نسخه های فرعی اندروید اکنون ۲۰ درصد بازار را در اختیار دارند؛ گوگل چه برنامه ای برای این نسخه ها دارد؟

چندی قبل اخباری مبنی بر گسترش اندروید در رقابت پلتفرم های موبایل منتشر شد، و اکنون بر طبق محاسبات 85 درصد از کل تلفن های هوشمند، از سیستم عامل اندروید بهره می برند که درصد بالایی است؛ اما داستان مخفی پشت این اعداد به ما می گوید که همه تلفن های هوشمند، از سیستم عامل اندروید خالص گوگل استفاده نمی کنند.

نسخه های فرعی زیادی از اندروید در دنیا وجود دارند. در واقع چیزی در حدود ۲۰ درصد از اکوسیستم اندروید را گوشی هایی با اندروید غیر گوگلی و یا تغییر یافته تشکیل میدهد.

اساسا از زمانی که گوگل اولین بار اندروید را به پروژه متن باز اندروید (AOSP) تبدیل کرد، دستگاه های اندرویدی منشعب شده نیز بخشی از اکوسیستم آن شده اند. برای مدتی، گوگل زیاد نگران این موضوع نبود، زیرا فعالیت بسیار زیادی نیاز بود تا یک نسخه فرعی اندروید بخواهد سهم قابل توجهی را نسبت به اندروید خالص داشته باشد. در آن روزها فروشگاه اپلیکیشن دیگری وجود نداشت و بدون اپلیکیشن ها نیز ، تلفن های هوشمند جذابیت کمتری خواهند داشت. ولی در نهایت اپ استورهای قابل اعتماد اندرویدی ظهور می کنند؛ هر چند که باید کار زیادی برای جایگزین شدن با فروشگاه گوگل باید انجام دهند. خصوصا برای نسخه های فرعی اندروید که باید برنامه ریزی دقیقی برای این کار انجام دهند. درواقع این روزها گوگل رقابتی چند جبهه ای دارد.

بر اساس تحقیقات موسسه ی ABI، دستگاه هایی که از نسخه های غیر خالص وتغییر یافته ی اندروید استفاده می کنند، حدود ۲۰ درصد از بازار تلفن های هوشمند در نیمه دوم (از آوریل تا ژوئن) 2014 را در اختیار دارند.این مقدار در قیاس با سه ماهه نخست سال میلادی جاری، سه درصد رشد داشته و ۲۰ درصد نسبت به پروژه ی متن باز اندروید (AOSP) در ۳ ماهه اول افزایش نشان میدهد. در سویی دیگر، نسخه های جانبی اندروید با نام مستعار اتحاد دستگاه های باز اندروید (OHA)، حدود ۶۵ درصد از سهم بازار را در این سه ماهه بدست آورد اند که نسبت به سه ماهه ابتدایی ۱۳ درصد افزایش داشته است.

جای تعجب نیست، بیشترین رشد برای اندروید خالص AOSP در آسیا، و به ویژه در کشورهای چین و هند است. بر اساس گفته ی Nick Spencer، مدیرعامل ارشد دستگاه های موبایل موسسه تحقیقاتی ABI «فروشندگان چینی و هندی توانسته اند برای اولین بار ۵۱ درصد از کل تلفن های همراه را بفروش برسانند. درحالیکه بسیاری از تولیدکنندگان تلفن های هوشمند در کشورهای مذکور، دستگاه هایی با قیمت پایین تولید می کنند، ولی برخی نیز در میان‌رده ها تاخت و تاز می کنند که می توان به شیائومی (Xiaomi) و گیونی (Gionee) اشاره کرد، این شرکت ها همچنین چالشی در حال رشد و خاص برای سامسونگ هستند.

گوگل همیشه اعلام کرده است که از نسخه های فرعی اندروید استقبال می کند. گوگل نوآوری و رقابتی که نتیجه باز بودن آندروید است را می خواهد. این باعث می شود این شرکت سرویس هایی نظیر Google Play و Google Apps را بهتر ارائه کند. البته اینکار به هیچ وجه کاری کوچک و آسان نیست، اما در غیر اینصورت، گوگل کنترل پلتفرم خودش را از دست میدهد. بنابراین، اجازه دهید تا با هم به این رقابت نگاهی داشته باشیم.

