نبرد ابر قدرت های موبایل دنیا چگونه دستخوش تغییر شد؟

مهم ترین نکته ای که می توان از کنفرانس I/O 2015 گوگل دریافت، تفاوت دیدگاه اهالی مانتین ویو و کوپرتینو نسبت به بازار موبایل است که با در نظر داشتن استراتژی های در پیش گرفته شده توسط آنها، کاملا روشن و مشخص است.

چند سالی از رقابت این دو شرکت برای تسلط بر این بازار می گذرد و حالا این رقابت تغییر کرده. اکنون گوگل باید برای رسیدن به اهداف خود میلیاردها کاربرد دیگر را جذب کند و سرویس های خود را در اختیار شمار بیشتری از کاربران آیفون قرار دهد که اکنون شمارشان به 500 میلیون نفر می رسد.

از آن سو، استراتژی اپل این است که رنگ و بویی شخصی تر به تکنولوژی ببخشد و از وابستگی خود به گوگل که اصلی ترین رقیبش به شمار می رود، بکاهد.

از همین رو، رقابت بعدی در صنعت موبایل آغاز شده و احتمالا همچون مراحل نخستین از شدت بالایی برخوردار خواهد بود. اما این رقابت پای را از صنعت اسمارت فون فراتر نهاده و حالا به این نکته مربوط می شود که کدام پلتفرم برتر بوده و با ارائه بهتری تجربه، زمان بیشتری از کاربران را به خود اختصاص می دهد.

از سال 2007 میلادی که آیفون برای نخستین بار عرضه شد، رقابت میان اپل و گوگل با فراز و نشیب های زیادی روبرو گردید و هیچگاه روندی یکنواخت پیدا نکرد. این نبرد در ابتدا شبیه به یک مسابقه تسلیحاتی برای به دست آوردن سهم بیشتری از بازار بود و ائتلاف شرکت های تولید کننده محصولات اندرویدی که با سرپرستی سامسونگ کلید خورد و زایش دوباره آیفون با نمایشگر بزرگش، آن را وارد مرحله جدیدی کرد که ظاهرا مرز تلفن های هوشمند را پشت سر گذاشته و حوزه های جدیدی را شامل می شود.

در ادامه این مطلب با دیجیاتو همراه باشید.

 نبرد بر سر فعال سازی های روزانه

در روزهای نخست، نبرد تلفن های هوشمند صرفا به سهم شرکت ها از بازار مربوط می شد و رسانه ها نیز بیشتر در گزارشات خود به این موضوع می پرداختند که کدام سیستم عامل عملکرد بهتری را به لحاظ میزان فروش از خود نشان داده.

گوگل و به طور مشخص اندی روبین، به خاطر افزایش روزانه شمار کاربران اندروید به خود می بالیدند و استیو جابز، مدیر عامل وقت اپل در حالی که در گردهمایی سه ماهه چهار سال 2010 برای اعلام درآمدهای این شرکت پیش روی سهامداران سخن می گفت، در اقدامی نادر، اقدام به تخریب اخبار منتشره در مورد فعال سازی دستگاه های اندرویدی کرد و هدف از این کار نیز کاملا روشن بود: تبلیغ بیشتر iOS به عنوان پلتفرمی که توسعه اپلیکیشن برای آن ارزشش را دارد.

او در این مراسم چنین گفت:

هفته گذشته اریک اشمیت تصریح کرد که روزانه 200 هزار دستگاه اندرویدی  فعال می شود و حالا 90 هزار اپلیکیشن مبتنی بر این سیستم عامل در فروشگاه مجازی آنها وجود دارد. برای آنکه مقایسه ای داشته باشید، محض اطلاع تان باید بگوییم که طی سی روز گذشته، به طور متوسط روزانه 275 هزار دستگاه مبتنی بر iOS فعال شده و این در حالی است که در برخی از این روزها، تعداد آنها به 300 هزار عدد هم رسیده است. و اینکه اپل حالا 300 هزار اپلیکیشن در اپل استور دارد.

متاسفانه در حال حاضر هیچگونه اطلاعاتی در مورد اینکه در هر سه ماه، چه تعداد تلفن همراه اندرویدی به فروش می رود وجود ندارد و امید می رود که شرکت های سازنده این محصولات به زودی برای این منظور کاری کنند.»

