چگونه ها: اینترنت چگونه کار می کند؟

امروزه زندگی بدون اینترنت قابل تصور نیست. هر سال تعداد دستگاه های ساخته شده با قابلیت اتصال به آن بیشتر می شود و این شبکهٔ شبکه ها دور تا دور دنیا را در می نوردد و حتی به فضا هم گسترش یافته.

ولی چه چیزهایی اینترنت را تشکیل می دهند و باعث می شوند که کار کند؟ و چگونه؟

برای پاسخ به این پرسش ها، در ادامه این مقاله با دیجیاتو همراه شوید. بهتر دیدیم که سری "چگونه ها" را با پدیده ای که ما را به هم متصل می کند، آغاز کنیم. در این سری به زبان ساده چگونگی کارکرد پدیده ها و تکنولوژی ها را به شما معرفی می کنیم.

اینترنت چیست؟

اینترنت محبوب ترین شبکه کامپیوتری دنیا است که ابتدا به شکل یک پروژه تحقیقاتی آکادمیک در سال ۱۹۶۹ شروع و سپس در دهه ۱۹۹۰ میلادی به یک شبکه جهانی تبدیل شد. امروزه نیز توسط بیش از ۲ میلیارد نفر در سرتاسر دنیا استفاده می شود.

اینترنت به خاطر عدم تمرکزش مشهور است. نه کسی صاحب اینترنت است و نه کسی می تواند تعیین کند که چه کسانی به آن وصل شوند. در عوض، هزاران سازمان مختلف شبکه های خود را مدیریت کرده و درباره توافقنامه های اتصال دو طرفه، آزادانه مذاکره می کنند.

بیشتر مردم از طریق یک مرورگر وب به اینترنت وصل می شوند. در اصل، وب آنقدر محبوب شده که بسیاری مردم به اشتباه واژه های “اینترنت” و “وب” را به عنوان معادل یکدیگر به کار می برند. اما در عمل وب فقط یکی از کاربردهای فراوان اینترنت است. از جمله سایر کاربردهای اینترنت می توان به ایمیل، بیت تورنت، و اف تی پی اشاره کرد.

اینترنت کجا است؟

از سرآغاز اینترنت، یعنی ۱۹۶۹ میلادی تا کنون فاصله ای طولانی طی شده. اینترنت که روزی ۴ سیستم کامپیوتری میزبان آن بودند حالا در بستر ده ها میلیون سیستم خفته. اینکه اینترنت مالک خاصی ندارد به این معنا نیست که به طرق مختلف نگهداری و نظارت نمی شود. جامعه اینترنت سازمانی غیر انتفاعی است که به سال ۱۹۹۲ تاسیس شده تا بر سیاست گذاری ها و پروتکل های ارتباطی اینترنت نظارت کند.

امروزه اینترنت از ۳ بخش اصلی تشکیل شده:

۱. کیلومتر آخر (یا مایل آخر) اصطلاحی است که توسط شرکت های مخابراتی، شبکه های تلویزیون کابلی و صنایع اینترنتی استفاده می شود و اشاره دارد به آخرین بازو یا شاخه ای که ارتباطات را به مصرف کننده عام منتقل می کند. به زبان ساده، «کیلومتر آخر بخشی از شبکه است که خانه ها و کسب و کارهای کوچک را به اینترنت متصل می کند.» در حال حاضر، در ایران اینترنت توسط ادارات مخابرات، شرکت های تامین کننده خدمات اینترنتی (ISP ها)، و شرکت های مخابراتی به شکل اینترنت Adsl، موبایل (GPRS و EDGE و 3G) و وایمکس ارائه می شود.

کیلومتر آخر بخشی از شبکه است که خانه ها و کسب و کارهای کوچک را به اینترنت متصل می کند.

بنابراین کیلومتر آخر برای ما شامل خطوط قدیمی تلفن و فیبرهای نوری (برای ADSL)، و دکل های مخابراتی برای اینترنت موبایل و وایمکس است. هر چند در حال حاضر اینترنت بی سیم در اقلیت استفاده قرار دارد ولی در همه دنیا، شمار کاربران اینترنت موبایل در حال رشد روز افزون است و در نتیجه ترافیک بیشتر به دکل های مخابراتی (سلولار) اضافه می شود.

