ساتیا نادلا با ایده های نبوغ آمیزش، در پی ایجاد انحصار بعدی مایکروسافت است

در روزگاری نه چندان دور، «پردازش کامپیوتری» خلاصه می شد در «مایکروسافت ویندوز». حال به لطف خیزش تبلت و تلفن های هوشمند، آن روزها را پشت سر گذاشته ایم.

چنین جمله ای به آن معنا نیست که ویندوز ۱۰، محصولی بدی است؛ کاملا برعکس. این پلتفرم حتی باعث می شود که در صورت استفاده از مک، دلتان بخواهد پلتفرم OS X را کنار گذاشته و روی مک بوک خود، ویندوز ۱۰ را نصب کنید.

همانطور که ما هم باور داریم، ویندوز ۱۰ پلتفرمی عالیست اما نمی تواند فقدان علاقه کاربران به کامپیوترهای شخصی را جبران کرده یا بهبود بخشد. بازار کامپیوترهای شخصی در سال های اخیر دچار یک افت فروش شدید شده و به نظر نمی رسد ویندوز جدید هم کاری از دستش برآید. در این میان نباید فراموش کرد که پلتفرم موبایل این شرکت نیز اوضاع بسیار بدی را تجربه می کند و باز هم به نظر نمی رسد ویندوز ۱۰ برای تلفن های هوشمند بتواند اوضاع ناخوشایند ویندوز فون را بهبود دهد.

مسائل و مشکلات یاد شده اما هیچکدام دارای اهمیت نیستند؛ مایکروسافت اکنون رهبری خردمند دارد که می خواهد با نقشه ای عالی، انحصاری دیگر را رقم زند. با دیجیاتو همراه باشید.

اشتباه بزرگ مایکروسافت

ساتیا نادلا حدودا دو ماه پیش مصاحبه ای طولانی با وب سایت ZDNet انجام داد که ترجمه فارسی آن را برایتان منتشر کردیم. هرآنچه نیاز است بدانیم، در یک جمله طلایی در آن مصاحبه قرار گرفته؛ نادلا گفت: «یک اشتباه بزرگ که ما در گذشته مرتکب شده ایم، این بوده که تصور می کردیم کامپیوتر شخصی در همه زمان ها، مرکز پردازش دیجیتالی همه گجت ها باقی خواهد ماند.»

مایکروسافت با تمرکز بیش از اندازه بر توسعه پلتفرم خود برای کامپیوترهای شخصی، بازار موبایل های هوشمند را به شکل کامل از دست داد. زمانی که اپل و گوگل پایه های مقر امپراطوری خود را بنا می کردند، استیو بالمر نمی توانست باور کند که عصر تمرکز بر کامپیوتر شخصی و ویندوز به عنوان نیرو دهنده PC به پایان رسیده است.

بالمر که با تهدیدی به نام «آیفون» مواجه گشته بود، تصمیم گرفت پلتفرم کامپیوترهای شخصی ویندوز را برای نمایشگرهای لمسی تجهیز نماید؛ تلاشی که نتیجه اش شد ویندوز ۸ و ویندوز RT. محصولاتی که حتی طرفداران مایکروسافت هم باور دارند که پلتفرم هایی ناقص بودند.

زمانی هم که اهالی ردموند بالاخره توانستند خود را جمع کرده و پلتفرمی عالی به نام ویندوز فون ۸.۱ را برای تلفن های هوشمندشان ارائه دهند، دیگر کمی دیر شده بود و رقبا، بازی را برده و بر بازار سلطه یافته بودند.

نادلا نمی خواهد اشتباه قدیمی بالمر را دوباره تکرار کند.

بر اساس آمار ارائه شده از سوی موسسه «گارتنر»، مایکروسافت حدودا دارای سه درصد از بازار تلفن های هوشمند است در حالی که اپل و گوگل با اندرویدش، توانسته اند سهم بسیار بالایی را به خود اختصاص دهند. البته در این میان اپل با iOS، سود بسیار زیادی را در این بازار به خود اختصاص می دهد در حالی که گوگل با اندروید قادر گشته تا محبوبیت فوق العاده ای را در سطح جهانی برای خود به ارمغان بیاورد.

سال گذشته بیش از ۱.۱ میلیارد محصول اندرویدی در سراسر جهان به فروش رفتند در حالی که چنین آماری برای کامپیوترهای شخصی، صرفا ۳۰۰ میلیون دستگاه بوده است.

