روایت کامپیوتر پیشرفته ای که جانی آیو عاشقش بود، اما در کتاب اپل جایی نداشت

حتما شنیده اید. اپل مدتی پیش یک کتاب عرضه کرد با عنوان «طراحی شده توسط اپل در کالیفرنیا». کتابی که ۳۰۰ دلار برای آن پرداخت می کنید و در عوض می توانید ۴۵۰ تصویر با کیفیت از محصولات همین شرکت را ببینید؛ محصولاتی که توسعه و طراحی شان در ۲۰ سال اخیر رخ داده، دوره ای که جاناتان آیو بیشتر آن را به عنوان مسئول طراحی صنعتی در اپل گذرانده است.

نسخه بزرگتر کتاب اپل حدود ۵.۵ کیلوگرم وزن دارد و به راحتی می توان آن را جز سنگین ترین محصولاتی گنجاند که این شرکت تا کنون به فروش رسانده. سنگینی کتاب، موردی است که به راحتی آن را احساس می کنید. گویی بر خلاف گجت های دیجیتالی، خود اپل مایل بوده تا کتابش چنین وزن بالایی داشته باشد.

اولین محصولی که در این کتاب به نمایش کشیده می شود، iMac G3 با رنگ های شاد و متنوع اش است؛ اولین کامپیوتر مک که پس از بازگشت استیو جابز توسعه داده شد و به فروش رسید. این کامپیوتر قطعاً نقش بسیار مهمی در تاریخ اپل و نجات کمپانی داشته، اما اولین کامپیوتر مهمی نیست که جاناتان آیو برای اپل طراحی کرد.

چنین عنوانی می رسد به دستگاهی که قرار بود با آن بیستمین سالگرد تولد اپل جشن گرفته شود. کامپیوتری که «TAM» (مخفف عبارت The Twentieth Anniversary Macintosh) نام داشت و در ابتدای سال ۱۹۹۷ با قیمت عجیب ۷۴۹۹ دلار عرضه شد؛ قیمتی که البته مدیران شرکت ها را هدف گرفته بود و تقریباً قیمتی مشابه با آنچه امروز مجهزترین نسخه مک پرو برای تان هزینه بر می دارد. البته، به طور کلی ۱۲ هزار دستگاه TAM تولید شد و این محصول هنوز هم به عنوان یک آیتم کلکسیونی خرید و فروش می شود.

نکته جالب TAM آن جاییست که اگر دقت کنید، می توانید رد پای آن را در کامپیوترهای بعدی که اپل در دو دهه اخیر تولید کرده ببینید. TAM مانند iMac، یک کامپیوتر یکپارچه باریک است و توجه کنید در زمانی عرضه شد که کامپیوترها، دارای ظاهری مکعب مانند بودند.

همه چیز ترکیب شده؛ از نمایشگر و اسپیکرها گرفته تا درایو نوری. این محصول به یک نمایشگر LCD مجهز بود، ۵ سال پیش از اینکه سایر کامپیوترهای مک به آن تجهیز شوند. وزنش فقط نصف وزن iMac G3 رنگارنگ بود که در همان سال عرضه شد.

اپل اکنون به عنوان شرکتی شناخته می شود که میل بسیاری به سبک و باریک تر کردن گجت های دیجیتالی دارد. اگر با این دید به اپل نگاه کنیم، کامپیوتری که در موردش می خوانید یک آغاز آزمایشی برای این راه بوده است. موارد جالبی هم در TAM وجود دارد. برای مثال، ترکپد آن از کیبورد جدا می شد تا کاربر بتواند از آن در حالتی که می خواهد استفاده کند. این موضوع ۱۳ سال قبل از زمانی است که اپل برای اولین بار از «Magic Trackpad» مستقل پرده بردارد.

TAM البته وجه اشتراکی با متریال مرغوبی که در سال های بعدی در محصولات اپل به کار گرفته شد، ندارد. بیشترش از پلاستیک ساخته شده اما در آن زمان، همه چیز از پلاستیک ساخته می شد و اپل یک دهه بعد به سراغ مواد مرغوب تری نظیر آلومینیم و شیشه رفت. با این حال در ویدیوی معرفی محصول، جانی آیو جوان و لاغر اندام با صدایی آشنا در خصوص مواردی صحبت می کند که به این کامپیوتر چندین هزار دلاری حس و حال یک محصول مرغوب را می دهد. برای مثال، پایین کیبورد و کنار ترکپد، جایی که دست کاربر آرام می گیرد از چرم است.

بدون داشتن هیچ پیش زمینه ای و صرفاً با دیدن همین ویدیو می توانید حدس بزنید که TAM یک کامپیوتر مهم در تاریخ اپل است. پس چرا در کتاب «طراحی شده توسط اپل در کالیفرنیا» حضور ندارد؟

باید در نظر گرفت که این کامپیوتر زمانی توسعه پیدا کرده که استیو جابز هنوز در اپل حضور نیافته بود. اگر به تصاویر کتاب دقت کنید، تمام آنها به محصولاتی مربوط می شوند که اپل پس از بازگشت جابز توسعه داده است. از سوی دیگر، گفته می شود استیو جابز از TAM متنفر بوده و یکی از نخستین کارهایی که می کند، متوقف کردن تولید آن است. (این دوره همان زمانی است که آیو به شکل موقت فکر می کرد جابز قرار است او را هم اخراج کند)

شاید بتوان نشانه هایی از TAM را در محصولات اپل در ابتدای هزاره سوم دید ولی از نظر کلی، زبان طراحی آن با سایر گجت هایی که در این کتاب جای گرفته اند تفاوت دارد و احتمالاً همین مسئله موجب عدم قرارگیری اش در کتابی شده که زحمات ۲۰ ساله بخش طراحی را به نمایش می کشد.

TAM حس و حال یک محصول آزمایشگاهی را دارد در حالی که سایر گجت ها بالغ به نظر می رسند. با این حال، چنین کامپیوتری لیاقت حضور در کتاب اپل را داشت. همانگونه که آیو جوان در ویدیوی معرفی اش می گوید: «TAM محصول مهمی است... هرچند که پاسخ تمام سوال هایی که می پرسد را نمی داند...».