امن ترین سیستم عامل تلفن های هوشمند کدام است؟

صادقانه بگوییم، امنیت هر دیوایسی که به اینترنت متصل شود، در معرض خطر است. طبیعتا هیچ کاربری هم مایل نیست که اطلاعات شخصی اش به سرقت روند و دست به دست شوند. هر سیستم عاملی وظیفه دارد تا به طرق مختلف امنیت کاربرانش را تضمین کند. اما آیا در عصر اطلاعات و ارتباطات، جلوگیری از هر گونه نفوذ و هکی ممکن است؟

در این مقاله سعی کردیم تا سیستم عامل های مختلف را از بعد امنیتی بررسی کنیم و ببینیم که کدام یک در حفاظت از اطلاعات کاربرانشان بهتر عمل می کند.

اندروید

سابقه این سیستم عامل با وجود باگ هایی چون StageFright شدیدا خدشه دار شده. StageFright نامی است که به مجموعه ای از باگ های نرم افزاری اندروید 2.2 به بعد اطلاق می گردد و به موجب آن هکر ها می توانستند با ارسال یک پیام مولتی مدیای مشخص به دیوایس کاربر نفوذ کنند. متاسفانه عدم پاسخ گویی از سمت گوگل موجب شده که این سیستم عامل اعتبارش را از دست بدهد. در حقیقت تنها دیوایس های نکسوس پچ رفع این باگ را دریافت کرده اند و سایر کاربران باید دریافت اتوماتیک پیام های MMS را غیر فعال کنند.

اندروید سیستم عاملی است متن باز. برنامه نویسان می توانند با نوشتن کد های پیچیده  C++ و یا جاوا، اپلیکیشن هایی مخرب توسعه دهند و به شکلی امنیت دیوایس را به خطر بیندازند. اندروید یکی از بزرگترین اهداف بدافزارها است. طبق بررسی های انجام شده در سال قبل بر روی حدود 2.5 میلیون اپ، مشخص شده که حدود 97 درصد از بدافزار ها برای به خطر انداختن امنیت اندروید توسعه یافته اند.

اندروید کاربرانش را از خطرات مطلع نمی کند. هکر ها هم با استفاده از نرم افزار های روت کیت همچون Ghostsware کنترل سیستم عامل را به دست می گیرند و نه تنها مقصود و دلیل نفوذ خود را مخفی نگه می دارند، بلکه تمامی مدارک و شواهد مبنی بر نفوذ را پاک می کنند.

متاسفانه خود گوگل پلی از خطا مصون نیست و اپ های مخرب به راحتی از فیلتر های گوگل عبور کرده و وارد این فروشگاه اپ می شوند. بسیاری از افراد به بررسی های کاربران برای کسب اطلاع از وضعیت اپ ها تکیه می کنند. منابع غیر معتبر دانلود اپ به مراتب از گوگل پلی هم نا امن ترند. خوشبختانه کاربر می تواند با غیرفعال کردن گزینه نصب اپ های دانلود شده از منابع شخص ثالث جلوی آن ها را بگیرد.

هیچ کدام از مواردی که بالاتر اشاره کردیم به مذاق کاربران اندروید خوش نمی آید. اما خوشبختانه گوگل حداقل برای گل سرسبدش یعنی سری نکسوس آپدیت های ماهانه ای عرضه می کند تا کمی حفره های امنیتی را تنگ تر کند. دیگر نکته مثبت این سیستم عامل غنای بالای اپ های آنتی ویروس، ضد فیشینگ و ضد بدافزار هستند که تا حد خوبی قادرند از اطلاعات کاربر دفاع کنند.

حقیقت این است که از طرفی اندروید بیشترین تعداد کاربر را در سطح جهان دارد و عجیب نیست که بیشتر تهدید ها متوجه این سیستم عامل باشند. از طرف دیگر این سیستم عامل متن باز است و سیستم عامل های متن باز هم بین هکر ها بسیار محبوبند!

بلک بری

محبوبیت بلک بری، حتی با وجود عرضه اسمارت فون های موفقی چون Priv چند سالی است که کاهش یافته. پس از شکست تبلت BlackBerry PlayBook که از سیستم عامل خود این شرکت بهره می برده، اندروید جایگزین سیستم عامل بلک بری روی سایر دیوایس های این شرکت شده.

دیوایس های بلک بری که از سیستم عامل اندروید بهره می برند، همان مشکلاتی را دارند که در بخش قبلی به آن ها اشاره کردیم. هر چند که بلک بری آپدیت های امنیتی را بسیار سریع تر از شرکت هایی چون سامسونگ و ال جی عرضه می کند، اما دیوایس های قدیمی تری که همچنان به سیستم عامل بلک بری مجهز اند چه؟

یکی از پایه های طراحی سیستم عامل بلک بری، اصول امنیتی بوده. به همین دلیل رؤسا و و وزرای بسیاری از کشور ها محدود به استفاده از دیوایس های بلک بری اند و بسیاری از دولت ها از سرویس های بلک بری برای انتقال اسناد و مدارک بهره می برند.