۲. مراکز داده به مکان های فیزیکی بعضا بزرگی اطلاق می شود که پر از سرورهای مختلف هستند. این سرورها از داده های کاربران، برنامه های آنلاین و انواع محتواها میزبانی می کنند. برخی از مراکز داده متعلق به شرکت های بزرگ مانند گوگل و فیسبوک هستند که هر یک در طول روز چند صد میلیون کاربر دارند. سایر مراکز داده تجاری میزبان وبسایت ها و خدمات آنلاین کوچکتر هستند.

مراکز داده دارای اینترنت بسیار پر سرعت هستند که به آنها اجازه می دهد همزمان به کاربران زیادی خدمت رسانی کنند. ممکن است در هر جایی تاسیس شوند ولی معمولا به خاطر زمین و الکتریسیته ارزان تر، در مناطق برون شهری ساخته می شوند. مثلا گوگل، فیسبوک و مایکروسافت، هر ۳ در آیووا مراکز داده بزرگی دارند.

۳. ستون فقرات متشکل از شبکه های دور-بُردی است که داده ها را بین مراکز داده و مصرف کنندگان حمل می کنند. بازار ستون فقرات بسیار رقابتی است. ستون فقرات اینترنت در وهله اول از کابل های فیبرنوری تشکیل شده. مهیا کنندگانش به دفعات شبکه های خود را در نقاط تبادل اینترنت که معمولا در شهرهای بزرگ واقع شده اند، به یکدیگر وصل می کنند. حضور در نقاط تبادل اینترنت به مهیاکنندگان ستون فقرات کمک می کند تا اتصالات خود با دیگر مهیاکنندگان را بهبود بخشند.

بنیاد ملی علوم (NSF) در امریکا در سال ۱۹۸۷ اولین ستون فقرات پرسرعت را ساخت. به آن NSFNET گفته می شد و یک خط T1 بود که ۱۷۰ شبکه کوچکتر را به هم وصل می کرد و با سرعت ۱.۵۵ مگابیت بر ثانیه به انتقال داده می پرداخت. سال بعد IBM و MCI و Merit با NFS برای ساختن یک ستون فقرات همکاری کردند و یک خط T3 با سرعت ۴۵ مگابیت بر ثانیه ساختند.

اینترنت به بیان دیگر، یک معاهده بزرگ است بین شرکت ها برای رد و بدل کردن آزادانه داده ها.

ستون های فقرات در واقع متشکل از ساختارهای بزرگ با شاه سیمی از نوع فیبر نوری هستند. شاه سیم متشکل از چندین کابل فیبر نوری است که برای افزایش ظرفیت شبکه در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. امروزه شرکت های زیادی ستون فقرات مخصوص خود را اداره می کنند و تمام آنها در نقاط دسترسی مختلف در سرتاسر دنیا به یکدیگر متصل هستند. به این روش، هر کسی که در اینترنت حضور دارد، جدای از مکان و سرویس دهنده، قادر است با دیگران ارتباط برقرار کند. پس اینترنت به بیان دیگر، یک معاهده بزرگ است بین شرکت ها برای رد و بدل کردن آزادانه داده ها.

چه کسی اینترنت را ساخته؟

اینترنت تحت عنوان پروژه ARPANET شروع شد، یک شبکه تحقیقات دانشگاهی که سازمان پروژه های تحقیقاتی پیشرفته (ARPA) که اینک با نام سازمان پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (DARPA) شناخته می شود، آن را پشتیبانی می کرد. این پروژه توسط باب تیلور (Bob Taylor)، یکی از مدیران آرپا، هدایت می شد و شبکه آرپانت نیز توسط شرکت مشاوره بولت، برانک و نیومن ساخته و در سال ۱۹۶۹ عملیاتی شده بود.

در سال ۱۹۷۳، دو مهندس نرم افزار به نام های وینت سرف و باب کان شروع به کار بر روی نسل بعدی استانداردهای شبکه برای آرپانت کردند. این استانداردها که تحت عنوان TCP/IP شناخته می شوند، تبدیل به بنیان اینترنت مدرن شدند. آرپانت در ۱ ژانویه ۱۹۸۳ شروع به استفاده از TCP/IP کرد.