پروژه متن باز اندروید باعث ایجاد جنبش می شود

از بزرگترین نام ها در دنیای نسخه های فرعی اندروید می توان به Xiaomi ,Gionee و Amazon اشاره کرد. نوکیا هم می خواست نامی در این میان دست و پا کند، اما پروژه Nokia X از زمانی که خرید نوکیا توسط مایکروسافت به صورت رسمی انجام شد، آینده چندان مشخصی ندارد. آمازون سهمی قابل احترام در بازارهای توسعه یافته­ در بخش تبلت ها دارد، و در حال تلاش برای ورود به بازار تلفن های هوشمند نیز هست که البته نتایجش در این بخش چندان قابل توجه نیست. بنابراین آمازون در حالی که یک برند شناخته شده در ایالات متحده آمریکاست ولی در بازارهای جهانی از سهم زیادی برخوردار نیست.

گیونی یک برند چینی است که قبلا به آرامی در چین رشد کرده، و درحال ایجاد پایه هایی برای دیده شدن خود در هند است. این برند هنوز در هند به موفقیت خوبی دست پیدا نکرده اما برندیست که پتانسیل شناخته شدن را دارد، به ویژه از وقتی که دستگاه های اندرویدی مختلف، از سامسونگ گرفته تا مایکرومکس، کربن و موتورلا، بر کشور هند تسلط یافتند. گیونی می خواهد با یک نسخه کاملا تغییر یافته اندروید به دستگاه ها راه پیدا کند. اگرچه باید این نکته را مد نظر داشته باشد که همانند چین، اخیرا سامسونگ مقام بزرگترین تولید کننده تلفن هوشمند در هند را نیز از دست داده و بعد از مایکرومکس در مکان دوم قرار گرفته است.

شیائومی با فاصله ی زیاد، به عنوان بزرگترین تولید کننده گوشی های هوشمندی که از اندروید تغییریافته و غیر خالص در دستگاه هایش استفاده می کند، یک تهدید برای گوگل است، زیرا این شرکت در بازار چین (بزرگترین بازار تلفن های هوشمند جهان) تسلط داشته، و در حال گسترش بازارش به خارج از چین است. چندی پیش هم مشخص شد که شیائومی با پیشی گرفتن از سامسونگ در چین به تولید کننده شماره یک تلفن های هوشمند در این کشور تبدیل شده است؛ همچنین این شرکت از نظر جهانی ال جی را پشت سر گذاشته تا با این حساب پنجمین تولید کننده بزرگ اسمارت فون در سراسر جهان باشد. فقط یک حاشیه بسیار کوچک تا پشت سر گذاشتن لنوو وجود دارد تا به مقام چهارمین تولید کننده بزرگ دست یابد. (ناگفته نماند که لنوو اکنون با خرید موتورلا و ادغام این دو شرکت، هم اکنون در این مقام جای گرفته و حضور در این مقام، فقط شامل گوشی های لنوو نمی شود بلکه گوشی های موتورلا نیز برای لنوو محاسبه شده اند).

چیزی که بیشتر قابل توجه است اینست که فقط در یک سال، سهم شیائومی در بازارهای جهانی از ۱/۸ درصد به ۵/۱ درصد رسیده و این شرکت نشان داده که توقفی هم در کارش وجود ندارد.

شیائومی برندش را با تعدادی از تاکتیک های مختلف مانند، فروش سخت افزار های سطح بالا با قیمت های بسیار رقابتی، و سخت افزار الهام گرفته از اپل ساخته است. اما موفقیت شیائومی بیشتر به علت نرم افزار رابط کاربری MIUI است که به راحتی میتوان گفت بزرگترین نسخه منشعب شده از اندروید تا به این لحظه در جهان است.رابط کاربری MIUI کاملا یاآور سیستم عامل iOS نسخه 6 و نسخه های قبلتر iso میباشد (جای تعجب هم نیست) و این الهام گرفتن با یک نرم افزاز ضبط صوت skeuomorphic برای برنامه ضبط کامل می شود. اما کلید اصلی موفقیت رابط کاربری MIUI فروشگاه اپلیکیشن هایش میباشد، که به رقم قابل توجه یک میلیارد بار دانلود رسیده آن هم فقط بعد از 391 روز از شروع کار این فروشگاه. رکورد مذکور فقط توسط اپ استور پشت سر گذاشته شده است. همانطور که قبلا ذکر شد، یک فروشگاه اپلیکیشن مناسب و امن، فروشگاهیست که سخت ترین کارها را برای یک نسخه فرعی اندروید انجام داده و بارها تکرار نماید، وMIUI یکی از بهترین های موجود را میان همه ساخته است.