احتمالا بار ها شنیده اید که دولت مردان ایالات متحده و بریتانیا تنها مجازند که از دیوایس های بلک بری استفاده کنند. شاید به همین دلیل مطمئن شوید که بلک بری از لحاظ امنیتی بهترین سیستم عامل است و از هر گونه نفوذ و هکی مبرا است. اما آیا واقعا دیوایس های قدیمی بلک بری قادر اند که از خود در برابر نفوذ هکر ها دفاع کنند؟

استیو لرد، هکری که هم اکنون مدیریت یک شرکت امنیت اطلاعاتی را بر عهده دارد، به این عقیده پایبند است که هر چه از عمر دیوایسی بگذرد، ضعف هایش بیشتر شناخته شده و راحت تر در معرض نفوذ قرار می گیرد. با این حال اگر کاربری مجبور به استفاده از دیوایس های قدیمی است، بهتر است که از دیوایس های مجهز به بلک بری 10 و یا ویندوزفون 8 بهره ببرد.

جالب اینجاست که بدانید وقتی که در اواخر سال 2014 مجرمان سایبری به سونی حمله کردند، این شرکت از بلک بری برای حل معضلش بهره برد. سیستم رمزنگاری بلک بری که صرف نظر از مدل اسمارت فون کاربر از اطلاعات محافظت می کند، دلیلی است که بلک بری پس از این همه سال هنوز هم سیستم عاملی امن و مطمئن به شمار می رود.

اوبونتو تاچ

وقتی که نخستین اسمارت فون اوبونتویی در سال گذشته عرضه شد، بسیاری از تحلیل گران گمان می کردند که توسعه دهندگان دیوایس های هوشمند از اندروید به یونیکس کوچ خواهند کرد.

اوبونتو سیستم عاملی است متن باز مشابه اندروید. کاملا مجانی است و شرکت Canonical، سازندگان سیستم عامل اوبونتو از آن پشتیبانی می کنند. Canocial تضمین کرده که هر 6 ماه یک بار بروزرسانی ای به منظور بستن حفره های امنیتی و ارائه قابلیت های جدید برای سیستم عاملش عرضه کند.

بخش مهم قضیه این جا است که کاربر باید سیستم عاملش را همواره بروز نگه دارد. بسیاری از نسخه های سیستم عامل دسکتاپ اوبونتو، جز آن هایی که از نوع LTS هستند، آپدیت های امنیتی زیادی دریافت نمی کنند. خوشبختانه چون اوبونتو تاچ تازه به بازار آمده، می توان انتظار داشت که برای مدتی پشتیبانی شود.

سیستم عامل اوبونتو به توانایی خود در جلوگیری از نفوذ بدافزار ها و جاسوس افزار ها می بالد. اما به هر حال اوبونتو سیستم عاملی متن باز است و اپ های مخرب بالاخره راهی برای عبور از فیلتر های امنیتی خواهند یافت. اما به لطف برخی از کاربران برنامه نویس فعال، پچ های امنیتی خیلی سریع عرضه می شوند. به لطف متن باز بودن این سیستم عامل، کاربران اوبونتو دسترسی کامل به کد آن دارند، می توانند در آن تغییر ایجاد کنند و نتیجه کار خود را به مقر اوبونتو بفرستند. در حالی که کد سیستم عامل های متن بسته فقط توسط کارمندان خود شرکت سازنده قابل دسترسی است.

فروشگاه اپلیکیشن اوبونتو به لطف ابزار بررسی سلامت اپ هایش نسبت به گوگل پلی به مراتب مطمئن تر است. اگر این ابزار اپلیکیشنی مشکوک بیابند، آن اپ توسط مهندسین خود اوبونتو بررسی خواهد شد. کاربر قادر است پیش از نصب هر اپ هم دسترسی های آن را مرور و در صورت تمایل اجازه آن ها را صادر کند.

از سمتی دیگر در مقایسه با سایر سیستم عامل های دیوایس های هوشمند، اوبونتو بسیار کم طرفدار است. بنابراین هکر ها هم اشتیاق چندانی به حمله به این سیستم عامل نشان نمی دهند. برای مثال در اکتبر سال 2015، اپلیکیشنی که با سو استفاده از یک حفره امنیتی سعی می کرد به اوبونتو نفوذ کند، تنها موفق به تجاوز به حریم 15 تن از کاربران این سیستم عامل شد! صد البته که هر چه که این سیستم عامل بیشتر رشد کند، خطر های بیشتری هم تهدیدش خواهند کرد.