اما در دهه ۱۹۸۰، تامین هزینه اینترنت از ارتش امریکا به سازمان ملی علوم (NSF) منتقل شد. NSF شبکه های دور-بُردی را تامین سرمایه می کرد که در فاصله سال های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۴ تبدیل به ستون فقرات اینترنت شده بودند. سپس در ۱۹۹۴، دولت کلینتون کنترل ستون فقرات اینترنت را به بخش خصوصی واگذار کرد. از آن زمان به بعد نیز سرمایه گذاری و اداره آن به شکل خصوصی صورت گرفته.

چه کسی اینترنت را اداره می کند؟

هیچ کس اینترنت را اداره نمی کند. اینترنت در واقع شبکه ای غیرمتمرکز متشکل از شبکه های کوچکتر است. هزاران شرکت، دانشگاه، دولت، و نهاد دیگر شبکه های اختصاصی خودشان را اداره می کنند و بر اساس معاهدات ارتباط اختیاری، با یکدیگر به تبادل می پردازند.

استانداردهای فنی مشترک که چرخ اینترنت را به حرکت در می آورند توسط سازمان نیروی ضربت مهندسی اینترنت (IETF) مدیریت می شوند. IETF تشکیلاتی آزاد است؛ هر کسی می تواند در جلسات آن شرکت کند، استانداردهای جدید پیشنهاد کند، و یا تغییراتی را برای استانداردهای فعلی ارائه نماید. هیچ کس مجبور به پذیرش استانداردهای تایید شده توسط IETF نیست ولی فرآیند تصمیم گیری مبتنی بر اجماع این سازمان کمکی بزرگ است برای اینکه از پذیرش و تطبیق یافتن اکثریت جامعه اینترنت با معیارهای آن، اطمینان حاصل شود.

استانداردهای فنی مشترک توسط سازمان نیروی ضربت مهندسی اینترنت (IETF) مدیریت می شوند

در کنار IETF، نهاد دیگری داریم که گاه به غلط از آن به عنوان اداره کننده اینترنت یاد می شود. نام این نهاد، باشگاه اینترنتی برای نام ها و شماره های واگذار شده (ICANN یا آیکان) است. آیکان مسئول توزیع نام های اینترنتی (مثل digiato.com) و آی پی آدرس ها است اما هیچ کنترلی بر اینکه چه کسی می تواند به اینترنت متصل شود و چه اطلاعاتی را می توان در این گستره رد و بدل کرد، ندارد.

آی پی آدرس ها یا آدرس های پروتکل اینترنت، اعدادی هستند که کامپیوترها برای شناختن همدیگر در اینترنت استفاده می کنند. مثلا آی پی آدرس digiato.com عبارت است از 79.175.165.207 که با وارد کردن آن در کادر مرورگرتان به دیجیاتو منتقل خواهید شد، اما حتما قبول دارید که به خاطر سپردن یک نام، آسان تر از یک آی پی آدرس است.

یکی از اداره های آیکان به نام اداره شماره های واگذار شده (IANA یا آیانا) به طور اختصاصی مسئول توزیع آی پی آدرس ها است تا مطمئن شود که هیچ دو سازمان یا وبسایت یا سرویسی از یک آدرس استفاده نمی کنند.

قبل از آنکه به پروتکل های اینترنت بپردازیم، ابتدا گذری بزنیم به سخت افزارهای اینترنتی.

سخت افزارها

برای درک بهتر اینترنت، بهتر است آن را سیستمی با دو بخش اصلی در نظر گرفت. یکی از آنها سخت افزار است؛ شامل هر چیزی از کابل های انتقال دهنده ترابایت های اطلاعات گرفته تا کامپیوتر یا تلفن یا تبلتی که الآن جلوی آن هستید.

انواع دیگری از سخت افزار شامل روترها، سرورها، برج های مخابراتی، ماهواره ها، فرستنده های رادیویی و دستگاه های نمایش دهنده اینترنت هستند. همه این دستگاه ها در کنار هم شکل دهنده شبکه ای از شبکه ها هستند.

در نظر داشته باشید که اینترنت یک سیستم منعطف است، یعنی با ورود یا خروج اجزاء مختلف به زنجیره آن، تغییرات اندکی می کند. البته برخی از این اجزاء می توانند جای ثابتی پیدا کرده و زیرساخت اینترنت را تشکیل دهند. ولی بقیه ثانوی هستند.

