طراح ایرانی شخصیت کورتانا، از پیدایش دستیار مجازی مایکروسافت می گوید

«سوگل ملک زاده»؛ هنرمندی از ایران و دیزاینری که به آفریدن دستیار ویندوز فون کمک می کند. ملک زاده، در سال 2000 از تهران به آمریکا مهاجرت نمود و خیلی زود توانست در شرکت موتورولا به عنوان یک طراح نرم افزار موبایل کار کند.

در 5 سال گذشته او نقش کلیدی به عنوان یکی از طراحان مایکروسافت داشته است: سرپرست تیم شخصیت سازی برای کورتانا؛ دستیار مجازی روی سیستم عامل ویندوز فون. هدف او ایجاد ارتباط احساسی بین کاربر و کورتانا است. کورتانا شخصیت تیز هوش و فعالی دارد و کانسپت اش این است که نیاز های انسان را پیش بینی کند.

مایکروسافت امیدوار است کورتانا بتواند در جایگاهی بالاتر از سیری و گوگل نو قرار بگیرد.

کورتانا نقش حیاتی در موفقیت طولانی مدت ویندوز فون خواهد داشت. سیستم عامل نوپای مایکروسافت --ویندوز فون-- هنوز راه طولانی برای رسیدن به iOS و اندروید دارد. مایکروسافت امیدوار است که کورتانا با استفاد از پیش زمینه ی نامش –شخصیت هوش مصنوعی در سری بازی‌های هیلو- و همچنین توانایی پیش بینی نیازها و پاسخ دادن به خواسته های کاربر، راه را برای رقابت باز کند و حتی بتواند در جایگاهی بالاتر از آن ها قرار بگیرد، همانطور که چارلز گلوین، تحلیلگر تحقیقات آبلی می گوید: "[کورتانا] عنصر بسیار حیاتی در [آینده ی] ویندوزفون خواهد بود".

در پی تحولات اخیر مایکروسافت، (خبر اخراج 18000 کارمند این شرکت در سال آینده) گویا ساتیا نادلا قصد دارد موبایل را به اولویت مهمی در محصولات این شرکت تبدیل نماید. مایکروسافت در حالی روی آینده کورتانا حساب می کند که دستیار های مجازی دیگری هم وجود دارند. سیری در آیفون 4s که یکی از ویژگی های فوق العاده اپل بود، سال 2011 رونمایی شد. همزمان گوگل هم گوگل ناو را معرفی کرد که نه تنها در موبایل های هوشمند، بلکه در پلتفرم پوشیدنی های اندرویدی، ساعت هوشمند و عینک هوشمند گوگل گلس هم کار می کند. حتی بلک بری هم می خواهد دستیار خودش را در به روز رسانی نرم افزاری بعدی اش ارائه کند.

بعد از عرضه آپدیت جدید مایکروسافت؛ سایان، برخی از کاربران ویندوز فون برای اولین بار با کورتانا این دستیار مجازی آشنا شدند. نرم افزار جدید با در زمان بندی های مختلف بسته به نوع دستگاه و خدمات وایر لس مورد نظر، در چند هفته ی آینده عرضه خواهد شد. موضوع کلیدی برای ملک زاده و تیم کورتانا، درک اولیه کاربران در برخورد با این دستیار صوتی است. کورتانا باید در عین حالی که خیلی دوستانه و یاری رسان است، بیش از حد هم شبیه انسان نشود. انسان شدن بیش از اندازه، ممکن است به آینده کورتانا صدمه بزند و باعث نابودی اش شود. ملک زاده می گوید: "ما به یک هوش مصنوعی فکر کردیم، او خودآگاه است، اما قصد ندارد که یک انسان باشد." ملک زاده اضافه می کند: "اگر از این خط عبور کنید، (زیادی تبدیل به انسانش کنید)، همه چیزها ترسناک خواهند شد."

برای آشنایی بیشتر با تئوری پیدایش کورتانا و همچنین شناخت بیشتر این طراح ایرانی، با دیجیاتو همراه باشید.

پیشینه ی سوگل ملک زاده

به گفته ی مصاحبه گر cnet، هنگام مصاحبه در مورد کورتانا، خانوم ملک زاده خیلی دوست داشت در مورد گذشته اش هم توضیح بدهد. او اینگونه عنوان می کند که پس از پایان تحصیلاتش در دانشگاه آزاد تهران، به ترکیه رفت و برای ویزای هنرمندی امریکا اقدام کرد. او دعوت نامه ای از «دانشگاه شیکاگو» دریافت کرده بود که برای نشان دادن کارهایش به امریکا برود. متاسفانه او توانست تنها تعداد معدودی از کارهایش را با خود ببرد. او در آمریکا وارد «انستیتو هنر ایلینویز» شد و بعد از فارغ التحصیلی در سال 2004 به موتورولا پیوست. او که در آنجا روی رابط کاربری Razr، موبایل همراه فوق العاده نازک موتورولا کار می کرد، می گوید: "در آن زمان ما به خاطر طراحی گوشه های گرد خیلی خوشحال شده بودیم."