سوالی که باقی مانده اما، این است که شیائومی چگونه میخواهند دامنه ی فعالیت خود را در خارج از چین ادامه دهد. فروشگاه MIUI پر است از اپلیکیشن های اختصاصی و ویژه برای بازار چین که به زبان های کانتونی یا ماندراینی نوشته شده اند. برنامه های چند زبانه یا ترجمه اپلیکیشن های موجود می تواند گزینه ی مناسبی باشد.اما اینکار فعالیت زیادی را می­طلبد، و شیائومی نیز انتخاب محدودی برای حل این مشکل داشت و انتخابش، ورود به اتحاد دستگاه های متن باز اندروید برای دسترسی به Google Apps و Play Services بود. این به معنی کار مجدد بر روی نرم افزارMIUI بود تا کمتر از نسخه اصلی اندروید دور شده و بیشتر شبیه به یک پوسته برای اندروید باشد.البته ورود شیائومی به این اتحادیه می تواند تا پایان راه، مسیر کوتاهتر و بهتری برای این شرکت باشد. بنابراین اکنون اگر شیائومی ارائه خدمات گوگل را در خارج از چین ادامه دهد، بزرگترین تهدید پروژه اندروید خالص(AOSP) را در دنیای خارج از کشور چین. از بین می برد.

فراتر از تولید کنندگان بزرگ، هزاران بازار کوچک تر و محصولاتی با برچسب سفید وجود داشته که در همه بازارها پر شده اند. در سراسر جهان دستگاه های اندرویدی با قیمتی بسیار پایین و مقرون بصرفه ساخته شده اند که احتمالا در محلی که شما هستید نیز، اینگونه محصولات را دیده اید. تعداد زیادی کاربر وجود دارد که نمی خواهند پول زیادی خرج کنند و آنچه آنها می توانند بخرند در حد همین بودجه­ محدود آنهاست. این کاربران هدف اصلی برای دستگاه های اندرویدی برچسب سفید هستند که با قیمتی بسیار پایین به فروش میرسند.

البته گوگل هم ساکت ننشسته و میخواهد پروژه متن باز اندروید، (AOSP) کل اکوسیستم اندروید را در بر گیرد، گوگل، دو راه برای برگشت به مبارزه دارد. اولین راه تاکتیکی است که اکنون و با سرویس های گوگل پلی محقق می شود. و دومین راه پروژه ی اندروید وان است.

خدمات گوگل پلی برای همه ارزش را به ارمغان می آورد (و برای گوگل کنترل را)

Google play services و google apps به طور موثری در نسخه های فرعی اندروید قرار گرفته اند، به جای اینکه سهم مسلم را به اندروید خالص گوگل یعنی AOSP بدهیم، تمایل داریم این موارد را در سهم اندروید بحساب آوریم . google apps و google play services به عنوان سهمی برای اندروید محاسبه میشوند، زیرا این چیزیست که شما اغلب میبینید(که 65درصد کل تلفن های هوشمند سراسر جهان و 18درصد کل دستگاه های اندرویدی را شامل میشود). و در مرکز همه این ها، خدمات گوگل پلی قرار دارد. هدف خدمات گوگل پلی نسبتا ساده است: بهترین امکانات و امنیت را برای بیشترین تعداد کاربران اندرویدی به ارمغان بیاورد. از زمانی که ساندار پیچای به بخش اندروید آمد، خدمات گوگل پلی در خط مقدم پروژه ها قرار گرفتند. بخشی از دلیلش اینست که گوگل بروزرسانی ها را در 98 درصد اکوسیستم اندروید اعمال می کند ، بدون اینکه به وقت اضافی برای ارائه نسخه های مخصوص از سوی تولید کنندگان باشد.

دلیل بزرگ دیگر آن است که یک مکانیسم قفل با ارزش را برای گوگل ایجاد میکند. فراموش نکنید، تولید کنندگان باید موارد ضروری را بدانند، که این موارد شامل برنامه ی زمانی بروزرسانی نرم افزارها و حداقل اندروید مورد نیاز برای اینکه گوگل اپز و خدمات گوگل پلی به صورت از قبل نصب شده بر روی سخت افزار وجود داشته باشند. این یعنی تمام سخت افزار به نسخه جدید اندروید بروزرسانی می شود که از تاریخ عرضه دستگاه تا 18 ماه پس از آن برای دستگاه مذکور، بروزرسانی انجام خواهد شد، و در سخت افزار های جدید نیز اگر تولید کننده بخواهد لایه­ی گوگلی (گوگل اپز و خدمات گوگل پلی) را داشته باشد، باید جدیدترین نسخه اندروید را در هنگام عرضه بر روی دستگاه های تولیدی خود، نصب کند.

