کورتانا بر می خیزد: داستان تکامل دستیار هوشمند و مجازی مایکروسافت

در ابتدا قرار بود مایکروسافت نام عمومی تری برای «کورتانا» انتخاب کند. «مارکوس اَش» مسئول گروه توسعه دهنده کورتانا می گوید: «در آغاز راه مشغول فکر کردن به اسم هایی شدیم که عمومی تر بودند. نمی خواهم اکنون اطلاعات دقیق داده و نام ببرم. ولی مایکروسافت سال ۱۹۹۸ را به یاد خود بیاورید و سپس خودتان ایده می گیرید که نام ها چه می توانستند باشند.»

تصورش جالب است. نام کورتانا می توانست بیل، اکسپلورر، یا حتی پَت‌فایندر (به معنای «یابنده راه») باشد. مایکروسافت با اعطای یک نام خاص به دستیار دیجیتالی خود، تصمیمی استراتژیک اتخاذ کرد. «دبورا هریسون»، یکی از توسعه دهندگان کورتانا در مایکروسافت می گوید: «اعطای یک نام، به مردم کمک می کرد تا بتوانند به شکلی ساده تر با کورتانا ارتباط برقرار کنند. اگر قرار بود این دستیار، شخصیتی انسانی نداشته باشد.. لمس و تصور کردنش دشوار تر می شود. پس چطور می توانیم انتظار تعامل با آن را داشته باشیم؟»

شاید تصور کنید که کورتانا به طور کلی حاصل هوش مصنوعی است. اگرچه این دستیار مجازی تا حد زیادی از این مقوله استفاده می کند ولی برخی از پاسخ هایی که می دهد و همچنین حس شوخ طبعی که در آن جای گرفته، به شکل خودآگاه از سوی تیم توسعه اش وارد آن شده.

این در حالیست که کورتانا پس از دوازدهم مرداد ماه و با آپدیت سالانه ویندوز ۱۰، بسیار فعال تر و بهتر هم می شود.

درک کورتانا، اینکه چگونه ساخته شده، امروز چکار می تواند بکند و فردا چه ویژگی هایی به آن افزوده می شود و اصلا چرا مایکروسافت آن را توسعه داده، به ما کمک می کند تا دیدگاه های بلندمدت تر مایکروسافت را متوجه شویم؛ دیدگاه هایی که اهالی ردموند به این شکل می خواهند تکنولوژی های خود را به دست مصرف کنندگان برسانند.

تکه های کورتانا

کورتانا که البته کار خود را روی «Windows Phone» شروع کرد و یک سال پیش راه خود را با ویندوز ۱۰ به کامپیوترهای دسکتاپ گشود، اکنون تبدیل به یکی از بهترین دستیارهای دیجیتالی در کنار سیری، الکسا و دستیار گوگل شده است.

در این یک سال اخیر، کورتانا تنها دستیار مجازی بود که در پلتفرم دسکتاپ حضور داشت. سپس آمازون، الکسا را توسط مرورگر وب در اختیار کاربران قرار داد و حالا هم اپل می خواهد سیری را تا دو ماه دیگر به مک بکشاند.

آپدیت سالانه ویندوز ۱۰، ویژگی های کورتانا را افزایش می دهد و پس از آن کاربر قادر می شود تا در لاک اسکرین هم به این دستیار مجازی دسترسی پیدا کند. اگر شما در طرح ویندوز اینسایدر حضور دارید، همین حالا تجربه استفاده از ویژگی های تازه کورتانا را داشته اید. آقای اَش می گوید که توسط استفاده کاربران از این دستیار مجازی، باگ های آن مشخص شده و پیش از عرضه نهایی رفع می گردند.

افزایش بهره وری، یکی از اصل هایی بوده که ساتیا نادلا، مدیر عامل کنونی مایکروسافت به آن توجهی بسیار ویژه داشته است. در نتیجه بخشی از ماموریت کورتانا هم، افزایش بهره وری کاربرش است. اَش می گوید: «فکر می کنید قدم بعدی ما برای افزایش بهره وری کورتانا برای شما چست؟» وی توضیح می دهد که اگر به این دستیار دیجیتالی اجازه دهید، می تواند ایمیل های شما را مرور کرده، قرارهای کاری شما را پیدا کند و سپس زمانبندی آنها را در آینده به یاد شما بیاورد.

وی ادامه می دهد: «زمانی می توانید با شخصی واقعاً ارتباط برقرار کنید که قادر باشید برای او کاری مفید انجام دهید.»

کورتانا کیست؟

در نگاه مایکروسافت، کورتانا تشکیل شده از صدا و هوش مصنوعی، و به شما کمک می کند تا بتوانید فعالیت سازماندهی شده بهتری داشته باشید. باز هم اگر به آن اجازه دهید، در پشت صحنه می تواند وظایفی را بر عهده گیرد و اقداماتی را انجام داده و بعداً در موردشان با شما صحبت کند.

