دریافت کند، ابتدا ۳۰ لیتر از سهمیه هزار و ۵۰۰ تومانی او کسر شده و سپس ۲۰ لیتر باقیمانده از سهمیه ۳ هزار تومانی محاسبه خواهد شد.
سهمیه سوخت به کارت بانکی مالک خودرو منتقل میشود و در تمام حسابهای بانکی او دردسترس خواهد بود. در جایگاههای سوخت، فرایند سوختگیری فقط یک بار انجام میشود و در همان مرحله، سهمیه و مبلغ موردنظر از حساب بانکی فرد کسر خواهد شد.
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.