این اجزاء حکم اتصال ها را دارند. برخی مثل کامپیوتر، تلفن یا تبلت در سمت کاربر اینترنتی قرار دارند که به این دستگاه های حلقه آخر، کلاینت (Client) می گویند. اطلاعاتی هم که روی اینترنت جستجو می کنیم، بر روی ماشین هایی به نام سرور (Server) ذخیره شده اند.

سایر اجزا، گره (Node) هایی هستند که به عنوان نقطه اتصال به یک مسیر ترافیک اینترنتی ایفای نقش می کنند. دیگر، خطوط انتقالی را داریم که شاید از نوع کابل یا فیبر نوری باشند، و یا سیگنال های بی سیم که از طریق ماهواره، برج های مخابراتی و مواردی از این دست مخابره می شوند.

تمام این سخت افزارها بدون یک جزء دوم به نام پروتکل ها قادر به تشکیل یک شبکه نیستند. پروتکل ها مجموعه ای از قواعد هستند که ماشین ها برای انجام وظایف خود از آنها پیروی می کنند. بدون مجموعه ای از پروتکل ها که همه ماشین های اینترنتی باید به شان اتکا کنند، ارتباط و مراوده بین دستگاه ها غیر ممکن است.

ماشین های مختلف قادر به فهم زبان یکدیگر یا حتی ارسال اطلاعات به شکلی معنادار، نیستند. در واقع پروتکل ها، هم روش و هم یک زبان عمومی را برای ماشین ها فراهم می کنند تا برای ارسال و دریافت داده ها از آنها استفاده کنند.

حال به پروتکل ها و چگونگی ارسال اطلاعات در گستره اینترنت می پردازیم.

 آی پی آدرس نسخه ۶ چیست؟

آی پی آدرس ها از پروتکل اینترنت دنباله روی می کنند. هر دستگاهی که به اینترنت وصل می شود یک آی پی آدرس دارد و با استفاده از آنها است که که دستگاه ها در یک شبکه عظیم جهانی یکدیگر را پیدا می کنند.

استاندارد فعلی اینترنت، مشهور به آی پی آدرس نسخه ۴ یا IPv4، دچار یک مشکل بزرگ است. از آنجا که سیستم آدرس دهی IPv4 از نوع ۳۲ بیتی است، تنها ۴ میلیارد آی پی آدرس منحصر به فرد قابل تولید است. این عدد در دهه ۱۹۷۰ خیلی بزرگ به نظر می آمد، اما امروزه تقریبا آدرس های ۳۲ بیتی تمام شده اند.

به همین خاطر نیروی ضربت مهندسی اینترنت (IETF) با ماموریت کار روی پروتکل های اینترنتی، در سال ۱۹۹۱ تصمیم به توسعه نسخه ای جدیدتر گرفت که تعداد آن به اندازه نیازهای آینده دنیا باشد. به این شکل آی پی آدرس نسخه ۶ (IPv6) بر اساس سیستم آدرس دهی ۱۲۸ بیتی و با طول ۳۹ رقم/ حرف به وجود آمد که می تواند تا آینده ای دراز نیازها را برآورده کند.

تعداد آی پی آدرس های نسخه ۶ آنقدر زیاد است که می توان به تک تک ذرات سطح زمین یکی اختصاص داد.

البته انتقال به IPv6 کند پیش رفته. کار فنی بر روی این استاندارد در دهه ۱۹۹۰ تکمیل شد ولی جامعه اینترنت دچار یک مشکل بود: تا زمانی که مردم از IPv4 استفاده می کردند انگیزه کمی برای مهاجرت به IPv6 وجود داشت. اما با به انتها رسیدن آی پی آدرس های نسخه ۴ کم کم گرویدن به نسخه ۶ سرعت گرفت. برای مثال تعداد افرادی که با IPv6 به گوگل وصل می شوند، از ۱ درصد در آغاز ۲۰۱۳ به ۲.۵ درصد در پایان این سال رسید. با این حال سال های زیادی تا بازنشستگی IPv4 از دنیای اینترنت باقی مانده.

