بررسی فیلم Overlord ؛ ستاره‌ای کم‌نور در دنیای سینما؟

نه تبلیغات سرسام‌آور و گزاف برای اکران فیلم Overlord در نظر گرفته شد و نه جو خبری خاصی پیرامون پیش‌نمایش‌های این فیلم شکل گرفت. آخر جی جی آبرامز تهیه‌کننده این فیلم است و حدس می‌زدیم فیلم Overlord با چندین و چند ترفند ژورنالیستی به اصطلاح اجنبی‌ها هایپ می‌شود ولی ماجرا این گونه پیش نرفت و فیلم Overlord چراغ خاموش اکران شد تا به یک‌باره مخاطبین پرده نقره‌ای سینما را غافل‌گیر کند ولی آیا این استراتژی به نفع موفقیت و پرطرفدار شدن فیلم سینمایی Overlord ختم شد؟

• کارگردان: جولیوس ایوری
• استودیو تهیه کننده: بد روبات، پارامونت پیکچرز
• بازیگران: یوان آدپو، وایِت راسل، ماتیلدا اولیوییِر
• بودجه: ۳۸ میلیون دلار

به نظر من فیلم Overlord را نمی‌توانیم یک فیلم سینمایی بلند خطاب کنیم. چرا که انگار کارگردان چند کلیپ ضبط کرده و سپس کلیپ‌های کوتاه خودش را با یک تدوین ساده و بدون دشواری خاصی سر هم کرده و به اسم فیلم سینمایی بلند روانه بازار هدف خودش کرده. البته اگر به نام کارگردان این اثر، جولیوس ایوری و کارنامه‌اش نگاهی بیندازید، متوجه خواهیم شد او در زمینه کارگردانی در ابتدای راه خود قرار دارد. Overlord دومین فیلم بلند ایوری است و بر همین اساس این کارگردان جویای نام، کار سختی را به اتمام رسانده. چرا که به‌کارگیری خلاقیت کارگردان در ساخت یک اثر در ژانر وحشت، به اندکی تجربه هم نیاز دارد.

بازی ولفنشتاین را تجربه‌ کرده‌اید؟ درون‌مایه داستانی تقریبا مشابه به همان بازی‌های ویدیویی ولفنشتاین مخوف است و مضمون قصه فیلم، به دوران جنگ جهانی دوم و روز دی (D-Day) برمی‌گردد. به عقیده تاریخ‌شناسان بزرگترین عملیات جنگی آبی-خاکی، در روز دی صورت گرفته و نام مستعار این عملیات علیه آلمانی‌های متخاصم Overlord نام گرفت که در نهایت این نبرد به پیروزی جبهه متحدین پایان یافت. دو فیلم‌نامه‌نویس فیلم Overlord قصه‌ای را در قالب یک سناریو تهیه و تنظیم کردند که در این روز به خصوص روایت می‌شود. قصه‌ای که انتظار می‌رفت سراسر دلهره‌آور باشد.

فیلم Overlord با ادای چند دیالوگ از زبان سربازان امریکایی آغاز می‌گردد و همین که دست‌گیرمان می‌شود فیلم در چه جغرافیایی قرار گرفته، جریان اصلی شروع می‌شود. افتتاحیه فیلم از آن سکانس‌هاییست که کارگردان به شدت تلاش می‌کند یقه‌مان را به زور بگیرد و با خودش همراه کند ولی به قدری جلوه‌های بصری، چپ و راست به صورت‌مان پرتاب می‌شود که باید این طور گفت در سکانس اول، صرفا انفجارهای مهیب و جلوه‌های بصری بسیار زیادی را تماشا کردیم و بس.

ضعف‌های ریز و درشت فیلم Overlord را می‌توانیم تا حدودی نادیده بگیریم ولی تنها نکته‌ منفی که واقعا آزاردهنده‌ است، در نبود یک منطق درست و حسابی پیرامون اکشن ماجراست.

زمانی که ترقه‌بازی‌های ابتدای قصه به اتمام می‌رسد، منتظریم تا ماجرا جان بگیرد و تیم کوچکی از سربازان داستان این فیلم به سمت هدف عملیاتی خود حرکت کنند ولی همه چیز به یک‌باره، با یک ریتم آرام ادامه پیدا می‌کند. اتفاقات مرموزی شکل می‌گیرد ولی باز هم مجبور می‌شویم صبر کنیم. رفته رفته کلافه می‌شویم از اینکه چرا ضرب‌آهنگ فیلم کم و کمتر می‌شود ولی بالاخره با ورود یک کاراکتر جدید، قصه پر و بال می‌گیرد و با همین فرمان تا انتها پیش می‌رود.

گل سرسبد تیم بازیگری فیلم Overlord کسی نیست جز وایِت راسل، پسر کِرت راسل معروف و مشهور. اگر بگوییم تنها بازیگر ارزشمند این فیلم که به واقع ایفای نقش بسیار خوبی از خود نشان داده همین وایت راسل است، پربیراه نگفتیم. سایر بازیگران به قدری خشک و غیرطبیعی جلوی دوربین رفتار می‌کنند که شخصیت‌های قصه به شدت نچسب درآمده‌اند و شاید اگر ایفای نقش وایِت راسل در نقش فورد نبود، توانایی تحمل قصه بیمار و نزار فیلم را پیدا نمی‌کردیم.

