ملاقاتی بی ثمر؛ ترامپ اهرمی برای فشار به کمپانی های بزرگ تکنولوژی ندارد

ملاقات های اخیر رئیس جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، با افراد سرشناس آمریکایی و فعالان حوزه های مختلف نظیر هنر و صنعت تکنولوژی سر و صدای بسیاری در روزهای گذشته به پا کرده. ترامپ که حالا با تمام شعارهای عجیب و غریب خود، رسما چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکا می شود مداوما با افراد و شرکت های بزرگ مشاجراتی داشته.

لازم به ذکر نیست که مالکیت جف بزوس بر واشنگتن پست و ماجرای رسوایی ترامپ با انتشار ویدیویی که وی در آن به زنان اهانت می کند تا چه حد می تواند در آینده روی روابط کمپانی بزرگ آمازون با کابینه دولت جدید تاثیر بگذارد.

یا گفتگوهای ترامپ با تیم کوک، مدیرعامل قدرتمندترین کمپانی دنیا را نیز باید به یاد آورد. این شرکت آمریکایی که سالانه میلیون ها آیفون، آیپد و مک بوک برای مخاطبان خود در سراسر جهان می سازد، حالا یک مشکل بزرگ با رئیس جمهور جدید کشور خود دارد: ترامپ می خواهد اپل در خاک آمریکا محصولاتش را تولید کند و نه در چین.

به یاد آورید که افراد سرشناس سیلیکون ولی و هالیوودی ها چقدر تلاش کردند تا ترامپ رئیس جمهور بعدی آمریکا نشود. اما ترامپ تا چند هفته دیگر به کاخ سفید نقل مکان می کند و تیم کوک و جف بزوس و همه این مبارزین باید بپذیرند که او رئیس جمهور بعدی کشوری است که در آن تجارت شان را بنا نهاده اند.

حالا تصور کنید جلسه ای که ترامپ چند روز پیش با بزرگ ترین مدیران سیلیکون ولی داشته، تا چه حد می تواند حال و هوای عجیبی داشته باشد. تقریبا هر شخصی که فکرش را کنید در این جلسه حاضر بود و به برج ترامپ در نیویورک رفته بود تا بدانند رئیس جمهور بعدی چه در سر دارد.

جف بزوس مدیرعامل آمازون، تیم کوک مدیرعامل اپل، سفرا کتز از مدیران اوراکل، برایان کرازنیچ مدیرعامل اینتل، ایلان ماسک مدیرعامل تسلا، جینی رومتی مدیرعامل آی بی ام، شریل سندبرگ مدیر امور مالی فیسبوک، ساتیا نادلا مدیرعامل مایکروسافت، لری پیچ مدیرعامل آلفابت (موسس گوگل)، اریک اشمیت رئیس هیئت مدیره آلفابت، چاک رابینز مدیرعامل سیسکو و الکس کارپ مدیرعامل پالانتیر (پالانتیر شرکت خود را همراه با پیتر تیل، از حامیان بزرگ ترامپ در سیلیکون ولی راه اندازی کرد)، همه و همه در این جلسه حاضر بودند.

ترامپ در این جلسه که دقایق اندکی از آن در برابر دوربین رسانه ها برگزار شد گفت: «از شما می خواهیم که به نوآوری فوق العاده تان ادامه دهید. هیچکس مثل شما در این دنیا نیست. هیچکس مثل آدم های داخل این اتاق نیست.»

عجیب است، به هر حال تقریبا همه این مدیرانی که ترامپ از آن ها چنین تعریف می کند، احتمالا نظر مساعدی در رابطه با رئیس جمهور جدیدشان ندارند و شاید نظرشان به نظر رابرت دنیرو نزدیک تر باشد. چهره های نه چندان بشاش ماسک، کوک، بزوس و نادلا به خوبی می تواند حس و حال جاری در این جلسه را توصیف کند.

اکثر مدیران حوزه فناوری به وضوح از هیلاری کلینتون حمایت کردند و این مسئله برای شان بی دردسر نبود. ترامپ گفته بود زمانی که رئیس جمهور شود، آمازون روزهای سختی پیش رو خواهد داشت و بزوس هم فقط با یک هشتگ پاسخ او را داد: #sendDonaldtospace

حالا اما بزوس هم چاره ای ندارد جز اینکه بگوید جلسه اش با ترامپ بسیار سازنده بوده و از طرح اشتغال زایی ترامپ در آمریکا حمایت می کند. جزئیات بیشتر؟ نه، فعلا همین چند جمله کافی است.

جیسون میلر، سخنگوی ترامپ اعلام کرده بود که هدف از این جلسه، مذاکره با کمپانی های بزرگ حوزه تکنولوژی برای بازگرداندن شغل به ایالات متحده آمریکا است. دقیقا همان مسئله ای که اپل و ترامپ را رو در روی یکدیگر قرار داده است. اما آیا این امر امکان پذیر است؟ آیا واقعا تولید آیفون در آمریکا صرفه اقتصادی برای طرفین دارد؟ احتمالا نه.