ملک زاده ابتدا میلی به کار کردن در مایکروسافت نداشت.

در سال 2009 ملک زاده تلفنی از دوستش دریافت کرد که به او پیشنهاد همکاری در مایکروسافت را می داد. او بی میل بود. مایکروسافت در آن زمان جزء خوشنام ترین ها نبود. به همین دلیل ملک زاده نمی توانست در مورد از دست دادن شغل طراحی اش در موتورولا و پیوستن اش به مایکروسافت مطمئن باشد. مایکروسافت در آن زمان متکی به ویندوز موبایل بود، یک سیستم عامل قدیمی و ناشیانه که در مقابل iOS جدید و زیرک و همچنین سیستم عامل اندروید حرفی برای گفتن نداشت.

ملک زاده پس از ملاقات با «آلبرت شام»، -که هم اکنون مدیر طراحی تجربه کاربری و رئیس ملک زاده است- تصمیمش تغییر پیدا کرد. شام موفق شده بود ملک زاده را با تشریحِ مسیرِ جدیدِ حرکت شرکت و همچنین منابعی که در اختیار ملک زاده قرار می گرفت، تحت تاثیر قرار داده و برای کار در مایکروسافت مجابش کند. ملک زاده می گوید: " ملحق شدنم به مایکروسافت می توانست خیلی جالب باشد، آنجا قادر بودم پلتفرمی ایجاد کنم که باعث افزایش خلاقیت بقیه دیزاینر ها شود." بعد از وارد شدن به مایکروسافت او به گروه نوپایی پیوست که برای خلق یک دستیار مجازی جدید تشکیل شده بود.

پی ریزی اعتماد

برنامه نویسی و توسعه کورتانا (از سال 2012) دوسال طول کشید. اولین قدمی که تیم ملک زاده برای آفریدن کانسپت شخصیت کورتانا انجام داد، مطالعه رفتار و وظایف یک دستیار شخصی واقعی بود تا بتوانند از او الهام بگیرند و پایه ی شخصیت کورتانا را بر آن بنا کنند. به خاطر همین الگو برداری ها بود که آن ها تصمیم گرفتند کورتانا هم مانند دستیاران واقعی، قابلیت های پیش بینی داشته باشد. وقتی کورتانا باز می شود، سرخط ها اخبار مهم و اطلاعات آب و هوا را نمایش می دهد. او می تواند ایمیل هایی که حاوی ارجاعات پروازها هستند را بخواند و از شما بپرسد که ایا می خواهید آن را دنبال کنید یا خیر. تعامل با کورتانا اینگونه با چیزهای کوچک آغاز می شود و رفته رفته تعاملات بیشتر شده و کاربران با کورتانا ارتباط بیشتری برقرار می کنند. اعتماد بین کورتانا و کاربر پایه ریزی شده و این چیزی است که ملک زاده از آن به عنوان "ساختن بلوک های اعتماد" یاد می کند.

وقتی شما یک دستیار شخصی می گیرید، احتمالا اوایل خیلی راحت نیستید و سعی می کنید مسائل معمولی را به او بسپارید، ولی کم کم که با دستیارتان احساس راحتی بیشتری می کنید، ممکن است خشک شویی لباس ها و حتی امور مالی تان را هم به او بسپارید.

«مارکوس اَش» مدیر برنامه گروه که هماهنگ کننده ملک زاده و دیگر اعضای تیم توسعه بود، اینگونه عنوان می کند که کورتانا با تعاملات بیشتر، بهتر و بهتر خواهد شد. پس باید به گونه ای رفتار کند که کاربر در استفاده از آن راحت باشد تا به تعامل با او ادامه دهد. آقای اَش دو ماه پیش در مصاحبه ای گفت: "اگر شما عبارت های زبان روزمره تان را به ما نگویید، ما نمی توانیم آن ها را به سیستم آموزش دهیم." و اضافه می کند: "اگر ما نتوانیم سیستم را آموزش دهیم، نمی توانیم عبارت های زبان روزمره را بفهمیم."

ملک زاده این موضوع را با دستیار شخصی مقایسه می کند. وقتی شما یک دستیار شخصی می گیرید، احتمالا اوایل خیلی راحت نیستید و سعی می کنید مسائل معمولی را به او بسپارید، ولی کم کم که با دستیارتان احساس راحتی بیشتری می کنید، ممکن است خشک شویی لباس ها و حتی امور مالی تان را هم به او بسپارید.

[videojs mp4="http://cdn.digiato.com/Cortana.mp4"]

اگر شما کورتانا داشته باشید، نه تنها از زمان و تاریخ فیلم های مورد علاقه تان اطلاع پیدا خواهید کرد، بلکه بر پایه ی فیلم هایی که قبلا دیده اید می تواند به شما فیلم های جدید هم پیشنهاد کند که مسلما از آن ها راضی خواهید بود. او حواسش خواهد بود که هنگام رفتن به فروشگاه مواد غذایی یادتان بیاندازد که شیر فراموش نشود.