سرویس هایی همانند نتفلکیس، اسنپ چت و دراپ باکس همگی روی سرور های اوبونتو اجرا می شوند. حتی برخی از ایستگاه های فضایی، سیستم های امنیتی دولتی و پروژه های تحقیقاتی چون برخورد دهنده هادرونی بزرگ هم از اوبونتو برای ذخیره و حفاظت از اطلاعات بهره می جویند. چرا؟ زیرا طبق ارزیابی های انجام شده در سال 2013، اوبونتو امن ترین سیستم عامل است.

با این وجود، اوبونتو باز هم از تعداد قابل توجهی از مشکلات امنیتی رنج می برد. اوبونتو تحت هیچ شرایطی یک سیستم عامل کاملا مصون از عیب و ایراد نیست، اما بسیاری از مشکلات امنیتی که قادر به فلج کردن سایر سیستم عامل ها هستند، در اوبونتو حل شده اند.

ویندور فون و ویندوز 10 موبایل

گرچه اوبونتو اصلی ترین کاندید برای دریافت جایزه امن ترین سیستم عامل است، اما یک رقیب بسیار قدرتمند دارد، ویندوز فون و ویندوز 10 موبایل. امنیت این سیستم عامل به حدی بالا است که تحسین شخص یوگن کسپراسکای، مدیر عامل شرکتی امنیتی به همین نام را برانگیخته.

در درجه اول، فروشگاه اپلیکیشن ویندوز فون فوق العاده حفاظ های محکمی دارد. برای دانلود اپ، باید از فیلتر های امنیتی این فروشگاه عبور کنید و اگر دیوایس تان جیلبرک نباشد تحت هیچ شرایطی قادر به دانلود اپ از دیگر منابع نیستید. یکی دیگر از عوامل موفقیت ویندوز فون در تامین امنیت کاربر، بستن کانال های ارتباطی میان اپلیکیشن های مختلف است. تا زمانی که خود کاربر نخواهد، دو اپ مختلف تحت هیچ شرایطی قادر به تعامل با هم نیستند.

دقت کنید که نمی گوییم ویندوز فون هیچ عیب و نقصانی ندارد. اما بسیاری از مشکلات با پچ ها و آپدیت ها برطرف می گردند. پس بهتر است همواره سیستم عامل و اپلیکیشن های خود را به روز نگه دارید.

خبر بد برای مایکروسافت و خبر خوب برای طرفداران امنیت این است که این سیستم عامل در حال حاضر کاربران کمی دارد. به قدری که حتی شرکت های تولید کننده نرم افزار های ضد ویروس و حفاظ های امنیتی، اپلیکیشنی برای نسخه 8.1 این سیستم عامل در هنگام عرضه اش توسعه ندادند.

هر چند که مایکروسافت سابقه پر کردن استورش از اپ های جعلی را دارد، اما ظاهرا شرکت ردموندی از این روش برای جذب مخاطب استفاده می کند و این اپ های جعلی خدشه ای به کاربران وارد نخواهند کرد.

هنوز اطلاعات چندانی از سیستم امنیتی ویندوز 10 موبایل در دسترس نیست.، اما می توان گمان کرد که این سیستم عامل از ابزار تشخیص بدافزاری همانند برادر دسکتاپیش بهره می برد. یکی دیگر از نکات امنیتی خوب ویندوز موبایل و ویندوز فون، قفل شدن دیوایس و فایل هایش در صورت گم شدن با استفاده از تکنولوژی رمز نگاری پیچیده BitLocker است. اگر کسی اطلاعی از رمز دیوایس نداشته باشد، قادر به خواندن فایل ها نخواهد بود.

آی او اس

همانند گوگل، اپ های آی او اس پیش از این که در اپ استور قرار گیرند باید از فیلتر امنیتی اپل عبور کنند. اپل سلامت آن ها را چک می کند و در صورتی که قصد و قرض شومی نداشته باشند، به کاربران اجازه می دهد تا در صورت تمایل از استور دانلود شان کنند. این رویکرد اپل باعث شده که کاربران اپ استور را به باغی مطمئن و با دیوار هایی بلند تشبیه کنند. آن ها بر این باورند که این سطح از امنیت غیر قابل نفوذ است.

اما هیچ باغی بدون آفت باقی نمی ماند.

حدود 500 میلیون نفر از کاربران چینی اپلیکیشن پیام رسان WeChat ممکن است قربانی بدافزاری شده باشند که به دلیل استفاده توسعه دهنده این اپلیکیشن از یک ورژن دستکاری شده Xcode که توسط اپل تایید شده بود به دیوایس های شان راه یافته. وی چت تنها نمونه از اپلیکیشن های مخرب آی او اس نیست. برای مدت ها بدافزار ها تنها گریبان کاربرانی را می گرفتند که دیوایس شان جیلبرک شده بود، اما ظاهرا آی او اس آن قدر ها هم که برخی اصرار دارند امن نیست!