این رقابت اما صرفا به بازار و حوزه  رسانه محدود نشد و اهالی کوپرتینو که حالا شریک تازه ای برای بازار پر سود خود پیدا کرده بودند شرکت های تولیدی کننده قطعات سخت افزاری را که با گوگل همکاری می کردند پای میز محاکمه کشاندند و تحت عناوین مختلفی از جمله نقض پتنت از آنها شکایت می کردند.

اما هدف اپل از مطرح کردن این شکایت، دریافت غرامت و کسب پول نبود، بلکه قصد داشت با این کار از سرعت رشد رقیب تازه اش بکاهد. در نخستین روزهای آغاز رقابت این دو کمپانی، به دست آوردن سهم بیشتر از بازار، اصلی ترین مساله به شمار می رفت.

 رشد قابل توجه سامسونگ

بازه زمانی 2012 تا 2013 از اهمیت بالایی برای اپل برخوردار بود چراکه در این دوران، سامسونگ توانسته بود جای پای محکمی را در اکوسیستم اندروید برای خود دست و پا کند و نبود آیفون با نمایشگر بزرگ تر در بازار پرچمداران و فقدان رقابت جدی در بازار محصولات اقتصادی، سامسونگ را بر آن داشت تا ابتکار را به دست بگیرد و وارد عمل شود.

البته محصولات این شرکت کره ای آنقدر جذاب نبودند که بتوانند جمع کثیری از کاربران آیفون را به سمت خود جذب نمایند، با این همه، توانایی یک تولید کننده سخت افزار با چنان شبکه توزیع گسترده ای که موفق شده بود به آن سطح از قدرت در اکوسیستم اندروید برسد برای اپل هشدار دهنده بود.

در ادامه، این نبرد به شبکه های تلویزیونی کشیده شد و در قالب تبلیغاتی موفق نمود پیدا کرد که در آنها، سامسونگ کاربران و مشتریان محصولات اپل را به سخره گرفته بود و در کنار این مساله، این دو شرکت در خط مقدم دادگاه نیز با هم می جنگیدند.

در سال 2012، یک روز پیش از معرفی تلفن هوشمند گلکسی S4، فیل شیلر مصاحبه ای با وال استریت ژورنال داشت و در جریان آن سعی کرد اعتبار اندروید را پایین بیاورد و پوشش رسانه ای مثبتی که در رابطه با فعالیت های آن صورت می گرفت را تحت تاثیر قرار داده و از این طریق نطق مربوط به این مراسم را تخریب کند. این مساله نشان داد که اپل تهدید سامسونگ را جدی گرفته و برای مقابله آن دست به هر کاری می زند.

او در مصاحبه خود اینطور اظهار داشت:

اندروید معمولا نوعی جایگزین رایگان برای تلفن های همراه معمولی است و تجربه کار با آن نیز به خوبی آیفون نیست... زمانی که موبایل اندرویدی را خریداری می کنید باید به 9 اکانت مختلف وارد شوید تا بتوانید همان تجربه کار با iOS را داشته باشید.

اما اینکه اپل چگونه سامسونگ را به عنوان تنها رقیب سخت افزاری خود انتخاب کرد نیز قابل توجه است. سامسونگ با پشتوانه اندروید مرتبا بر سهم خود از بازار اسمارت فون می افزود و به همین خاطر اپل، گوگل را رقیب دراز مدت و نهایی خود قلمداد می کرد. در واقع تلفن های هوشمند سامسونگ بدون اندروید نمی توانستند رقیبی جدی برای آیفون باشند.

رقابت تازه

شمار کاربران آیفون حالا به رقم 500 میلیون رسیده و این شرکت از جایگاه قدرتمندی در مناتطق جغرافیایی کلیدی از جمله ایالات متحده آمریکا (40 درصد از سهم فروش)، انگلستان (40 درصد)، چین (25 درصد) برخوردار است. از همین رو، نگرانی ها در رابطه با ورود شرکت های سازنده محصولات اندرویدی به قلمرو iOS حالا به بالاترین حد خود رسیده است.

اکنون پلتفرم اپل این توانایی را دارد که توسعه دهندگان و شرکت های شخص ثالثی چون گوگل، فیسبوک و توییتر را اغوا کرده و آنها را به ایجاد پشتیبانی از کاربرانش تشویق کند.

