آمیزه امنیت و زیبایی؛ مروری بر خاص‌ترین اسکناس‌های جهان

کشورهای مختلف جهان در حال برداشتن گام‌هایی تازه در چاپ پول‌های رسمی خود هستند. چه از نظر ظاهری و چه از نظر تدابیر امنیتی. جوهر برجسته، تصویرسازی‌های پرجزییات و کدهای امنیتی را می‌توان روی اسکناس‌های کانادا، آفریقای جنوبی و بسیاری دیگر از کشورها دید. استرالیا که یکی از پیشروان این تکنولوژی حساب می‌آید نیز اسکناس‌هایی ضدآب چاپ کرده.

در ادامه با برخی از زیباترین و پیشرفته‌ترین پول‌های رایج در جهان آشنا می‌شویم.

پول ضدآب استرالیا

پول استرالیا یکی از پیشرفته‌ترین نمونه‌ها در جهان است. نه‌تنها اسکناس‌ها به صورت کاملاً ضدآب چاپ می‌شوند، بلکه کپی‌برداری از طراحی‌های پیچیده‌شان هم شدیداً دشوار است.

اسکناس‌های استرالیایی از ماده‌‌ای به نام پلیمر ساخته می‌شوند که در دست احساسی شبیه به پارافین دارد، آن هم در حالی که دلار آمریکا و دیگر پول‌های رایج بیشتر احساس کاغذ منتقل می‌کنند. استرالیا نخستین کشوری بود که از سال ۱۹۸۸ به استفاده از اسکناس پلیمری روی آورد و از آن موقع، چین و ویتنام هم مسیری مشابه در پیش گرفته‌اند.

یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های اسکناس ۵ دلاری استرالیا،‌ تصویر یکی پرنده‌های بومی این کشور است که وقتی اسکناس را تکان می‌دهید،‌ به نظر بال‌هایش را برهم می‌زند. پنجره‌های کوچکی هم روی اسکناس تعبیه شده که می‌توانید آن سویشان را ببینید.

اسکناس ۱۰۰ یوانی چین که ATMها را از کار انداخت

وقتی اسکناس‌های یوان جدید در سال ۲۰۱۵ چاپ شد، چین تمام تلاش خود را برای مقابله با پول‌های تقلبی به کار گرفت. در اسکناس ۱۰۰ یوانی این کشور، عدد ۱۰۰ با طلا چاپ شده است و ریزه‌کاری‌های ظریف دیگری هم وجود دارد که جعل‌شان را سخت می‌کند.

اسکناس‌های جدید چین آنقدر پیشرفته بودند که در ابتدا دستگاه‌های ATM تشخیص‌شان نمی‌دادند. سپس دولت در بیانیه‌ای اعلام کرد که به‌روزرسانی دستگاه‌ها برای شناسایی اسکناس‌های جدید چند روز طول می‌کشد.

حیات وحش آروبا روی اسکناس‌هایش

جزیره آروبا که بخشی از قلمروی هلند به حساب می‌آید هنگام طراحی پول رایجش به دنبال نمایش اصلی‌ترین ویژگی‌های کشور بوده. هر یک از اسکناس‌های آروبا (که می‌توانند ۱۰، ۲۵، ۵۰، ۱۰۰ یا ۵۰۰ فلورین باشند) رنگی متفاوت دارند و بخشی از حیات وحش کشور را تصویر می‌کنند. هر موجودی که فکرش را کنید، از صدف دریایی و مار زنگی گرفته تا جغد و قورباغه را روی این اسکناس‌ها می‌یابید.

تصاویر تاریخی و مرتبط با آثار هنری هم روی آن‌ها یافت می‌شود. بنابر اطلاعات ثبت شده در وب‌سایت بانک مرکزی آروبا، «تصاویر مرتبط با حیات جانوری آروبا با نقش‌های تزیینی کوزه‌گری دوران پیش از کریستف کلمب ترکیب شده و به این ترتیب بر ارتباط میان گذشته و حال تاکید دارد».

۵ حیوان بزرگ در یک سو، نلسون ماندلا در سوی دیگر

وقتی آفریقای جنوبی در سال ۱۹۶۱ تبدیل به یک جمهوری شد، «رَند» -پول رسمی این کشور- هم رواج یافت. اسکناس‌های رند، ۵ حیوان بزرگ این کشور را به تصویر می‌کشند. طرح یک کرگدن (۱۰ رند)، فیل (۲۰ رند)، شیر (۵۰ رند)، بوفالو (۱۰۰ رند) و پلنگ (۲۰۰ رند) در یک سوی اسکناس‌های این کشور دیده می‌شود و در طرف دیگر، چهره نلسون ماندلا،‌ رییس جمهور سابق نقش بسته.