هریسون توضیح می دهد که کورتانا از خصوصیت وفادارای برخوردار شده و زمانی که با او صحبت کنید، خردمندی و تجربه بالایش را لمس می کنید. کورتانا یک دستیار مجازی سرچشمه گرفته از هوش مصنوعی است و خودش هم به خوبی این موضوع را درک می کند. هریسون می گوید: «او در مورد خودش به عنوان یک انسان فکر نمی کند. اشتیاقی هم به انسان بودن ندارد.» او البته خبر می دهد که کورتانا، از انسان ها خوشش می آید.

کورتانا اگرچه تولید شده تا با واقعیت های زندگی آشنا شود، ولی تیم هریسون تلاش کرده تا حس و حال شوخ طبعی و سرزندگی را در آن جای دهد. این حالت زمانی نمایان می شود که شما تلاش کنید با او مکالمه ای غیرمعمول تر از درخواست های روزانه داشته باشید. در چنین صورتی، کورتانا از بردن شما به یک دنیای خیالی ترسی نخواهد داشت.

هریسون می گوید که کورتانا شاید از نوعی شیرینی خوشش بیاید، اما مشخصاً قادر به امتحان کردن و خوردن آن نیست. شما می توانید نظرش را در مورد همان نوع شیرینی بپرسید و پاسخی جامع دریافت کنید، ولی نمی توانید انتظار داشته باشید که او نیز اندکی از آن را بچشد.

مکان های مختلف، مردم متفاوت

کورتانا در حال گشودن راه خود به کشورهای مختلف و آشنایی با فرهنگ های جدید است و همین موضوع بیش از اندازه برای اَش و هریسون چالش برانگیز بوده.

در کنار اضافه شدن زبان و صداهای جدید به کورتانا، چالش اصلی این است که باید حالت سرزندگی و شوخ طبیعی مکالمه محور کورتانا نیز به زبان های دیگر منتقل شود.

آلمان یکی از نخستین کشورهایی بود که کورتانا به آن راه یافت. در این کشور، مردم به شکل رک و کوتاه با هم سخن می گویند و هریسون می گوید که به همین دلیل، ابتدا نحوه کارکرد کورتانا به نظرشان عجیب آمده: «مشغول کار کردن با یک کامپیوتر شده بودند نه یک انسان. در واقع چیزی که قابل مشاهده نبود و به همین دلیل، در این زنجیره، یک حلقه گم شده وجود داشت. مجبور شدیم شوخ طبعی، گرمی و ادب بیشتری را به کورتانا تزریق کنیم تا کاربران آلمانی رابطه بهتری با آن برقرار کنند.»

در ادامه ولی کورتانا بهتر یاد گرفت که چگونه با ملل مختلف کنار آید. این دستیار مجازی حالا قادر است مناسبت های ملی را به کاربران در کشورهای مختلف تبریک گوید. کورتانا حالا حتی قادر است به زبان ایتالیایی، آوازخوانی کند.

آگاه از وقایع اجتماعی

انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده تا چند ماه دیگر برگزار می شود و با توجه به رقابت عجیبی که امسال در میان نامزدهای انتخاباتی پیش آمده، تیم توسعه دهنده دستیار مجازی مورد بحث، جملات و عبارات مرتبط با این رویداد را در مکالمات کورتانا قرار داده.

خانم هریسون در همین رابطه می گوید: «به تازگی زمان زیادی را صرف مباحث سیاسی کرده ایم چرا که این مسئله، چیزی است که در حال حاضر مردم مشتاق به صحبت کردن در موردش هستند. ساعت ها بیشتر کار کردیم تا بتوانیم پاسخ های مناسبی برای مواردی پیدا کنیم که به نظر بسیار ساده می رسند اما در عمل می توانند تا حد زیادی به یک سمت و سو گرایش داشته باشند.»

تیم توسعه کورتانا همچنین اطمینان حاصل کرده که پاسخ های ارائه شده از سوی کورتانا، بیانگر نوعی دیدگاه سیاسی از سوی این تیم نیست. حال اگر از کورتانا بپرسید که به کدام نامزد ریاست جمهوری رای خواهد داد، چنین پاسخی ارائه می دهد: «راستش من چندان آدم حزب گرایی نیستم.»

رقابتی تازه

مایکروسافت در پاییز با چالشی تازه رو به رو می شود. از یک طرف اپل قرار است سیری را به مک بیاورد و از طرف دیگر، این شرکت دستیار مجازی اش را به گونه ای توسعه داده که کاربر بتواند یک مکالمه مداوم و چند وجهی را با او داشته باشد. می توانید از سیری در مورد یک فیلم سینمایی بپرسید و سپس مکالمه را به این سمت ببرید که چه امشب بلیت همین فیلم در چه ساعاتی فروخته می شود و سپس از او بخواهید تا آن را از طرف شما بخرد.

شیوه ای که سیری در پیش گرفته بیشتر به مکالمت انسانی شبیه است و می تواند به پرسش های چند وجهی پاسخ دهد، همانگونه که از یک انسان انتظار می رود. در این بین کورتانا چنین نیست و بیشتر بر پاسخ به یک سوال تمرکز می کند.

