اعلان جنگ اپل به صنعت گیم؛ نبردی که کاربران را قربانی می‌کند

از آخرین باری که مقاله‌ای تحلیلی درباره صنعت گیم در دیجیاتو منتشر شده زمان زیادی می‌گذرد اما تصمیمات اپل در این هفته باعث شد یکبار دیگر پای مطلبی با این رنگ و بو به سایت باز شود. شاید بسیاری از گیمرها تصور کنند اپل به اندازه سونی یا مایکروسافت در صنعت بازی نقش پررنگی ندارد اما استراتژی این شرکت در اپ استور روی صنعت گیم تاثیر به سزایی گذاشته و این هفته با تایید کجدار و مریز اپ گیمینگ فیسبوک و زدن دست رد به سینه مایکروسافت موج عظیمی را در دنیای گیم به پا کرد.

اپ استور درحالی از انتشار اپ گیمینگ xCloud مایکروسافت خودداری کرد که بسیاری از کاربران منتظر آن بودند چرا که xCloud یکی از اساسی‌ترین پلتفرم‌های نرم‌افزاری ایکس باکس خواهد بود. این پلتفرم به گیمرها امکان استریم بازی‌ها از کلود و اجرای بازی‌ها در دستگاه‌های مختلف با کیفیتی در حد کنسول را می‌دهد. xCloud پروژه عظیمی است که مایکروسافت زمان زیادی را صرف خلق آن کرده و از مدتی قبل به صورت آزمایشی در دسترس کاربران iOS بود اما همین که نوبت به انتشار نسخه اصلی رسید، اپل ترمز آنها را کشید.

قضیه تنها به ردموندها ختم نمی‌شود و اپل بعد از کش و قوس‌های فراوان تنها به شرطی حاضر به انتشار اپ گیمینگ فیسبوک شد که کتابخانه بازی‌ها از آن حذف شود. «Sheryl Sandberg» مدیر ارشد عملیات فیسبوک در بیانیه‌ای گفته: «متأسفانه برای گرفتن مجوز انتشار اپ مستقل Facebook Gaming مجبور شدیم قابلیت گیم پلی را به طور کامل از آن حذف کنیم. این یعنی تجربه کاربران iOS نسبت به کاربران اندروید پایین‌تر خواهد بود.»

تیم ایکس باکس مایکروسافت هم با انتشار بیانیه‌ای اپل را تنها پلتفرم با کاربری عمومی خطاب کرد که از کاربرانش را از سرویس‌های اشتراک گیم و بازی مبتنی بر کلود نظیر ایکس باکس Game Pass محروم می‌کند. از نظر آنها اپ استور با برنامه‌های غیر گیمینگ حتی در صورتی که حاوی محتوای تعاملی باشند، برخورد ملایم‌تری دارد.

هرچند اندروید کاربران به مراتب بیشتری دارد اما iOS عنوان بزرگترین پلتفرم گیمینگ دنیا را یدک می‌کشد و طبیعی است که محروم شدن از آن همه را خشمگین می‌کند. بهانه اپل برای جلوگیری از انتشار سرویس‌های بازی قوانین خاصی است که در مورد اپ‌های گیمینگ مبتنی بر کلود در نظر گرفته است. آنها معتقدند که وجود بازی‌های ابری فراوان در هر کدام این اپ‌ها امکان بازبینی تک تک این عناوین را از آنها سلب کرده واین مساله به تجربه کاربری اپ استور لطمه می‌زند.

باور کردن این ادعا آسان نیست چون این شرکت از مدت‌ها قبل اجازه انتشار پلتفرم‌ها را بدون بررسی ریز و درشت محتوایی که در دسترس کاربر قرار می‌دهند، داده است. در واقع به نظر می‌رسد گیم محبوبترین دسته بندی اپ استور است و اپل تمایلی به شریک شدن درآمد آن با دیگران ندارد.

این ماجرا یک شمشیر دو لبه است و به ضرر اپل هم تمام می شود. اپ استور حتی از گیمینگ ابری در پلتفرم جی‌فورس انویدیا یا گوگل استیدیا هم پشتیبانی نمی‌کند و این در حالی است که هر دو در دسترس کاربران اندروید قرار دارند. محروم ماندن میلیون‌ها کاربران iOS از xCloud بدین معنی است که آیفون آن‌ها در زمینه بازی از گوشی‌های اندرویدی با صدها دلار قیمت کمتر، عقب مانده است. تردیدی نیست که از بین ۹۰ میلیون کاربر ایکس باکس لایو تعداد زیادی آیفون دارند و امکان اجرای بازی‌های در حد ایکس باکس برایشان یک اپدیت بسیار بزرگ به شمار می‌رود. با این حال فعلا این کاربران هستند که قربانی دعوای دو طرف شده‌اند.

گاهی اوقات هدف شرکت‌های بزرگ از راه انداختن جنجال‌های این چنین این است که دست بالا را در مذاکرات داشته و از انجام اصلاحات یا برآورده کردن خواسته‌های طرف مقابل خودداری کنند. اینبار هم مایکروسافت به خوبی می‌داند که اپل به خاطر سیاست ضد رقابتی تحت فشار شدیدی قرار دارد و رسانه‌ای کردن موضوع می‌تواند به سود آنها تمام شود.