عصمت امنیت آی او اس با بدافزار ها به مرور زیر سوال می رفت که ناگها خبر رسوایی بزرگ لو رفتن اطلاعات و تصاویر شخصی بازیگران و اشخاص مشهور از طریق نفوذ به آی کلاد همه جا پیچید. دیگر آی او اس از جمله سیستم عامل ها امن به شمار نمی رفت و کاربران هم از خطرات امنیتی آن با خبر شدند.

اما مشکلات امنیتی آی او اس واقعا تا چه حد بحرانی است؟ از نظر محبوبیت، آی او اس بعد از اندروید بیشترین تعداد کاربران را دارد، اما همانند اندروید به راحتی گرفتار ویرویس و بدافزار نمی شود. چرا؟ اولا آس او اس برخلاف اندروید سیستم عاملی است متن بسته. در ثانی در صورتی که اپ ها بخواهند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند خود کاربر باید اجازه این تعامل را صادر کند.

بهترین نکته در مورد آی دیوایس ها، بازنشدنی بودن شان است. احتمالا داستان درخواست FBI از اپل مبنی بر گشودن قفل اسمارت فون سید رضوان فاروق، یکی از عاملین تیراندازی سن برناردینو را شنیده باشید. اپل زیر بار فشار FBI نرفت و آیفون رضوان را باز نکرد. FBI هم مجبور شد تا هکری که قادر به بازگشایی رمز آیفون است بیابد و 1.3 میلیون دلار به وی دستمزد پرداخت کند.

نتیجه اخلاقی این داستان: رمز گشایی آیفون ها نه تنها سخت و پیچیده است و اپل به حریم شخصی کاربرانش احترام می گذارد.

برنده نهایی

محبوبیت فاکتوری بسیار موثر در مقایسه امنیت سیستم عامل ها است. به طبع دیوایس های کم طرفدار تر، کمتر مورد حمله های سایبری قرار می گیرند. هر سیستم عاملی نقاط ضعف و قوت خودش را دارد و همگی شان هم آسیب پذیرند.

اندروید: اگر خودتان را تنها محدود به گوگل پلی کنید، بررسی های کاربران را به دقت مطالع کنید و چندین اپ حفاظتی نصب نمایید، خطری متوجه شما نخواهد بود. اما در غیر این صورت بدافزار ها به راحتی راهی برای ورود به گجت شما خواهند یافت. گل سر سبد گوگل یعنی سری نکسوس هم با اختلاف امن ترین دیوایس اندرویدی است.

بلک بری: دیوایس های قدیمی تر این شرکت تقریبا مطمئن اند، اما گجت های جدید تر از اندروید استفاده می کنند و مشکلات سایر دیوایس های اندرویدی را دارند. هر چند آپدیت های امنیتی برای دیوایس های اندرویدی بلک بری بسیار سریع تر از سایر گجت های اندرویدی عرضه می شوند، اما باز هم آسیب پذیرند.

اوبونتو: شاید بتوان اوبونتو را امن ترین سیستم عامل نامید، اما از آن جایی که هنوز تعداد کاربران این سیستم عامل کم است، نمی توان به درستی امنیت آن را قضاوت کرد. باید منتظر ماند و دید که اوبونتو چگونه در برابر بدافزار ها از خود حفاظت خواهد کرد و آیا متن باز بودن این سیستم عامل همانند اندروید کار دستش می دهد یا خیر.

ویندوز فون: همان چیزی که در مورد اوبونتو گفتیم را می توان برای ویندوز فون تکرار کرد. با این تفاوت که ویندوز فون متن باز نیست و مایکروسافت مستقیما روی امنیت آن نظارت دارد. باز هم تکرار می کنیم که ویندوز فون باید حتما به سرعت بروزرسانی شود، در غیر این صورت مورد حمله ویروس ها و تروجان ها قرار خواهد گرفت.

آی او اس: با وجود باگ های امنیتی اخیر، اپل همچنان در ضمینه امنیت قابل اعتماد است. ابزار بررسی اپلییکشن هایش مانع ورود بسیاری از بدافزار ها به اپ استور می شوند و خود اپل هم نسبت به اطلاعات مشتری هایش قابل اعتماد است.

توصیه ما چیست؟ اگر دنبال دیوایس های قدیمی می گردید، موبایل های مجهز به سیستم عامل بلک بری را توصیه می کنیم. اگر دنبال دیوایسی جدید هستید، به سراغ اوبونتو بروید. اما اگر چندان علاقه ای به یونیکس ندارید و به نظرتان اوبونتو بیش از حد ناشناخته است، ویندوز فون و ویندوز موبایل بهترین انتخاب های شما خواهند بود.