یکی از روشن ترین نکاتی که می شد از کنفرانس گوگل I/O 2015 تشخیص داد این بود که اهالی مانتین ویو برای به موفقیت رساندن الگوی کاری خود به 475 میلیون کاربر آیفون نیاز دارند.

اگر در نظر بگیریم که روند فعلی ادامه داشته باشد و شمار کاربران آیفون رشد 10 الی 20 درصدی اش را تجربه کند، نادیده گرفتن شرکتی که از پتانسل کافی برای رساندن شمار کاربرانش به 600 الی 700 میلیون را داراشت، برای شرکت هایی مانند گوگل و سامسونگ غیر ممکن خواهد بود.

ممکن است برخی اینطور بگویند که گوگل با محدود کردن Google Maps روی iOS (اقدامی که چند سال پیش انجام داد) مرتکب یک گام اشتباه استراتژیک شده است و همین مساله اپل را تشویق کرد که سرویس های مختص به خود را برای نقشه بسازد، اما گوگل با علم کامل اقدام به چنین کاری کرد.

این شرکت احتمالا باور داشته که iOS در سال 2012 میلادی بسیار متفاوت تر و ضعیف تر از چیزی بوده که امروز هست و به همین خاطر دست به چنین کاری زده.

حالا اما، رقابت اپل در برابر گوگل مرزهای بازار تلفن همراه را پشت سر گذاشته و تلفن انتخابی شما هرآنچه که باشد، در هر صورت سرویس های گوگل هم روی iOS وجود دارند هم اندروید.

علاوه بر این، در حال حاضر قیمت آیفون و پیشرفته ترین تلفن های همراه اندرویدی تقریبا یکی است.

شاید گوگل این روزها طرح های خوبی را برای فضای ابر مبتنی بر هوش مصنوعی به اجرا گذاشته باشد، اما این عامل تاثیری در انتخاب کاربران و خرید یک محصول اندرویدی به جای آیفون ندارد. علاوه بر این، با در نظر داشتن توزیع محدود دستگاه های نکسوس، به سختی می توان باور کرد که این سری بتوانند جایگزینی مناسب برای اغلب مشتریان باشند.

در مقابل، تصمیم کاربران در انتخاب یک تلفن هوشمند، بیشتر به موارد دیگری از جمله نوع دستگاه های پوشیدنی (ساعت هوشمند)، وسایل قابل حمل برای حمل روزانه (تبلت ها) یا دیوایس هایی بستگی دارد که در خانه یا محیط کار (دستکتاپ یا لپ تاپ) مورد استفاده قرار می دهند. حال اگر همین مساله را به دستگاه های شخص ثالث مورد استفاده در منزل و یا در حین حرکت تعمیم دهیم، درخواهیم یافت که اکوسیستم اندروید یا iOS نقش پر رنگ تری را در تصمیم گیری کاربران برای خرید اسمارت فون ایفا خواهند کرد.

استراتژی اپل

اپل دوست دارد که در نقطه تقاطع تکنولوژی و هنر قرار داشته باشد. این شرکت برای ایجاد تجربه های شخصی شده از تکنولوژی مجبور است که کنترل متغیرهایی که در شکل گیری تجربه کاربر نقش دارند را در دست بگیرد.

یکی از عوامل کلیدی که در این مساله نقش دارد، در اختیار داشتن تکنولوژی ها و سرویس های مهم است. یک مثال خوب در این رابطه سرویس نقشه هاست که اپل باید موانع موجود بر سر راه آن را از میان بردارد. تردیدی نیست که در آینده، اپلیکیشن های نقشه به یکی از پیش نیازهای ضروری برای سرویس های حمل و نقل شخصی بدل خواهند شد. اگر iOS سهم اندکی را از بازار اتومبیل در اختیار داشته باشد، همین ضعف می تواند آن را برای دریافت داده های لازم در حوزه نقشه نگاری به رقبایش وابسته کند.

همین مساله در مورد تولید محتوی از قبیل فیلم و موسیقی برای مشتریان این شرکت نیز صادق است. این را هم در نظر داشته باشید که اپل برای رسیدن به اهداف خود نه مالک شرکت های سازنده محتواست و نه خودش محتوی تولید می کند.