پروتکل های اینترنتی چه می کنند؟

شما به احتمال زیاد درباره پروتکل های مختلف اینترنت شنیده اید. برای مثال پروتکل انتقال ابرمتن (http) چیزی است که برای مشاهده وبسایت ها از طریق مرورگر استفاده می شود. حتما http را در جلوی آدرس سایت های اینترنتی دیده اید. یا اگر از سرورهای FTP استفاده کرده باشید، حتما با پروتکل انتقال فایل سر و کار داشته اید.

پروتکل هایی نظیر اینها و ده ها پروتکل دیگر یک چهارچوب کامل را خلق کرده اند که تمام دستگاه ها باید درون آن کار کنند تا بخشی از اینترنت تلقی شوند. دو تا از مهمترین پروتکل ها عبارت هستند از پروتکل هدایت انتقال (TCP) و پروتکل اینترنت (IP). ما اغلب این دو را با هم جمع می بندیم و در اکثر بحث ها پیرامون پروتکل های اینترنتی به صورت TCP/IP از شان یاد می شود.

پروتکل ها چکار می کنند؟

اما این پروتکل ها چکار می کنند؟ در مرحله اول، اینها قواعد لازم برای چگونگی انتقال اطلاعات در اینترنت را وضع می کنند. بدون این قواعد شما نیازمند اتصال مستقیم به سایر کامپیوترها هستید تا دسترسی به اطلاعات آنها میسر شود.

نیاز هست که هر دو، کامپیوتر شما و کامپیوتر هدف، یک زبان مشترک داشته باشند. وقتی شما می خواهید یک پیام بفرستید یا اطلاعاتی را از یک کامپیوتر دیگر دریافت کنید، پروتکل های TCP/IP این عملیات را ممکن می کنند. درخواست شما در شبکه ارسال می شود، به سیستم نام دامنه (DNS) می رسد و به کمک آن سرور مقصد را می یابد.

DNS وظیفه دارد درخواست های دریافتی را در جهت صحیح ارسال کند. وقتی سرورهای مورد نظر آن درخواست را دریافت کردند قادر به ارسال پاسخی به سوی کامپیوتر شما می شوند. البته داده های درخواستی ممکن است در یک مسیر کاملا متفاوت نسبت به داده های ارسال شده از سمت شما حرکت کنند تا به کامپیوتر تان برسند. این راهکار منعطف بخشی از مجموعه ای است که اینترنت را به ابزاری چنین قدرتمند تبدیل کرده.

بسته-داده-ها چه هستند؟

به منظور دریافت این مقاله، کامپیوتر شما مجبور به اتصال به یک سرور وب است که فایل مقاله در آن ذخیره شده. از این مثال برای تشریح سفر داده ها و اطلاعات در گستره اینترنت استفاده می کنیم.

ابتدا مرورگر را باز می کنید و به وبسایت ما متصل می شوید. بعد، کامپیوتر شما یک درخواست الکترونیکی را از طریق اشتراک اینترنتی شما که از ارائه کننده خدمات اینترنتی (ISP) خریده اید، ارسال می کند. ISP این درخواست را به یک سرور می فرستد و به همین طریق درخواست شما دست به دست در حلقه های اینترنت جهانی پیش می رود تا سر انجام به یک DNS برسد.

این سرور نیز به دنبال معادلی برای دامنه تایپ شده توسط شما می گردد، به بیان دیگر معادل عددی دامنه www.digiato.com را می یابد و پس از آن درخواست شما را به سمت آدرس آی دی سرور مورد نظر هدایت می کند. اگر هم معادلی برای دامنه تایپ شده نیافت، درخواست شما را به سروری ارسال می کند که اطلاعات بیشتری در اختیار دارد.

سر انجام این درخواست به سرور وبسایت ما می رسد. سرور ما نیز پاسخ آن را با ارسال بسته هایی از داده ها می دهد. این بسته ها (Packet) بخش های تشکیل دهنده فایلی هستند که بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ بایت حجم دارد. بسته ها دارای سرآغاز و پایان هستند که به کامپیوترها می گوید چه چیزی داخل آن بسته است و اطلاعات موجود در آن چطور با دیگر بسته ها جفت و جور می شود تا یک فایل کامل را بسازد. هر بسته مسیری را در شبکه طی کرده و به کامپیوتر شما می رسد. بسته ها لزوما از یک مسیر واحد و پشت سر هم عبور نمی کنند، بلکه هر یک مسیری با کمترین مقاومت را طی می کنند.

