انفجاری در جو زمین توانایی ناسا در ردیابی سیارک‌ها را نشان می‌دهد

چندی پیش سیارکی بر فراز دریای کارائیب منفجر شد. ناسا با استفاده از عکس های آن متوجه شده این شهاب سنگ را 12 ساعت قبل از ورودش به جو زمین ردیابی کرده بود. جسم مذکور  با اندازه حدودا پنج متری خود کوچک تر از آن بود که تهدیدی برای زمین محسوب شود، اما توانایی های رو به رشد این سازمان در شناسایی اجرام فضایی خطرناک را نشان می دهد.

این اتفاق دوشنبه یک تیرماه از ساعت 14:15 به وقت ایران شروع شد. زمانی که سیارک 2019 MO توسط تلسکوپ ATLAS دانشگاه هاوایی در ماونا لوا شناسایی شد. در آن زمان این سیارک بیش از 500 هزار کیلومتر با زمین فاصله داشت. به گفته ناسا شناسایی جسمی با این اندازه و چنین فاصله ای مانند ردیابی یک پشه از فاصله 500 کیلومتری است.

اتفاقات پس از آن اما به شکل اتوماتیک انجام شدند؛ اطلاعات چهار مشاهده ATLAS به مرکز سیارات کوچک تحت پوشش ناسا در رصدخانه اخترشناسی اسمیتسونین فرستاده شد که وظیفه اش ردیابی اجرام فضایی، و خصوصا آنهایی است که احتمال دارد با زمین برخورد کنند. بعد از آن هم به آزمایشگاه پیشرانه جت در کالیفرنیا فرستاده شد که به طور خودکار توسط نرم افزار آنالیز برخورد اتوماتیک «اسکات» بررسی شد.

این نرم افزار احتمال برخورد این جسم با زمین را بالا تشخیص داده بود اما اندازه آن باعث می شد تهدیدی برای زمین محسوب نشود؛ زیرا به احتمال بسیار قوی در لایه های بالایی جو می سوخت. ماجرا می توانست به همین نقطه ختم شود، اما یکم تیرماه یکی از ماهواره های هواشناسی NOAA-NASA به نام GOES-16، بالای دریای کارائیب یک نور شدید در نقشه رعد و برق هایش ثبت کرد که مشخصاتش با انفجار شهاب سنگ هنگام ورود به جو تطابق داشت.

این سیارک 12 ساعت قبل از برخورد ردیابی شده بود

این اتفاق توجه «دیوید فرنوچیا»، یکی از دانشمندان مرکز اجرام نزدیک زمین که اداره نرم افزار اسکات را بر عهده دارد به خود جلب کرد. وی به این که نور ثبت شده مربوط به جرم 2019 MO باشد مشکوک شد و شروع به محاسبه مسیری کرد که این سیارک از محل کشف تا زمین احتمالا طی کرده بود تا محل انفجارش را تخمین بزند.

متاسفانه اطلاعات چهار مشاهده سیستم ATLAS برای این کار کافی نبودند، اما مشخص شد در زمان مشابه تلسکوپ های Pan-STARRS 2 در حال عکاسی از همان نقطه آسمان بوده اند. با استفاده از این اطلاعات دانشمندان رصدخانه PAN-STARRS و یکی از ستاره شناسان سازمان فضایی اروپا محاسبات مربوط به مسیر این شهاب سنگ را بهبود دادند و در نهایت تایید کردند نور ثبت شده مربوط به 2019 MO بوده است.

این اتفاقات تنها 12 ساعت پس از اولین مشاهده رخ دادند. بعد از آن، برخورد توسط سازمان بین المللی مشاهدات فروصوت و دیگر حسگرهای ایالات متحده تایید شدند.

فرنوچیا درباره این برخورد گفته: «سیارک هایی با این ابعاد بسیار کوچکتر از آن هایی هستند که به شکل معمول ردیابی می کنیم، آن ها آنقدر کوچکند که از اتمسفر عبور نمی کنند و تهدیدی برای سطح زمین محسوب نمی شوند. اما این اتفاق توانایی های دستگاه های شناسایی ما را نشان می دهد، حتی برای اجرامی به این اندازه.»