نادلا اما نمی خواهد اشتباه قدیمی بالمر را دوباره تکرار کند.

تصاحب تلفن های هوشمند؛ اپلیکیشن به اپلیکیشن

منطقی که پشت حرکات اخیر مایکروسافت نهفته شده، بسیار روشن است. اگر این شرکت اکنون دیگر نمی تواند موبایل و پلتفرمی ارائه دهد که بر آیفون و اندروید غلبه کند، چرا خود آیفون و اندروید را کم کم تصاحب نکند؟

در حالی که ویندوز در جوامع مختلف (و به علت ظهور پلتفرم های قدرتمند دیگر)، به عنوان نیرو بخش کامپیوترهای شخصی در حال رنگ باختن است، «مایکروسافت آفیس» هنوز به عنوان یک استاندارد جامع برای انجام کارهای مهم و اداری قلمداد می شود.

کارمندان ادارات و دانش آموزان به شدت به Excel، Word و PowerPoint متکی هستند

کارمندان ادارات و دانش آموزان به شدت به Excel، Word و PowerPoint متکی هستند. در این میان Google Apps (که اخیرا به Google for Work تغییر نام پیدا کرده) رقابت خوبی را با آفیس آغاز نموده که البته بیشتر از سوی تجارت های کوچک و استارتاپ ها مورد استفاده قرار می گیرد اما به هر کمپانی بزرگی که نگاه کنید، هنوز آفیس را مورد استفاده قرار داده و از آن بهره می گیرد.

حال برنامه نادلا این است که به جای اجبار کاربران به استفاده از ویندوز، آن را در همه دستگاه ها و همه پلتفرم ها موجود کند تا همواره کاربران از آن استفاده کنند و انحصاری که در این زمینه هنوز در دستان مایکروسافت قرار دارد، از بین نرود.

در سال اخیر، این شرکت به شکل بلاتوقفی اپلیکیشن های ویژه ای برای افزایش بهره وری برای اندروید و iOS توسعه داده است. شروع این حرکت هم با یک مظنون همیشگی بود به نام «مجموعه نرم افزاری آفیس».

پس از ارائه مجموعه آفیس برای پلتفرم های رقیب، مایکروسافت شروع کرد به خریدن استارتاپ های پر طرفداری همچون Acompli و Wunderlist و اپلکیشن های iOS و اندروید آنها را نیز دست خوش تغییراتی کرد و با نام مایکروسافت به بازار فرستاد. اپلیکیشن GigJam نیز یکی دیگر از همین تلاش ها خواهد بود. حتما اطلاع دارید که حتی کورتانا، دستیار دیجیتالی و مجازی مایکروسافت نیز به اندروید راه پیدا کرده و در اندک زمانی پای خود را به قلمروی iOS نیز خواهد گشود.

به آن جمله طلایی در گفتگوی نادلا با ZDNet برگردیم؛ همانگونه که مشاهده می کنید، مایکروسافتِ این روزها، به شکل تمام قد می خواهد «بهره وری و کارایی» کاربران را افزایش دهد. نادلا به شکل علنی اما زیرکانه اعلام کرده که ماموریت جدید و کلی خود را در یک چیز می بیند؛ آن مورد هم صرفا «تواناتر کردن کاربران برای دستیابی به پویایی و بهره وری بیشتر» است.

مایکروسافت با ارائه رایگان ویندوز ۱۰، تبلیغات رایگان خود برای «آفیس» را کلید زده است.

همین استراتژی شاید در ابتدا اندکی مبهم به نظر برسد و واقعیت هم این است که برای ما و شما، از ابهامات زیادی برخوردار است. برای مایکروسافت اما، این ابهامات، نقطه قوت‌ اش هستند.

حال که دیگر «کامپیوتر شخصی» به عنوان «مرکز پردازش دیجیتالی» کاربران نقش پر رنگی را ایفا نمی کند و «ویندوز» هم کم رنگ تر خواهد شد، چرا این پلتفرم به شکل رایگان ارائه نشود تا «آفیس» در دسترس همگان قرار گیرد؟ مایکروسافت با ارائه رایگان ویندوز ۱۰، تبلیغات رایگان خود برای «آفیس» را کلید زده است.