در مقابل اهالی کوپرتینو نقش نوعی واسطه را میان مالکین محتوی و مشتریان دارند و همین مساله فضای لازم برای افزودن خصوصیتی جدید به تجربه کاربری را برای این شرکت ایجاد می کند.

شرکت مورد بحث در مرحله بعدی باید این تجربه را به اندروید بسط دهد تا از این طریق افراد را تشویق نماید که از این سیستم عامل اپن سورس به iOS روی بیاورند.

روش دیگری که این شرکت می تواند برای حفظ کاربرانش از آن استفاده نماید این است که از فاکتور احساس و علاقه کاربران به اشیاء لوکس استفاده نماید. همانطور که در مورد اپل واچ مشاهده کردید، اپل توانست با تکیه بر مواد سازنده و ظاهر به عنوان اصلی ترین عامل تمایز مدل های 400 و 17000 دلاری بهره بگیرد و اندروید را که خصوصیت لوکس بودن در محصولاتش دیده نمی شود، پشت یر بگذارد.

استراتژی گوگل

بلند پروازی های گوگل در مورد سرویس های مبتنی بر ابرش بیشتر با فیسبوک رقابت دارد تا اپل و همانطور که احتمالا می دانید الگوی کاری این شرکت بر پایه حل مشکلات تکنولوژیکی از طریق دستیابی به اطلاعات جهانی استوار است.

گوگل دوست دارد که همه کاربران فارغ از آنکه از اندروید استفاده می کنند یا iOS، از محصولاتش استفاده نمایند.

درست مانند فیسبوک که اپلیکیشن اصلی اش را به مجموعه ای از اپ ها تبدیل نمود، گوگل نیز ظاهرا رویکردی مشابه در پیش گرفته و در حال تبدیل شدن به مجموعه از اپلیکیشن ها و سرویس هاست.

این شرکت دوست دارد که نقطه تقاطع تکنولوژی و علوم رایانه باشد و با در نظر داشتن نبوغ مهندسی آن، تردیدی نیست که همچنان با ارائه چنین طرح هایی به سمت جلو حرکت کرده و روز به روز به هدف خود نزدیک تر می شود.

حرکت رو به جلوی گوگل

کنفرانس I/O 2015 نشان داد که گوگل به اپل و iOS نیاز دارد. از همین رو، نادیده گرفتن شمار بالای کاربران این پلتفرم به خصوص زمانی که شرکت های دیگری نظیر فیسبوک از جایگاه خوبی در آن برخوردارند، قطعا با اهداف بلند این شرکت در تضاد است. از طرف دیگر با افزایش محبوبیت اپلیکیشن های گوگل در میان کاربران iOS، وابستگی اپل به رقیبش نیز بیشتر می شود.

با این همه، با در نظر داشتن اقدامات اولیه اپل و استراتژی های آن برای شخصی سازی تکنولوژی، انتظار می رود که این شرکت همچنان از وابستگی خود به گوگل بکاهد.

همانطور که می دانید، گوگل با ارائه دستگاه های سری نکسوس قصد دارد نزدیک ترین تجربه به اندروید خالص را در اختیار کاربرانش قرار دهد و انتظار می رود که اپل نیز با عرضه آیفون و مجموعه اپلیکیشن ها و سرویس های آن، قصد دارد کاربرانش را بدون کمترین مداخله گوگل در داخل اکوسیستم خود نگه دارد.

اما حقیقت آنجاست که اغلب کاربران از محصولات و خدمات هر دوی این شرکت ها استفاده می کنند و در نتیجه در میانه این دو قرار می گیرند، در نهایت همین گروه از کاربران هستند که برنده واقعی رقابت را مشخص خواهند کرد.

در پایان اصلی ترین سوالی که مطرح می شود این است که اپل در کم کردن وابستگی اش به سرویس های گوگل تا چه اندازه موفق خواهد بود؟ همین حالا نشانه های متعددی را می توان مبنی بر تلاش این شرکت برای جایگزین کردن سرویس های اهالی مانتین ویو با نمونه های داخلی اش پیدا کرد و این انگیزه احتمالا همان عامل محرک برای ادامه نبرد میان این شرکت ها خواهد بود.

اما یک چیز کاملا روشن است: اینکه گوگل و اپل نگرشی کاملا متفاوت نسبت به این بازار دارند و همه تلاششان این است که وقت کاربران را با بهترین تجربه پر کنند.