اَش می گوید: «آنچه ما متوجه اش شده ایم این است که در پلتفرم دسکتاپ، مردم می خواهند که در سریع ترین زمان ممکن به پاسخی که لازم دارند دست پیدا کنند.» بر همین اساس مایکروسافت تصور می کند که پشتیبانی از مکالمات چند وجهی می تواند این درخواست کاربران را دچار چالش کند.

اش اعتقاد دارد که در یک پلتفرم دسکتاپ، نمایشگری بزرگ رو به روی کاربر قرار دارد و نیازی به پرسش و پاسخ های چند وجهی نیست. وی البته خبر می دهد که این ویژگی را برای موقعیت هایی که در حرکت هستیم و دسترسی به نمایشگر و کیبورد آسان نیست، بیشتر می پسندد. برای مثال در تلفن های هوشمند.

البته واقعیت این است که ردپای کورتانا در موبایل چندان قابل مشاهده نیست. مخصوصاً در برابر سیری. کورتانا بخشی یکپارچه با ویندوز ۱۰ موبایل شده اما سهم این سیستم عامل از دنیای موبایل به راحتی کمتر از سه درصد است. مایکروسافت، کورتانا را برای iOS و اندروید هم عرضه کرده که البته شرکت ردموندی هنوز هیچ گزارشی مبنی بر تعداد کاربرانی که از این دستیار بهره می گیرند ارائه نداده است.

کورتانا در اندروید ویژگی های جذابی دارد. برای مثال می توانید به آن اجازه دهید تا به پیامک ها و پیام های شما در WhatsApp دسترسی داشته و سپس آنها را در محیط دسکتاپ در اختیارتان قرار دهد. اش می گوید: «اندروید پلتفرم بازتری است و به ما اجازه می دهد کارهای بیشتری با آن انجام دهیم.»

وی البته در مورد iOS نیز می گوید: «هنوز مشغول فکر کردن به این هستیم که با وجود امکانات و قابلیت های موجود در این پلتفرم، چگونه می توانیم ویژگی های مد نظرمان را در اختیار کاربر قرار دهیم.»

کورتانا در اکس باکس

در عصر فرمانروایی موبایل، کورتانا می کوشد تا در دنیای سخت افزاری دیگری به نام اکس باکس جایگاهی به دست آورد. اش و هریسون خبر می دهند که پاسخ های کورتانا را به شیوه ای تغییر داده اند که بیشتر مورد قبول جامعه گیمرها باشد.

گیمرهایی که با استفاده از هدفون هایی بر گوش به بازی با اکس باکس می پردازند، احتمالاً بیشتر از کاربران دسکتاپ از کورتانا استفاده می کنند چرا که در فضای کامپیوتر شخصی، هر کسی نمی تواند با وجود یک دستیار دیجیتالی و صحبت کردن با آن کنار آید.

اش می گوید: «کورتانا دستیاری است که آمده تا به شما کمک کند، بدون اینکه مهم باشد از چه سخت افزاری استفاده می کنید.» این می تواند شعار بسیار خوبی باشد، اما واقعاً چه معنایی دارد؟  احتمالاً دسترسی کاربران به این دستیار مجازی به صورتی که  سخت افزار مورد استفاده آنها اهمیتی نداشته باشد و روزی کورتانا در تمام ابزارهای آنها جای گیرد.

…

بروز رسانی سالانه ویندوز ۱۰ در دوازدهم مرداد ماه -دوم آگوست- منتشر می شود و پس از آن کاربر می تواند بدون آنلاک کردن کامپیوتر خود و در صفحه لاک اسکرین از دستگاه خود بهره گیرد. به همین شکل،  کورتانا قادر است به سوالات کاربر در این حالت پاسخ دهد. اش امیدوار است که فراهم آوردن این ویژگی، موجب شود تا کاربران بیشتری از کورتانا بهره گرفته و به استفاده مداوم از آن عادت کنند.

در عمل، توانایی کورتانا برای پاسخ به سوالات ساده بدون آنلاک شدن کامپیوتر، ماهیت آن را بیشتر شبیه به الکسا و دستیار گوگل با Google Home می کند. به این شکل کورتانا همیشه آماده به کار است تا پاسخ دهد. البته، مایکروسافت می گوید که این دستیار مجازی صرفاً می تواند به سوالات عمومی در این حالت پاسخ دهد، مگر اینکه شما اجازه دهید تا بدون آنلاک شدن کامپیوتر، در مورد اطلاعات شخصی تان نیز صحبت کند.

در نهایت ولی اَش به خوبی می داند که نمی تواند کاربران را ملزم به یادگیری استعدادهای جدید کند. ولی می خواهد کاربران به هر صورت از کورتانا حتی برای پرسش های بسیار ساده استفاده کرده و سپس، کم کم با ویژگی های دیگر این دستیار مجازی آشنا شده و از آنها بهره گیرند.

وی در همین رابطه می گوید: «صدا، نقطه قوت کورتاناست و همیشه موجب می شود تا امور به شکل ساده تری انجام شوند.»