تئوری: حباب آیفون می ترکد، چیپ ها روی مغزمان کاشته می شوند و نادلا آفیس را در ذهن ما اجرا خواهد کرد. 

حباب «آیفون» روزی خواهد ترکید و شاید شاهد روزی باشیم که چیپ های پردازشی در مغز ما کاشته شوند و قدرتی فرا-انسانی به ما بدهند. نادلا در مصاحبه اش اذعان کرده «تلفن های هوشمند» که اکنون تبدیل شده اند به «مرکز دیجیتالی پردازش کامپیوتری» ما، همواره این عنوان را در دست نخواهند داشت؛ همانگونه که کامپیوترهای شخصی این عنوان را از دست دادند. بهتر است باور کنیم که در آینده، اگر به روزی برسیم که چیپ های پردازشی در مغزمان جای گیرند، نادلا تیمی را تدارک خواهد دید تا عملیات پردازش «مایکروسافت آفیس» را در «جسم پینه ای» (پیوند دهنده دو نیم کره مغز) انجام دهند.

خانواده ای کاملا جدید از محصولات و سرویس ها

مایکروسافت «صرفا» نمی خواهد تا آفیس را در همه ابزارها در دسترس قرار دهد، بلکه می خواهد اطمینال حاصل نماید که «آفیس ۳۶۵» مرکزیت همه سرویس های آنلاین مایکروسافت را به دست خواهد آورد؛ مرکزیتی که به واسطه فضای ابری Azure به هم متصل خواهد شد.

بیایید نگاهی داشته باشیم به بخش دیگری از منابع درآمد مایکروسافت که البته می توانند برای کاربران عادی اندکی حوصله سر بر شوند. این بخش، «مجموعه نرم افزاری مدیریت سازمانی» نام دارد و در برگیرنده تکنولوژی هایی است که می توانند به صاحبان کسب و کار و تجارت های بزرگ اجازه دهند تا PC ها و محصولات همراه در سازمان خود را به بهترین شکل مدیریت کنند.

مدیر ارشد عملیاتی مایکروسافت، آقای کوین ترنر باور دارد که این تجارت می تواند منبع درآمدهای میلیارد دلاری بعدی مایکروسافت باشد.

مجموعه نرم افزاری مورد بحث شامل سه بخش اصلی است که سه نیاز اصلی سازمان ها را برطرف می کنند:

• مایکروسافت Intune: اجازه مدیریت کامپیوترهای شخصی و دستگاه های همراه (علاوه بر پلتفرم های iOS و اندروید) را می دهد. در واقع مدیریت کلیه کامپیوترهای شخصی، تبلت ها و تلفن های هوشمند مبتنی بر پلتفرم های یاد شده از طریق این سرویس ممکن هستند.
• Azure Active Directory Premium: مدیریت گذرواژه های کارمندان را بر عهده می گیرد؛ چه در ویندوز و چه در هر نوع فضای ابری دیگری. نمونه یاد شده اکنون جایگزینی برای «Active Directory» محسوب می شود؛ سرویسی که برای سال ها، شرکت های مختلفی از آن استفاده می کردند. البته تفاوت در این است که به جای اینکه هر شرکت بخواهد برای خودش یک کامپیوتر سرور تدارک ببیند، همه پردازشات در فضای ابری مایکروسافت با نام Azure رخ می دهند.
• Azure Rights Management: وظیفه محافظت از فایل های کارمندارن را بر عهده خواهد داشت تا افرادی که صلاحیت لازم را ندارند، نتوانند به پروژه و فایل ها دسترسی پیدا کنند. همانند Active Directory، این سرویس نیز پیشتر در کامپیوتر سرور موجود در خود کمپانی فعالیت می کرد اما نسخه جدیدش به فضای ابری آژور اسباب کشی کرده است.

سرویس های سازمانی و «افزایش دهنده بهره وری مایکروسافت» دیگر به پلتفرم ویندوز متکی نیستند

این ها بخشی از سازمانی ترین سرویس های مایکروسافت هستند که زیاد هم در موردشان صحبت نمی شود و زمانی که نادلا می آید و می گوید: «می خواهیم بهره وری را تا حد ممکن افزایش دهیم»، کاربران عادی انگشت به دهان می مانند که او چه می گوید و در مورد چه مواردی سخن سر می دهد.