جیل مارکوس، مدیر بانک مرکزی آفریقای جنوبی، این اسکناس‌ها را «سمبلی منحصر به فرد برای ملیت آفریقای جنوبی» توصیف می‌کند.

پول‌های عمودی جدید کانادا

در ماه مارس ۲۰۱۸، کانادا از برنامه‌هایش برای چاپ یک اسکناس ۱۰ دلاری جدید گفت. تصویری از چهره ویولا دزموند، یک فعال حقوق مدنی روی نخستین پول عمودی این کشور نقش بسته و ضمناً بخش‌هایی از اسکناس به قدری ظریف طراحی آن شده که آن سویشان را می‌توان دید.

به گفته نشریه آژور، هر اسکناس از یک ورقه پلیمر ساخته شده تا هم دوام بیشتری داشته باشد و هم تدابیری امنیتی روی آن به کار گرفته شود که جعل را سخت می‌کنند، مانند تعبیه پنجره‌هایی شفاف روی اسکناس.

ریزچاپ و تدابیر پیشرفته دیگر در دانگ ویتنام

دانگ ویتنام تاریخچه‌ای پر فراز و نشیب داشته: بعد از چاپ ۵ سری اسکناس مختلف تا پیش از سال ۲۰۰۶ که همگی به خاطر یک‌دست نبودن با مشکلاتی مواجه شدند، طراحی دانگ تغییر کرد تا به شکل کاربردی کنونی در آید. بیراهه نیست اگر بگوییم دانگ حالا به یکی از پیشرفته‌ترین پول‌های جهان تبدیل شده است.

اسکناس‌های دانگ پرتره‌ای از هو چی مین، رییس جمهور سابق این کشور را شامل می‌شوند و خطوط ظریفی هم روی آن‌ها ریزچاپ شده. هر اسکناس حداقل دو کد امنیتی دارد و کار را برای جعل‌کنندگان بسیار دشوار می‌کند.

اسکناس‌های برنده‌ی جایزه‌ی نیوزیلند

در سال ۲۰۱۵ میلادی،‌ سازمان جامعه بین‌المللی بانکی، اسکناس ۵ دلاری نیوزیلند را به خاطر طراحی‌ منحصر به فردش به عنوان «بهترین اسکناس بانکی سال» انتخاب کرد.

نیوزیلند در آن سال چاپ اسکناس‌های جدید را کلید زده بود و کار با اسکناس‌های ۵ دلاری و ۱۰ دلاری آغاز شد. این پول‌های پلیمری، به خاطر ادغام هنرمندانه عناصری مانند نقش و نگار‌های مختلف، چهره‌های تاریخی، نقشه نیوزیلند و تدابیر امنیتی تازه جایزه بهترین اسکناس آن سال را برد.

ستاره دریایی و آناناس روی سکه‌های باهاما

اگرچه اسکناس‌های باهامایی بسیار خوش رنگ و لعاب هستند، اما پول رایج این کشور احتمالا بیشتر شهرت خود را مدیون سکه‌هایش باشد. پول باهاما پنج سکه دارد و روی هرکدام طرحی از یکی از نمادهای این کشور کارائیبی نقش بسته. سکه ۱ سِنتی آن‌ها طرحی از سه ستاره دریایی دارد و سکه ۵ سنتی‌شان طرحی از یک آناناس.

استخوان‌ماهی، گل بامیه و یک کشتی بومی هم روی دیگر سکه‌ها به چشم می‌خورد. جالب است بدانید بانک مرکزی باهاما حتی در وب‌سایت خود ورژن‌هایی محدود از این سکه‌ها را با طرح‌های متفاوت نیز می‌فروشد.

افسانه بانو و کوسه در پول جزایر کوک

جزایر کوک منطقه‌ای خودمختار در نزدیکی کرانه نیوزیلند است و از ۱۵ جزیره مختلف تشکیل شده. این جزیره‌ها برای خود افسانه‌ای محلی دارند که طراحی‌های مربوط به آن روی اسکناس‌های پول رایج‌شان نیز نقش بسته.

روی اسکناس سه دلاری جزایر کوک، داستان «اینا و کوسه» از طریق چند تصویر روایت شده است. در افسانه‌ها آمده که اینا، بانویی اهل یکی از این جزایر بود که برای رسیدن به تینیرائو، ایزد دریا، از یک کوسه سواری گرفت.