تقریبا یک سال پیش، ترامپ در دانشگاه لیبرتی گفت: «ما اپل را مجبور می کنیم تا کامپیوترهای لعنتی و چیزهای دیگرش را در همین کشور بسازد، نه کشورهای دیگر.»

اما پس از آنکه ترامپ انتخاب شد، ادبیات اش هم کمی تغییر کرد. او چند هفته پیش گفت: «اپل و همه شرکت های بزرگ محصولات شان را در آمریکا خواهند ساخت، نه در چین و نه در ویتنام.»

سیاست ایجاد شغل ترامپ در آمریکا از نگاه مردم این کشور بسیار منطقی به نظر می رسد و شاید یکی از دلایلی است که او حالا رئیس جمهور منتخب است اما مشکل جای دیگری نهفته. هر چقدر این کار از لحاظ منطقی غیر قابل انجام است، به همان اندازه از لحاظ اقتصادی نیز فاجعه بار خواهد بود.

از نقطه نگاه قانونی، آنچه که ترامپ می خواهد امکان پذیر نیست. رئیس جمهور و دولت فدرال فقط در حیطه وظایف خود می توانند عمل کنند و ترامپ هیچ اهرم فشاری در حال حاضر ندارد که اپل را از ادامه فعالیت در چین منع کند. البته که وی می تواند با تغییر تعرفه های گمرکی از طریق کنگره، واردات و صادرات قطعات را برای اپل و شرکت های دیگر سخت کند اما در حال حاضر، تیم کوک می تواند شیوه سابق خود را در پیش بگیرد، بدون آنکه نگران چیزی باشد.

اما چرا اپل آیفون را در آمریکا نمی سازد؟ جیسون ددریک، پروفسور دانشگاه سیراکیوز که «زنجیره ارزش جهانی» را در صنعت فناوری اطلاعات مطالعه می کند، به خوبی این مسئله را شکافته. او می گوید شرکت های بزرگ برای اینکه در رقابت با کمپانی های بین المللی موفق باشند، نیازمند آن هستند تا زنجیره تامین کنندگان گسترده و پیچیده ای در سراسر جهان داشته باشند.

در واقع اینطور نیست که اپل صرفا به یک شرکت در چین بگوید آیفون تولید کن و آیفون ساخته شود. بلکه یک زنجیره بسیار پیچیده و گسترده شامل چند ده شرکت کوچک و بزرگ از سراسر جهان در تولید یک آیفون نقش دارند. به این طریق است که آیفون می تواند حاشیه سود خود را بالا برده و از روی هر آیفون، 60 درصد سود داشته باشد. در نتیجه، بازار آنقدر پیچیده شده که اپل برای حفظ ارزش خود نیازمند چنین زنجیره های تو در تو و پیچیده ای است.

از سمت دیگر، ددریک می گوید فشار وارد کردن بر پر ارزش ترین کسب و کار ایالات متحده آمریکا می تواند منجر به پیامدهای جدی اقتصادی شود. ساخت کارخانه های بومی برای تولید این محصولات می تواند میلیاردها دلار هزینه بتراشد. این را که کنار بگذاریم، تفاوت هزینه کارگر در آسیا و آمریکا را هم مقایسه کنید تا ببینید اقتصاد تا چه حد می تواند از این طریق ضربه بخورد.

اپل همین حالا هم یک سری از کامپیوترهایش را در آستین می سازد. در قیاس با آیفون های نه چندان گران قیمت، مک های 3 الی 4 هزار دلاری محصولاتی بسیار پر هزینه بوده و در حجم کمتری تولید می شوند. اینکه اپل مجبور شود دستگاهی ارزان قیمت با حجم تولید بالا را در آمریکا تولید کند، سبب می شود تا تجارت آمریکایی ها در برابر آسیایی ها شکست بخورد.

تصور کنید سامسونگ و دیگر کمپانی های بزرگ آسیایی هیچ مشکلی در زمینه تولید موبایل های شان به همان شیوه ای که اپل در حال حاضر دارد، ندارند و به یک باره این مزیت رقابتی از کمپانی آمریکایی گرفته شود. نه تنها این موضوع، اصلی ترین تجارت اپل را دچار مشکل می سازد، بلکه حتی به اقتصاد آمریکا نیز ضربه وارد می کند.

با کاهش حاشیه سود، دومینوی فرضی شروع به ریختن می کند و اپل دیگر نمی تواند سود مورد نیاز خود را از این قسمت کسب کند. نتیجه؟ کمپانی مجبور می شود با کم گذاشتن در برخی کسب و کارهای متصل خود، و هزینه نکردن در آن ها، دلارهای بیشتری به دست آورد. مثلا اپل استورها تعطیل شوند و تعداد کمتری از آن ها در هر شهر فعال باشند. در واقع با اخراج چند هزار نیروی کار، اپل مجبور می شود تا جاشیه سود خود را حفظ کند.

به خاطر اشتغال زایی برای چند هزار آمریکایی، بدین ترتیب ممکن است اقتصاد آمریکا و بزرگ ترین شرکت های دنیا دچار مشکلی عظیم شود. به هر حال باید دید که این تفکرات صرفا جنبه پوپولیستی برای ترامپ داشته یا خیر، او حقیقتا معتقد است این تغییرات باید انجام شود.