این یک ویژگی مهم است. از آنجا که بسته ها قادر به سفر در مسیرهای مختلف برای رسیدن به مقصد نهایی هستند، امکان دارد که اطلاعات مناطق پرترافیک شبکه را دور بزنند. در حقیقت، تا زمانی که تعدادی مسیر ارتباطی باقی بماند، حتی از دسترس خارج شدن کل اینترنت هم نمی تواند مانعی شود در برابر عبور و مرور اطلاعات بین بخش های مختلف، و فقط می تواند زمان انتقال بسته ها را افزایش دهد.

وقتی بسته ها به شما رسیدند، کامپیوتر آنها را بر اساس قواعد پروتکل ها مرتب می کند. چیزی شبیه کنار هم گذاشتن پازل. نتیجه نهایی هم دیده شدن این مقاله توسط شما است.

این فرآیند برای سایر فایل ها هم صدق می کند. وقتی یک ایمیل ارسال می کنید، آن ایمیل قبل از ارسال در گستره اینترنت، به بسته هایی ریزتر شکسته می شود. تماس های صوتی نیز که از طریق اینترنت برقرار می کنید، با استفاده از صدا در پروتکل اینترنت (VoIP) به بسته های کوچکتر شکسته می شوند. بابت این پروتکل ها باید ممنون افرادی مثل وینتون سرف (Vinton Cerf) و رابرت کان (Robert Kahn) باشیم، تلاش های اولیه آنها به شکل گیری سیستمی کمک کرد که هم می توان مقیاس آن را تغییر داد و هم ابعادش را بزرگتر کرد.

این مقاله ای مختصر درباره چگونگی کارکرد اینترنت است. وقتی به دستگاه ها و پروتکل های دخیل در اینترنت بنگرید، منظره بزرگتر را خیلی پیچیده تر از آنچه در اینجا توضیح داده شد خواهید یافت. موضوع بسیار جذابی است که در آینده دقیق تر به آن خواهیم پرداخت.

وب جهان شمول چیست؟

وب جهان شمول (World Wide Web یا WWW) راهی است بسیار رایج برای انتشار اطلاعات بر روی اینترنت. وقتی اولین مرورگر وب در سال ۱۹۹۱ عرضه شد، یک رابط بصری بسیار پیشرفته و کاربر پسند در مقایسه با تجربه های قبلی رقم زد. شبکه وب از ابتدا از هایپرلینک ها پشتیبانی می کرد که با وجود آنها می شد تنها با یک کلیک از یک متن به متن دیگر رفت.

به مرور زمان وب پیشرفته تر شد؛ پشتیبانی از عکس، صوت، ویدیو و محتواهای تعاملی از جمله مهمترین جنبه های بلوغ آن هستند. در میانه دهه ۱۹۹۰ میلادی، شرکت هایی مثل یاهوو و آمازون شروع به برپایی کسب و کارهای سودآور بر بستر وب کردند. در دهه اول قرن ۲۱ برنامه های کاربردی با امکانات کامل خلق شدند، از آن جمله اند یاهو مپس و گوگل داکس.

شبکه وب آنقدر گسترده و محبوب است که بسیاری مردم آن را معادل اینترنت می دانند. البته به لحاظ فنی، وب تنها یک کاربرد اینترنت است.

مرورگر وب چیست؟

مرورگر وب یک برنامه کامپیوتری است که به کاربران امکان دریافت و مشاهده محتوای وبسایت ها را می دهد. مرورگرهای وب برای کامپیوترها، تبلت ها و تلفن های همراه در دسترس هستند.

اولین مرورگری که به طور گسترده استفاده می شد، Mosaic نام داشت و توسط محققین دانشگاه ایلینوی خلق شد. تیم موزاییک سپس به کالیفرنیا نقل مکان کرد تا Netscape را تاسیس کند، و از دل آن اولین مرورگر وب واقعا موفق بیرون آمد.

محبوبیت نتسکِیپ خیلی زود تحت الشعاع اینترنت اکسپلورر مایکروسافت قرار گرفت، اما بعدها یک نسخه منبع باز نتسکِیپ تبدیل به مرورگر مدرن فایرفاکس شد. اپل در سال ۲۰۰۳ مرورگر سافاری را معرفی کرد و گوگل نیز در سال ۲۰۰۸ مرورگر خود به نام کروم را.