همچنین یک قفل برای توسعه دهندگان می سازد زیرا تعداد زیادی قابلیت بسیار خوب وجود دارد که با دنیای گوگل پلی سرویس قابل انجام است. این قابلیت ها شامل اختیاراتی برای گوگل ناو،نقشه های گوگل، بازی های گوگل پلی، و غیره...میشوند.افزودن این هوک ها به توسعه دهنگان آزادی عمل بیشتری می دهد و در نتیجه می توانند کاربران بیشتری برای اپلیکیشن های ساخته شده خود داشته باشند، اما در سویی دیگر برای توسعه دهندگانی که می خواند برنامه هایشان را در فروشگاه های نرم افزاری دیگری غیر از فروشگاه Google Play قرار دهند، قضیه کمی سخت تر خواهد شد. اگر شما یک توسعه دهنده نرم افزار باشید، و بخواهید برنامه خود را در فروشگاه اپلیکیشن های آمازون ثبت کنید، این فروشگاه تمام کد های Google play services را رد (ریجکت) خواهد کرد. این مورد ممکن است بی اهمیت به نظر برسد اما بررسی و رفع باگ های بیشتری را برای توسعه دهنده به ارمغان می آورد.

در نهایت، قفل هایی را نیز برای کاربران ایجاد می کند.برخی از کاربران این قفل خوشحالند و برخی نه. این دودسته شدن کاربران، دلیل ساده ای دارد: بستگی به این دارد که شما Google Apps را دوست دارید یا خیر. اگر شما از کاربران جیمیل، یا گوگل درایور، تقویم گوگل، پلی موزیک، کتاب های گوگل، هنگ اوت، یوتیوب و غیره هستید، داشتن یک دستگاه اندرویدی که دارای play services باشد، برایتان ارزش زیادی خواهد داشت. اگر شما در مورد گوگل محتاظ هستید، با مشکلاتی مواجه خواهید شد، اما خوشبختانه شما مجبور نیستید حتی یک اکانت گوگلی را هنگام استفاده از دستگاه های اندرویدی بر روی آن تنظیم کنید. اگر شما در دنیای بی نهایت گوگل باشید، یقینا تجربه کاربری بهتری خواهید داشت.همانطور که می توان در مورد استفاده از ویندوزفون و دنیای مایکروسافت این مورد را بیان نمود یا در مورد دنیای اپل و استفاده از سیستم عامل ios.

واقعیت اینست: ارائه بهترین تجربه ممکن. گوگل تلاش میکند تا با برنامه های گوگل و سرویس های گوگل پلی، بهترین تجربه کاربری ممکن را ارائه دهد و به کاربران اجازه دهید تا خودشان تنظیمات را انتخاب کنند.با توجه به اینکه اندروید اکنون 65 درصد کل بازار تلفن های هوشمند چهان را در اختیار دارد، به نظر می رسد دلیل اینکه گوگل موفق فرض میشود، همین است. اما خدمات پلی، تنها چیزی نیست که گوگل برای بازگشت به مبارزه دوباره با نسخه های اندرویدی منشعب شده از AOSP استفاده میکند، یک راه دیگر نیز وجود دارد…

اندروید وان برای بازارهای نوظهور

خدمات گوگل پلی یک استراتژی و با ارزش برای همه است، همانطور که می توانید این موضوع را از قسمت های قبلی این مقاله ، دریابید، تهدید برای اندروید بیشتر از طرف بازارهای نوظهور ، یا دستگاه هایی با قیمت پایین در بخش های مناطق مختلف است. (سیستم عامل FireOS یک استثناست زیرا یک تهدید قابل بحث است).به منظور راضی کردن گروهی از کاربران، گوگل در کنفرانس GOOGE/IO امسال از اندروید وان رونمایی کرد.

ایده اندورید وان، اینست که گوگل با تولید کنندگانی که دستگاه های باکیفیت با قیمت پایین را در بازارهای نوظهور تولید می کنند، همکاری خواهد کرد. هدف، تولید تلفن های هوشمندیست که کمتر از 100 دلار قیمت دارند و همچنین امکاناتی که با ابتکار اندروید وان برای این تلفن ها در نظر گرفته شده است. ازین ابتکارات میتوان به پرداخت یارانه به طرح های تلفن همراه، توسط گوگل اشاره نمود.این موضوع تایید نشده اما با توجه به پرده برداری از اندروید وان معقول بنظر میرسد ، ساندار پیچایی گفته که " ما با برخی شرکتها روی ارائه بسته های اتصالات مقرون به صرفه برای این دستگاه ها همکاری می کنیم." به نظر بعید میرسد که گوگل بتواند شرکت های همکار را بدون اینکه چیزی در ازای ارائه این امتیازات به کاربران، از سوی گوگل دریافت کنند متقاعد به کم کردن نرخ هزینه ی موبایل ها کند.

