آیا سوخت مازوت عامل آلودگی هوا در روزهای کم تردد تهران است؟

علیرغم کاهش تردد خودروها در سطح شهر و خلوت شدن نسبی تهران و کرج به عنوان دو کلان شهر بزرگ کشور، شاهد افزایش قابل توجه میزان ذرات آلاینده طی دو روز گذشته بودیم که ابهامات بسیاری را به دنبال داشته است. در این رابطه گمانه زنی های بسیاری از کاهش استفاده از حمل و نقل عمومی (افزایش استفاده از خودروهای شخصی) تا کاهش وزش باد و سوزاندن مازوت در نیروگاه ها مطرح شده است که هر یک به نوبه خود می تواند مسبب این شرایط باشد.

البته به گفته مدیریت سازمان برنامه ریزی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی؛ مصرف سوخت در کشور در حدود 10 درصد کاهش یافته است که می تواند تاییدی برای مساله کاهش تردد و ترافیک تلقی شود.

بنابراین بی راه نیست اگر بتوان خودروهای شخصی را از معادلات فوق خارج کرد، در همین راستا احتمالا استفاده از موتورسیکلت ها نیز کاهش یافته است چرا که بسیاری از شهروندان به خصوص در بخش مرکزی پایتخت از این وسیله نقلیه برای تردد های کاری و حمل بار های سبک و ...استفاده می کنند که در پی تعطیلی بسیاری از مغازه ها، شغل این دسته از افراد نیز تحت تاثیر قرار گرفته است.

اما در رابطه با افزایش غلظت ذرات آلاینده، مانند همیشه مساله تردد خودروهای دیزلی نظیر کامیون ها و اتوبوس ها مطرح است و ظاهرا تعطیلی نسبی کسب و کارها در تهران و کرج نیز تاثیری بر تردد این دسته از خودروها به دنبال نداشته است.

همچنین کاهش شدت باد طی دو روز گذشته باعث کاهش ضریب تخلیه هوا در تهران بوده است و این عامل نیز به نوبه خود می تواند در تشدید آلودگی هوا نقشی اساسی ایفا کند.

یوسف حجت، سرپرست معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در این رابطه می گوید:

«در حال حاضر وضعیت تهویه هوای تهران یا همان باد به شدت کاهش پیدا کرده است؛ به گونه‌ای که براساس نمودارهای موجود، در سال 97 ضریب تهویه هوا در تهران 1100 بوده است؛ اما در حال حاضر کارشناسان معتقدند که ضریب تهویه فعلی کمتر از عدد 600 است و این امر کاهش 40 درصدی ضریب تهویه هوا نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد.»

از سوی دیگر چند ماهی است که مساله سوزاندن نفت کوره (مازوت) در نیروگاه های تولید برق کشور به شکل رسمی مطرح شده است.

در این رابطه عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست چندی پیش و به مناسبت روز هوای پاک مازوت را به عنوان عامل اصلی آلودگی هوای کلان شهرهای کشور مطرح کرد.

به گفته عیسی کلانتری: «تحریم‌ها از یک طرف باعث شد وزارت نفت نتواند مازوت تولیدی خود را صادر کند، از طرف دیگر وقتی مانع مصرف مازوت در نیروگاه‌ها شدیم انبار پالایشگاه‌ها پر از مازوت شد به طوری که در آستانه تعطیلی بودند چون نه می‌توانستند مازوت را مصرف کنند و نه صادر. به ناچار نیروگاه‌ها دوباره به مازوت سوزاندن روی آوردند و گرفتار هوای آلوده شدیم، یعنی دچار دور بسته‌ای شده‌ایم که در شرایط تحریم نمی‌دانیم چطور از آن بیرون بیاییم.»

بنابر اعلام مقامات وزارت نفت، گوگرد موجود در مازوت تولیدی ایران ۴ برابر استاندارد جهانی است؛ میزانی که حتی برای سوخت کشتی‌ها در آب‌های آزاد نیز ممنوع است.

به گفته عیسی کلانتری: «هوای پاک برای ایرانیان تبدیل به «آرزو» شده است.»

این تمام ماجرا نیست، چرا که خبرهای دیگری نیز به شکل پراکنده در رابطه با آلودگی سوزاندن مازوت در نیروگاه ها مطرح شده است، برای مثال فرماندار تبریز چند روز قبل (هفتم اسفند ماه) مدیریت نیروگاه برق تبریز را مکلف به ممنوعیت سوزاندن مازوت در نیروگاه این شهر کرده است.

همچنین در اواخر بهمن ماه نیز خبری در خصوص تاثیر استفاده از مازوت بر آلودگی هوا در اصفهان رسانه ای شده است که حکایت از تاثیر زیاد استفاده از این سوخت ارزان قیمت در افزایش آلودگی کلان شهر ها به خصوص در شرایط جوی پایدار دارد.

البته نمی توان افزایش استفاده از مازوت را تنها ناشی از تحریم های ظالمانه آمریکا دانست، بلکه بازگشت به سوی مصرف گاز CNG در خودروهای شخصی طی چند ماه اخیر (در پی افزایش 3 برابری قیمت بنزین) و کمبود همیشگی گاز در فصل زمستان نیز باعث شده تا در برخی موارد چاره ای جز استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه ها باقی نماند. چرا که انتخاب سوم در شرایط فعلی، قطعی ناگهانی برق بود که اتفاقا در هفته نخست اسفند ماه نیز برای یک روز در تهران و کرج اتفاق افتاد.