عوارض سفر در تاکسی‌های اینترنتی؛ این درآمد بزرگ برای شهرداری از کجا آمد؟

اختلاف بر سر موضوع پرداخت عوارض شهرداری یکی از مسائل مهمی بود که در ۲ سال اخیر توافق شهرداری با تاکسی‌های اینترنتی را به تاخیر می‌انداخت و در نهایت با سازش طرفین، این عوارض ۱.۵ (تا ۲) درصد تعیین شد. دریافت عوارض استفاده از اسنپ، تپسی یا سایر تاکسی‌های اینترنتی، از ۱۷ دی ماه آغاز شده است که یک حساب و کتاب کوچک نشان می‌دهد درآمدی چند ده میلیارد تومانی برای شهرداری به ارمغان خواهد آورد. نکته مهم‌تر اینکه کاربران مسافر، باید این هزینه را جدا از هزینه سفرهای خود بپردازند.

از پاییز امسال بود که اختلاف‌های تاکسی‌های اینترنتی و شهرداری بر سر مقدار عوارضی که شهرداری می‌خواست دریافت کند، وارد فاز تازه‌ای شد و اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی نیز تمام قد نسبت به این موضوع واکنش منفی نشان داد. اتحادیه و تاکسی‌های اینترنتی معتقد بودند که پرداخت این عوارض وجهه قانونی ندارد.

در این بین شرکت تپ‌سی زودتر دست به کار شد و تفاهمنامه شهرداری را پذیرفت و استدلال کرد که این آغاز یک همکاری برد برد برای بخش سنتی و استارتاپ‌ها خواهد بود. اسنپ اما در موضع پرداخت نکردن عوارض بیشتر ایستادگی کرد و مدیر حقوقی آن نیز در جلسات و مصاحبه‌های مختلف نسبت به این موضوع واکنش نشان داد.«محمد رحمانی»، مدیر حقوقی اسنپ به دیجیاتو گفته بود:

«شهرداری باید بتواند بگوید که بر اساس کدام ماده قانونی، حق دارد از ما عوارض بگیرد. درخواست شهرداری مبنی بر درخواست دریافت عوارض از ما، پشتوانه قانونی ندارد. گواه این حرف هم این است که شهرداری می‌خواهد این پول را در قالب توافق از ما دریافت کند. دستورالعمل را ببینید؛ در آن یک پیوست وجود دارد که همان قرارداد است. در قرارداد تشریح کرده که باید ۲ درصد عوارض بدهیم.»

تاکسی‌های اینترنتی معتقد بودند که با وجود پرداخت مالیات بر ارزش افزوده دیگر دریافت عوارض دو درصدی از آنها معنایی ندارد. شهرداری به تاکسی‌های اینترنتی گفته بود که برای آنها معرفی‌نامه صادر می‌کند تا این سامانه‌ها از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شوند چون پس از قرارداد، شهرداری این شرکت‌ها را به عنوان شرکت‌های حمل‌ونقلی به رسمیت می‌شناسد و این نوع شرکت‌ها هم نیازی به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده ندارند. معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران نیز تاکید کرد که دریافت این عوارض برای شهرداری نهایتا صرف توسعه حمل و نقل عمومی شهر خواهد شد.

قبل از امضا شدن قراردادها، «محسن پورسیدآقایی» معاون ترافیک و حمل‌ونقل شهرداری -که حالا مدتی است استعفا داده- در گفتگویی با دیجیاتو گفته بود که تاکسی‌های اینترنتی از بستری که شهرداری فراهم آورده استفاده می‌کنند: «تمام تاکسی‌های اینترنتی در طول یک سال بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان درآمد دارند. چه ایرادی دارد که دو درصد از درآمد سالی هزار میلیارد تومانی تاکسی‌های اینترنتی، صرف توسعه حمل و نقل عمومی شهری بشود؟» به نظر می‌رسد شهرداری معتقد است که پرداخت این رقم ناچیز در کنار درآمدهای بالای تاکسی‌های اینترنتی چندان به چشم نخواهد آمد. اما این رقم ناچیز وقتی در برابر تعداد سفرها قرار می‌گیرد چندان ناچیز به نظر نمی‌آید.

با یک حساب سرانگشتی می‌توان فهمید که نزدیک به ماهی ۱۰۰ هزار تومان از سفرهای یک راننده پرکار در اسنپ و تپسی عوارض به وجود خواهد آمد و با توجه به جمعیت میلیونی رانندگان فعال در این سامانه‌ها می‌توان اینطور برداشت که ماهانه بیش از هشتاد میلیارد تومان به دست شهرداری می‌رسد. هزینه‌ای که البته در حال حاضر از جیب مسافر پرداخت می‌شود.

با اینکه چند روز پیش «علیرضا قنادان» مدیر عامل سازمان تاکسیرانی تهران وعده عدم دریافت عوارض یک و نیم درصدی از تاکسی‌های اینترنتی در صورت ثابت ماندن قیمت هزینه سفرهای اینترنتی این سامانه‌ها را داده بود، ولی به نظر می‌رسد که شهرداری تهران عطای ثابت ماندن قیمت سفر را به لقایش بخشیده و سهم خود را از این ماجرا می‌خواهد؛ و حالا کاربران در شبکه‌های اجتماعی در حال اعتراض به تاکسی‌های اینترنتی برای عوارضی هستند که باید به شکل جداگانه آن را پرداخت کنند.

مذاکره شهرداری‌ها و تاکسی‌های اینترنتی که بخش عمده‌ای از آن در وزارت کشور انجام شد، از ۲ سال و نیم پیش شروع شده بود. شنیده می‌شود که پیشنهاد اولیه عوارض شهرداری، حدود ۸ درصد بوده است و نهایتاً در ابتدای مهر ماه، دستورالعملی از سوی وزارت کشور ابلاغ شد که می‌گفت این عوارض ۲ درصد (و در حذف شدن مالیات بر ارزش افزوده، ۱.۵ درصد) خواهد بود.

پیشنهاد رقم عوارض شهرداری از عدد ۸ درصد هزینه سفر آغاز شده و نهایتا با کشمکش‌های متعدد به ۱.۵ تا ۲ درصد رسیده است؛ اما با این حال همین رقم نیز معترضان و سوالات بسیاری در پی دارد و باید گفت که شهرداری در قبال دریافت این عوارض،‌ چه خدمتی به تاکسی‌های اینترنتی یا رانندگان آنها ارائه کرده که پیش‌تر در این پلتفرم‌ها وجود نداشته است؟ آنچه شهرداری گفته، این است که قرار است این مبالغ در زمینه توسعه حمل و نقل شهری و همگانی مورد استفاده قرار گیرد. اما باید دید در آینده، مردم تغییری را در این زمینه احساس خواهند کرد یا خیر.