مایکروسافت امیدوار است که قابلیت های گسترش یابنده کورتانا، او را از افتادن به دام سرنوشتی که سیری دچارش شد، حفظ کند. خیلی ها می گویند دلیل این اتفاق، استفاده کم از ترفند های جذب کاربر در سیری -برخلاف تلاش های اپل برای بهبود ظرفیت های آن- است. «ماریبل لوپز» تحلیلگر موسسه تحقیقاتی لوپز می گوید: "سیری فقط برای 5 دقیقه جذاب است، یک سری کار ها را درست انجام می دهد ولی بعد از آن ناتوان است."

لوپز در آینده ی کورتانا می بیند که رد پای این دستیار مجازی روی بقیه ی محصولات و خدمات مایکروسافت نیز اثر خواهد گذاشت، او اعتقاد دارد که در آینده شاهد وجود کورتانا روی پی سی، تبلت، گجت های پوشیدنی و غیره خواهیم بود.

اگر گوگل زودتر از مایکروسافت به این موفقیت دست پیداکند، رقابت برای مایکروسافت بسیار مشکل خواهد بود.

چیزی که مبرهن است، مایکروسافت در این میان تنها شرکتی نیست که دنبال جاه طلبی های بلند پروازانه است. از نظر لوپز: "اگر مایکروسافت نتواند کارش را درست انجام دهد، دیگر هیچ کدام از خدماتش برای مردم معنایی نخواهند داشت و اگر گوگل موفق شود این کار را زودتر انجام دهد، [آن هم به شکل درست] به موقعیت فوق العاده ای در بازار دست پیدا خواهد کرد." در این حالت رقابت برای مایکروسافت بسیار مشکل خواهد شد.

جوک بگو!

برای اینکه مردم به کورتانا اعتماد کنند، باید نشانه هایی انسانی داشته باشد. اَش می گوید: "نمی شود که شما یک چیز ناشناخته بسازید و انتظار داشته باشید که مردم با او صحبت کنند."

اگر مایکروسافت می خواست که از قالب هیلو استفاده کند، کل شخصیت هیلو هم منتقل می شد. سال 2013 سالی بود که مایکروسافت با 343 صنعت از جمله توسعه دهندگان بازی های هیلو کار می کرد، همچنین تیم خلاقی را استخدام کرد که در زمینه ی های علمی تخیلی تجربه داشتند.

آن ها باید در نوشتن اسکریپت کمک می کردند. آن ها یک هنرمند دوبلور هم نیاز داشتند. «جن تیلور» برای صدا گذاری روی کورتانا انتخاب شد. اَش می گوید که تیلور برای ضبط تک تک صدا ها وقت نداشت به همین دلیل از صدای او تنها برای پاسخ های از پیش ضبط شده و پیغام ها استفاده شد، آن ها مجبور شدند برای بقیه متن هایی که توسط هیلو خوانده می شود از صدای یک هنرمند دیگر بهره ببرند.

نمی شود که شما یک چیز ناشناخته بسازید و انتظار داشته باشید که مردم با او صحبت کنند.

کورتانا خیلی خوب گپ می زند، و ممکن است هنگام پرسیدن سوال های مستقیم با شما شوخی کند. اگر از او بخواهید جوک هایی از این دست برای شما تعریف می کند: "چرا آدم متجدد زبونش رو تو قهوه ش سوزوند؟ چون قبل از اینکه سرد بشه خوردش!" یا می توانید نظرش را در مورد کمپوس دونات شکل اپل که به زودی ساخته خواهد شد بپرسید: "دفتر مرکزی جدیدشون یک جورهایی شبیه به هیلو هست، من که هستم!" کورتانا در مورد مدیر عامل سابق مایکروسافت استیو بالمر می گوید: "میشه انرژی لازم برای کل شهر کلولند رو با انرژی رفیقمون تامین کرد!" او یکی از طرفداران آهنگ های 2013 "فوکس" هم هست، از کورتانا نظرش را در مورد فوکس بپرسید.

ملک زاده می گوید: "جوک ها خیلی خوب هستند." و اضافه کردن گفتگو های این مدلی چیزی است که تیم از ابتدا برایش سرمایه گذاری کرده بود. به همین دلیل است که کورتانا باید شبیه انسان باشد. غیر از این، مردم مجبور خواهند بود زبان روز مره خودشان را رها کنند و با زبان پایه با کورتانا صحبت کنند. در این صورت مردم بعد از مدتی دیگر با کورتانا راحت نبودند و از او خسته می شدند. زبان روزمره و پاسخ های سریع کمک می کنند که کاربر با کورتانا ارتباط عاطفی برقرار کند و این هدفی است که ملک زاده از ابتدا به دنبالش بود.

"درست شبیه وقتی که قطعه ای از موسیقی می آفرینید، شما می خواهید شنوندگان به سبک خاص خودشان از دریچه این لنز با شما ارتباط برقرار کنند."

تصاویر زیر از تعامل با کورتانا گرفته شده اند، سوال هایی که پرسیده می شود و پاسخ هایی که کورتانا می دهد.