امروزه کروم با سهمی که بیش از یک سوم بازار تخمین زده می شود، محبوب ترین مرورگر وب است. اینترنت اکسپلورر، فایرفاکس و سافاری نیز سهم محسوسی در بازار دارند. جالب اینجا است که نسخه موبایل سافاری طبق آخرین آمارها، بیشترین میزان کاربرد را در بین مرورگرهای موبایل دارد اما کروم نسخه موبایل با بیش از ۱ میلیارد بار نصب روی دستگاه ها، پر کاربرترین است.

چه کسی مسئول وب است؟

وب در سال ۱۹۹۱ توسط تیموتی برنرز-لی به دنیا معرفی شد که یک برنامه نویس کامپیوتری در سازمان تحقیقات علمی اروپا، سرن، بود. در سال ۱۹۹۴، برنرز لی کنسرسیوم وب جهان شمول (W3C) را تاسیس کرد تا سازمانی برای استانداردهای رسمی وب باشد. او همچنان مدیر W3C است و توسعه استانداردهای وب را زیر نظر دارد.

با وجود این نقش تاریخی، وب یک پلتفرم باز است و W3C نمی تواند کسی را قانع به گرویدن به پیشنهادهای خود کند. در عمل، موثرترین سازمان ها در وب عبارت هستند از شرکت های «مایکروسافت، گوگل، اپل و موزیلا،» یعنی سازندگان مرورگرهای پیشرو در بازار مصرف. تکنولوژی هایی که توسط این ۴ شرکت به کار گرفته شوند، خوب یا بد، در عمل تبدیل به استانداردهای وب می شوند.

اس اس ال چیست؟

پروتکل امنیتی لایه انتقال (TLS) بر پایه لایه سوکت های امن (SSL) ساخته شده تا امنیت ارتباطات از طریق اینترنت را تضمین کند. اس اس ال خاندانی از تکنولوژی های رمزنگاری است که به کاربران وب امکان می دهد به طور پنهانی و امن اطلاعات خود را در گستره اینترنت رد و بدل نمایند.

وقتی شما به سایت امنی مثل Gmail.com سر می زنید، علامتی شبیه یک قفل در کنار آدرس سایت می بینید که نشان می دهد ارتباطات شما با این وبسایت به صورت رمزنگاری شده اند. شکل آن شبیه تصویر زیر است:

وجود این قفل یعنی افراد یا گروه های متفرقه قادر به تداخل در ارتباطات و مطالعه اطلاعات ارسالی و دریافتی شما نخواهند بود. اس.اس.ال داده های شما را به یک پیام کُد شده تبدیل می کند که فقط دریافت کننده قادر به رمزگشایی از آن است. اگر یک بدافزار به این گفتگوی کد شده بنگرد، تنها زنجیره ای از حروف و علائم تصادفی را می بیند، و نه محتوای ایمیل ها یا سایر اطلاعات خصوصی تان را.

اس.اس.ال اولین بار با نتسکِیپ و در سال ۱۹۹۴ معرفی شد. در سال های اخیر روند رو به رشد گرایش سایت های بزرگ و مشهور به آن، به خوبی دیده می شود. امروزه گوگل، یاهو، و فیسبوک به طور پیش فرض از رمزنگاری اس اس ال استفاده می کنند.

وقتی به درستی از اس.اس.ال استفاده شود، جزو امن ترین راهکارها به شمار می رود. اما در سال ۲۰۱۴ چند مشکل در یک نرم افزار پر استفاده اس.اس.ال مشاهده شد. در فوریه، یک نقص بسیار جدی در کدهای مبتنی بر اس.اس.ال که اپل در محصولاتش استفاده کرده بود مشاهده شد. اما برجسته ترین نقص چیزی نیست جز ایراد موسوم به Heartbleed که در اُپن اس اس ال یافته شد. اُپن اس اس ال یک پیاده سازی متن باز از پروتکل اس اس ال و تی ال اس است. هارت بلید به مهاجمین امکان می داد که بتوانند اطلاعات موجود در حافظه قربانی را به اجازه بخوانند.