گوگل خیلی وقت است که می داند بازار های نوظهور بازارهای بعدی ای هستند که تلفن های هوشمند در آن ها رشد زیادی خواهند داشت، وقتی اوایلی که گوگل موتورولا را خریده بود نیز به این موضوع اشاره کرد و این احتمالا دلیلیست که چرا موتورولا بیشتر بازارهای نوظهور را با گوشی های moto g و moto e هدف قرار داد. دلیل دیگر برای تایید این موضوع سوالیست که چرا پروژه Svelte که بخش بزرگی از اندروید 4.4 بوده است، زیرا سیستم اندروید نیاز داشت تا برای دستگاه هایی با سخت افزار ضعیف و قیمت های ارزان که برای بازارهای نوظهور ساخته می شوند، بهینه شود.این بازارها بیشتر توسط تولید کنندگانی که از اندروید استفاده میکنند مانند سامسونگ(همه جا هست) میکرو مکس(هند) ، می فون(آفریقا) و لنوو (آسیا) اشباع است. همانطور که قبلا گفتیم، نسخه های فرعی اندروید خالص، اکنون از راه رسیده اند ولی راه بزرگی را برای موفقیت در پیش دارند.

بحث و نتیجه گیری

شاید شما فکر کنید گوگل بر این باور است که ثروت تولیدکنندگان در کنار این شرکت باعث می شود رقابت پروژه متن باز اندروید یا همان AOSP همواره در جریان باشد. البته شیائومی از این قانون مستثنی است. گوگل در حال حاضر با تولید نرم افزارها و ایجاد مشوق ها، می خواهد جنبش هایی را برای تولیدکنندگان و کاربران ایجاد کند تا آنها نسخه خالص اندروید را انتخاب کنند. بسیار واضح است که برای هر یک از تولیدکنندگان، ایجاد یک نسخه ی تغییر یافته و فرعی اندروید که بتوانید موفقیت خوبی را کسب کند، بسیار مشکل خواهد بود. این موضوع نشان می دهد که چرا تعداد بسیار کمی از تولیدکنندگان توانسته اند این کار را به خوبی انجام دهند. برای کاربران اما، اگر شما اندروید خالص گوگل را انتخاب کنید احتمالا از طرفداران خدمات گوگل پلی هستید.

اندروید وان، تلاش گوگل را در بخش سخت افزاری گسترش میدهد، و البته تلفن های هوشمند اندرویدی با قیمت زیر 100 دلار قطعا انتخابی جذاب برای افراد زیادی هستند. اما سوالی که باقی می ماند اینست که آیا تلاش های گوگل به بالا و پایین رفتن سهم پروژه خالص متن باز گوگل کمک خواهد کرد یا خیر؟ نسبتا بعید به نظر می رسد که چیزی بتواند شیائومی را در حال حاضر در این نقطه، متوقف کند. بنابرین بهتر است تا گوگل هدفش را دستگاه های برچسب سفید، یا دستگاه های بدون نام تجاری قرار دهد و در این زمینه تلاش کند.

مشکل اینجاست که ابتکار اندروید وان، در بخش بسیار زیادی از جهان گسترش خواهد یافت و این باعث مختل کردن دستگاه هایی که در بالا ذکر کردیم خواهد شد. گوگل شرکتی است که حتی از ماه تصویر برداری می کند، اما همچنین شرکتی است که اغلب کاری را شروع کرده ولی تا رسیدن آن کار به پایان چندان منتظر نمی ماند یا در گسترش و تولید محصولات امیدوار کننده بسیار کند است.

در آخر باید بگوییم گوگل می داند که نسخه های فرعی زیادی از اندروید وجود دارند و این یک واقعیت است. بهترین راه برای از بین بردن تهدیدهای اندروید خالص گوگل، این است که اندروید از حالت متن باز بودن (Open Source) خارج شود. اما این کار هیچوقت انجام نخواهد شد. گوگل خودش این را انتخاب کرده و می خواهد رقابتی ایجاد کند تا تلاشش را در پروژه اندروید بیشتر نماید. بنابراین می توان نتیجه گرفت که گوگل در این راه موفق شده، اما مشخص نیست که این موفقیت، دائمی است یا خیر.