نکته قابل توجه اما این است که هیچکدام از سه سرویس یاد شده، به ویندوز متکی نیستند. ویندوزی که مایکروسافت در گذشته ای نزدیک عمده درآمدهای خود را از آن به دست می آورد، و این یعنی تغییری بسیار بزرگ و شگرف در یکی از بنام ترین کمپانی های تکنولوژیک.

مایکروسافت قدیمی تلاش می کرد از ویندوز استفاده کنید؛ مایکروسافت جدید می خواهد به سراغ سرویس هایش در سایر پلتفرم ها بروید.

از طرف دیگر، حتی زمانی که یک کاربر عادی از جدیدترین نوآوری های بکار رفته در «آفیس» استفاده کند، مشخصا دلش خواهد خواست تا «وان درایو» و قابلیت هایش را نیز بسنجد. به سراع سرویس ناشناخته تری همچون «Power BI» برود که کار آنالیز داده ها را به خوبی انجام می دهد و یا سری به نسخه تجاری اسکایپ بزند. مایکروسافتِ قدیمی، تمام تلاش خود را می کرد تا اپلیکیشن ها را روی «ویندوز» اجرا کنید،‌ نوع اپلیکیشن و نرم افزار، اهمیتی نداشت. مایکروسافت جدید از طرف دیگر، برایش مهم نیست از چه سیستم عامل و پلتفرمی بهره می گیرید؛ صرفا می خواهد اطمینان حاصل نماید که از سرویس های خود مایکروسافت استفاده می کنید.

اوضاع مالی مایکروسافت در «مرحله گذر» قرار گرفته اند

مایکروسافت به لحاظ مالی، در مرحله ای کاملا عجیب به سر می برد. اکنون دیگر خبری از فروش لایسنس های ویندوز و درآمدزایی توسط آن نیست. شرکت مورد بحث تلاش می کند تا اشتراک ماهانه آفیس ۳۶۵ را به شکلی گسترده تر به فروش برساند و در حال حاضر،‌ درآمدهایش با هزینه هایی که می کند، در نقطه ای سر به سر ایستاده اند.

«نادلا» اما به خوبی توانسته سرمایه گذاران و وال استریت را دعوت به صبر کند؛ وی آنها را متقاعد کرده که این دگرش در نحوه کسب درآمد، آینده ای روشن را برای مایکروسافت رقم خواهد زد. اکنون گمانه زنی می شود که درآمدهای آفیس ۳۶۵، یک جهت ۸۰ درصدی رو به بالا را در آینده ای نه چندان دور تجربه خواهند کرد.

مشتریان کوچک و بزرگ مایکروسافت، استقبال بسیار خوبی از رویکرد این شرکت در زمینه انتقال سرویس ها به همه پلتفرم ها داشته اند. حتی کمپانی عظیم «جنرال الکتریکز» نیز اخیرا قراردادی بزرگ برای استفاده از «آفیس ۳۶۵» با مایکروسافت تنظیم کرده است.

در این میان ویندوز ۱۰، عالی ترین مرحله از پلتفرم کامپیوتری مایکروسافت، آمده تا نقش یک میانبر بزرگ برای فروش سرویس های برتر این کمپانی نرم افزاری را ایفا نماید.

مایکروسافت بر «افزایش بهره وری» تمرکز کرده و «آفیس» را نیز در مرکزیت اهمیت کمپانی خود قرار داده؛ جایی که اندکی پیش، «ویندوز» در آن جای گرفته بود. حال بزرگترین شرکت نرم افزاری جهان باور دارد که «کامپیوتر شخصی»، دیگر مهم ترین «مرکز رایانش دیجیتالی» کاربران نیست و از باورهای قدیمی و کهنه اش دست کشیده و می خواهد در بازی پلتفرم ها، به شکلی پنهان برنده شده و در همه گجت ها محصولات و سرویس هایش را ارائه کند.

مایکروسافت در سال های اخیر اگرچه اندکی از قافله جا ماند اما در نهایت این «آفیس» است که به این شرکت دوباره بال پرواز خواهد بخشید؛ بالی که مایکروسافت می تواند توسط آن بر فراز تکنولوژی های فعلی قرار گرفته و سلطه اش را نه تنها بر کامپیوترهای شخصی، بلکه بر همه گجت ها حفظ کند.