در جواب به این سوال که آیا فیلم Overlord جذابیت دارد باید بگوییم بله. شاید ایوری در بخش کارگردانی از خود ضعف نشان داده ولی حداقل کاری که از دستش برمی‌آمد را انجام داده. این فیلم اگر بهترین اثر سال ۲۰۱۸ میلادی نباشد، ضعیف‌ترین و بدترین اثر در ژانر وحشت و اکشن نیز نیست. در این فیلم، حداقلی‌ها رعایت شده است؛ چه بسا ایوری در برخی از جنبه‌های فیلم، بسیار خوب نیز عمل کرده. به عنوان مثال گریم نازی‌های جهش یافته به شدت خوب طراحی شده. به گونه‌ای که عوامل دست‌اندرکار در بخش گریم و دکور فیلم اعتراف کرده‌اند نزدیک به پنج الی شش ساعت طول می‌کشید تا گریم چهره بازیگران ارتش نازی‌ها آماده شود.

ضعف‌های ریز و درشت فیلم Overlord را می‌توانیم تا حدودی نادیده بگیریم ولی تنها نکته‌ منفی که واقعا آزاردهنده‌ است در نبود یک منطق درست و حسابی پیرامون اکشن ماجراست. روز دی و نبرد نورماندی قطعا یکی از حساس‌ترین عملیات تاریخ تا به امروز است. حال وسط این اوضاع بی‌ریخت تصور کنید یک گروه چند نفره از سربازان امریکایی، در دل دشمن فرود بیایند و دست بر قضا یک پایگاه سری جلو روی‌شان سبز شده و بنا به یک دلیل مضحک و بی‌ربط، ماموریت خود را رها می‌کنند و به یک هدف فرعی دل‌خوش می‌شوند.

منطق روایی که می‌گوییم در نقطه‌ای به اوج بلاهت می‌رسد که در سناریوی ماجرا، سربازها از دستور فرمانده خود سرپیچی یا به صورت خودمختار رفتار می‌کنند. تنها توجیه را می‌توان در قهرمانانه نشان دادن امریکایی‌ها در جبهه خیر و زشت نشان دادن چهره نازی‌ها خلاصه کرد. ولی اشتباه ایوری و فیلم‌نامه‌نویس‌های فیلم Overlord اینجا بود که این اثر نه در حد و اندازه یک فیلم درجه یک مثل سرباز نجات رایان حماسی ظاهر شده و نه پتانسیلش را داشته تا این حجم از قهرمان‌بازی‌ها را در دل سناریو جا دهد. به غیر از رفتار فورد در انتهای ماجرا، دیگر رفتارها و روابط کاراکترهای قصه نه منطقی است و نه با عقل جور در می‌آید.

گل سرسبد تیم بازیگری فیلم Overlord کسی نیست جز وایِت راسل، پسر کِرت راسل معروف و مشهور.

فیلم Overlord شاید در بخش اعظمی از ماجرا در جلوی دوربین کلیشه‌ای به نظر برسد ولی هر چه باشد، یک قصه معمولی را در قالب ۱۰۰ دقیقه با ریتم سریع تعریف می‌کند که هر فرد علاقه‌مند به سینما از تماشای آن خسته نمی‌شود. مشکل ما با فیلم در همین زیادی معمولی بودنش است. شاید حک شدن نام جی.‌جی.آبرامز در گوشه و کنار پوسترها و کاورهای فیلم Overlord، سطح توقع‌مان را از این فیلم بالا برد ولی هر چه باشد، یک سینمادوست همیشه به دنبال آثار خاص و منحصر به فرد می‌گردد. ای کاش حداقل معمای فیلم و آن فضاسازی‌های جنگل در نیمه ابتدایی داستان، کمی بهتر و پخته‌تر از آب در می‌آمد ولی همه چیز معمولی است و این «معمولی» بودن، روی اعصاب علاقه‌مندان دنیای سینما به شدت رژه می‌رود.

برای درک عمق ماجرا اجازه بدهید مثالی بزنم. مثل این می‌ماند که شما پس از سفری به شهر میلان و خوردن یک پیتزای داغ و خوشمزه ایتالیایی، مجدد به ایران برگردید. پس از این مسافرت دل‌چسب، هر پیتزایی که میل می‌کنید ناخودآگاه با نمونه اصیلش در ایتالیا مقایسه می‌کنید و با هر بار گاز زدن، از خوردن یک پیتزای معمولی عذاب می‌کشید. در حالیکه دوست‌تان فکر می‌کند بهترین پیتزای عمرش را در حال تجربه کردن است. تماشای فیلم Overlord نیز حکایتی این چنینی دارد و لذت بردن شما از این فیلم کاملا به این موضوع برمی‌گردد شما پیش از تماشای Overlord، چه آثار دیگری را در این سبک مشاهده کردید. آیا شما هم مثل نگارنده این بررسی، پس از تماشای فیلم Overlord این اثر را به لیست فیلم‌های معمولی‌تان اضافه می‌کنید یا به لیست آثار شاهکار امسال؟ دیدگاه‌تان را برای ما تعریف کنید.