یو آر ال چیست؟

یو آر ال یا نشانی وب وقتی از وب استفاده یا یک ایمیل ارسال می کنید، به یک نام دامنه نیاز دارید. برای مثال، یو آر الی مثل http://www.digiato.com که شامل نام دامنه دیجیاتو هم هست. یا آدرس ایمیل info[at]digiato[dot]com برای ارتباط با ما. هر بار که از یک نام دامنه استفاده می کنید، سرورهای DNS به کمک تان می آیند تا دامنه قابل خواندن توسط انسان را تبدیل به آی پی آدرس هایی قابل تشخیص توسط ماشین ها تبدیل کنند.

دامنه های رده اول شامل com. و org. و net. و edu. و gov. هستند و البته کشورهای مختلف نیز دامنه های مخصوصی را ارائه می کنند. مثلا ir. مختص ایران است.

سیستم نام دامنه چیست؟

سیستم نام دامنه (DNS) که چند باری در این متن به چشم تان خورده، عاملی است که به شما امکان می دهد با تایپ کردن digiato.com در نوار آدرس مرورگرتان، به سایت ما برسید، نه با تایپ کردن آدرس های عددی که به یاد سپاری شان تقریبا غیرممکن است.

این سیستم سلسله مراتبی است. برای مثال، در آن دامنه های com. توسط شرکتی به نام Verisign اداره می شوند. Verisign زیر-دامنه ها را هم ارجاع می دهد. یعنی دارنده دامنه digiato.com می تواند زیر-دامنه هایی مثل live.digiato.com را هم ثبت کند.

از آنجا که وبسایت های معروف از نام دامنه برای عرضه خود به مردم استفاده می کنند، امنیت DNS تبدیل به موضوعی بسیار مهم شده. خلاف کاران و جاسوسان در کنار هم دلایل مشخصی دارند تا به جعل DNS ها بپردازند و از این طریق وبسایتی جعلی را به جای وبسایت اصلی نمایش دهند تا کاربر فریب بخورد و اطلاعات مربوط به حساب کاربری اش را دو دستی تقدیم شان نماید.

استانداردی به نام ضمیمه های امنیتی سامانه نام دامنه (DNSSEC) از طریق رمزنگاری امنیت DNS را بالا می برد تا درستی هویت منتشر کننده محتوا (صاحب وبسایت و ارائه کننده خدمت) دقیق تر بررسی شود. ولی هنوز این استاندارد آن طور که باید و شاید جا نیفتاده است.

چه کسی درباره اختصاص یافتن نام دامنه ها تصمیم می گیرد؟

سیستم نام دامنه توسط آیکان اداره می شود که پیش تر به معرفی آن پرداختیم. آیکان که در سال ۱۹۹۸ تاسیس شده از سوی وزارت بازرگانی امریکا اختیاردار DNS است، با این حال به شکل روز افزونی از دولت ایالات متحده استقلال می یابد.

در حال حاضر دو نوع نام دامنه وجود دارد. اولین نوع دامنه سطح بالای عمومی (gTLD) نام دارد که شامل com. و edu. و org. است. از آنجا که اینترنت در ایالات متحده اختراع شده، این دامنه ها در آنجا بیشتر عمومیت دارند. اختیار این دامنه ها معمولا به سازمان های خصوصی محول می شود.

نوع دوم دامنه سطح بالای کد کشوری (ccTLD) است. هر کشوری در دنیا یک کد ۲ حرفی مخصوص دارد. برای مثال کد ایران ir. و کد ایالات متحده نیز us. است. این دامنه ها توسط سازمان های مسئول در داخل هر کشور مدیریت می شوند. برخی از ccTLD ها مانند tv. (متعلق به کشور جزیره ای تووالو) و io. (متعلق به قلمرو بریتانیا در اقیانوس هند) در خارج از کشورهای خود بسیار محبوب شده اند.

در سال ۲۰۱۱ بود که آیکان در یک رای گیری ساختن gTLD های جدید را آسان تر کرد. در نتیجه، طی سال های آینده باید منتظر ظهور ده ها و حتی صدها هزار دامنه جدید بود.

---

آیا سوالی درباره اینترنت هست که در این مقاله به پاسخ آن نرسیده باشید؟ اگر جواب بله است، سوالات خود را در بخش نظرات طرح کنید تا همین مطلب به روز رسانی شود.