حس نوستالژیک به تکنولوژی و گجت‌های قدیمی از کجا ریشه می‌گیرد؟

دهه‌ای که گذشت، پر از پیشرفت بود؛ پیشرفت‌هایی در زمینه واقعیت افزوده، تکنولوژی‌های تشخیص چهره و ماشین‌های خودران. با این وجود، به نظر می‌رسد که همچنان به گذشته خود وابسته هستیم و حتی در بعضی مواقع، حس نوستالژیک تکنولوژی ما بر دیگر حس‌ها غلبه کرده است. اما آیا از خود پرسیده‌اید که چرا این گونه بوده است؟

جامعه با گذر از گوشی‌های معمولی و حرکت به سمت تلفن‌های هوشمند، پیشرفت خارق‌العاده‌ای انجام داده است. اما در همین دهه که گوشی‌های هوشمند با نمایشگرهای بزرگ خود به تمامی نیازهای جامعه پاسخ می‌دهند، شاهد عرضه گوشی‌هایی هستیم که مربوط به اوایل این هزاره می‌شوند. گوشی‌هایی مانند موتورولا ریزر و نوکیا ۳۳۱۰ دوباره عرضه شدند تا خاطرات گذشته را با تکنولوژی روز در هم آمیخته و لبخند را به صورت کاربران و علاقه‌مندان قدیمی بیاورند.

کریستین باچو (Krystine Batcho) پروفسور روان‌شناسی و کارشناس نوستالژی کالج لو موین (Le Moyne) نیویورک عقیده دارد برهه‌های مشخصی از زمان، مانند تغییر یک دهه، می‌تواند حس نوستالژیک کاربران که حس نوستالژیک تکنولوژی را نیز شامل می‌شود، برانگیزد. او می‌گوید:

زمانی که به این موضوع فکر می‌کنید، تضادی جالب را مشاهده خواهید کرد. فرهنگ ما همواره در پی پیشرفت و حرکت رو به جلو بوده است. تکنولوژی هیچ‌گاه با هدف نوستالژی ساخته نشده بود؛ هیچ‌گاه قرار نبود مربوط به گذشته باشد، زیرا همواره مخصوص حال و آینده بود.

باچو باور دارد که حس نوستالژی مردم، عموما حول محور عواطف مردم و یادگاری‌هایی که از قبل به جا مانده می‌چرخد؛ مانند دفترچه خاطرات و عکس‌ها. اما برای اولین بار تکنولوژی مانند افزونه‌ای برای ما شده که نمی‌توانیم خودمان را بدون آن تصور کنیم. باچو می‌گوید:

تا برهه زمانی مشخصی، ما افرادی بودیم که تکنولوژی داخل زندگیمان را کنترل می‌کردیم. با تکنولوژی امروز، که بسیار هم هوشمند است، باعث می‌شود با خود فکر کنیم که آیا واقعا بخشی از این کنترل را بر عهده تکنولوژی گذاشته‌ایم؟

به عنوان یک جامعه، ما بسیار به هم متصل شده‌ایم که بر اساس مطالعات انجام شده، می‌تواند تا حدودی استرس‌زا و مضطرب‌کننده باشد. از همین رو برای این که خودمان را از این سطح از استرس و اضطراب برهانیم، تعجبی ندارد که به دنبال زمانی باشیم که چنین مفهوم‌هایی، معنا نداشته باشند؛ زمانی بدون استرس یا همان گذشته.

باچو معتقد است که ما واقعا به دنبال گوشی‌های تاشو قدیمی نیستم تا آن‌ها را با نمایشگر‌های بزرگ و گوشی‌های هوشمند خود جایگزین کنیم؛ یا این که احتیاجی به دوربین‌های پولاروید قدیمی نداریم، زیرا دوربین گوشی‌های ما به خوبی نیازهایمان را برطرف می‌کنند. در اصل خاطراتی که به این تکنولوژی‌ها ضمیمه شده است را دوست داریم. او می‌گوید:

چیزی که ما در تکنولوژی قدیمی به دنبال آن هستیم، یادآور خاطراتی بوده که ممکن است فراموش کرده باشیم.

این یادآوری، می‌تواند حسی باشد که پس از رسیدن به خانه داشتیم تا صفحه MySpace را چک کنیم؛ یا فرستادن جوک‌های بی‌مزه باشد که تنها از طریق پیامک با هم ردوبدل می‌‌کردیم. مهم خود تکنولوژی ذغالی و اینترنت دایل آپ نبود، مهم سادگی آن بود؛ مهم خاطرات هستند؛ مهم حس نوستالژیک است.

باچو می‌گوید:

ما واقعا به دنبال تکنولوژی‌های قدیمی نیستیم، ما تنها می‌خواهیم زمانی را با آن‌ها بگذرانیم و شاید گذشته را تخیل کنیم.

با این حال، بهتر است از تکنولوژی فعلی که در اختیارمان بوده لذت کافی را ببریم، زیرا کسی نمی‌داند شاید در پایان دهه بعدی نیز به سراغ آیفون ۱۱ یا نینتندو سوییچ خود بیاییم و خاطراتی را زنده کنیم که در حال حاضر قدرشان را نمی‌دانیم.