ادعای مایکروسافت البته پر بی راه نیست و اپل بیش از آنکه دغدغه بررسی تک تک بازی‌های درون پلتفرم را داشته باشد نگران پول هنگفتی است که بدون پرداخت کارمزد آنها در این سرویس‌ها جابه‌جا می‌شود. هرچند با اطمینان نمی‌توان این مساله را دلیل اصلی عدم انتشار اپ گیمینگ مایکروسافت عنوان کرد اما ظاهرا از نظر اپل تهدید بزرگی برای دستگاه پول چاپ کنی آنها است.

هرچند نگرانی اپل درباره احتمال عدم اجرای مطلوب عناوین بازی در آیفون به خاطر محدودیتهای خاص سیستم قابل درک است اما این استدلال را نمی‌توان در مورد پلتفرم ابری هم به کار برد چرا که در آن تنها کاری که اپ می‌کند برگردان کلیدهای کنترلی برای سیستم ابری است که در پاسخ به آن رندر بعدی به اپ ارسال می‌شود.

این پلتفرم‌ها همگی زمانی برای ورود به اپ استور ردیف شدند که اپل آرکید را منتشر کرد؛ محصول گیمینگ غیر ابری که تمامی ارزش‌های مد نظر اپل برای دنیای بازی را به همراه دارد؛ ارزش‌هایی نظیر ارائه عناوین خانواده پسند که کاملا بررسی شده‌اند و در آنها خبری از تبلیغات آزاردهنده و تراکنش‌های ناخواسته نیست.

هر چند اپل می‌خواهد الگو باشد اما پرونده آنها در صنعت بازی آنقدرها هم سفید نیست. نحوه سکانداری این شرکت در اپ استور باعث شده بسیاری از نوآوری‌ها کنار گذاشته شوند؛  سیاستی که برای این شرکت سراسر سود بوده اما به صنعت گیم موبایل آسیب زیادی وارد کرده است.

این شرکت استودیو‌های بازی سازی را به توسعه بازی‌های رایگان اما با پرداخت درون برنامه ای تشویق کرده و آنها هم با سوءاستفاده از این موقعیت بازی‌های فوق العاده اعتیاد آوری را توسعه داده‌اند. در سال‌های اخیر استارتاپ‌های تولید گیم موبایل مثل قارچ سر برآورده و به لطف اپ استور با نادیده گرفتن بسیاری از مشکلات تنها روی تولید بازی های سودآور تمرکز کرده‌اند.

برای اثبات این ادعا کافی است نگاهی به ۲۰۰ بازی برتر اپ استور بیندازید. ۱۹۹ عنوان از این بازی‌ها تنها بر پایه پرداخت خرد درون برنامه‌ای توسعه یافته‌اند و تنها ماینکرفت مایکروسافت با قیمت ۶.۹۹ دلار برای فروش ارائه شده، هر چند آن هم از خیر پرداخت درون برنامه‌ای نگذشته است.

مساله دیگر آسان بودن این پرداخت‌ها است، تا حدی که حتی کودکان هم امکان پرداخت پول در بازی را دارند. این مساله در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ منجر به شکایت از اپل شد که در نهایت با پرداخت میلیون‌ها دلار غرامت سر و ته قضیه هم آمد. جدیدترین شکایتی که علیه سیاست‌های اپ استور پیرامون بازی‌ها مطرح شده به جعبه‌های جایزه مربوط می‌شود. کاربران در بازی‌های مختلف با پرداخت هزینه می‌توانند این جعبه‌ها را خریداری کنند که درون آن آیتم‌های تصادفی مثل اسلحه، ابزارهای افزایش قدرت و غیره قرار دارد.

به باور شاکیان این رفتار اپل باعث می شود کاربران و به ویژه کودکان به خرید جعبه‌های جایزه اعتیاد پیدا کنند که در نهایت به ریختن سود بیشتر به جیب اپل منجر می‌شود. این نخستین باری نیست که وجود این جعبه‌ها صدای مردم را در آورده است و در سال گذشته طرحی در سنای آمریکا مطرح شد که ارائه‌ی این جعبه‌ها را برای حفاظت از کودکان منع می‌کرد اما هنوز راه به جایی نبرده است.

اپل البته هرگز زیر بار این اتهامات نرفته و در پاسخ به گلایه‌ها و شکایات بیانیه‌هایی را منتشر کرده که در آن به ایجاد محیطی ایمن و کارآمد برای توسعه دهندگان و کاربران اشاره شده است.

شکی نیست که نقش اپل در صنعت بازی به شکل کامل منفی نبوده اما آنها نتوانسته‌اند در نقش یک متولی خود را با تغییرات سریع صنعت گیم تطبیق دهند. سونی و مایکروسافت هم به نوبه خود گیمرها را قربانی منافعشان کرده‌اند اما اپل بزرگترین پلتفرم بازی موبایلی در دنیا را به اهرمی برای اعمال قدرت و ثروت‌اندوزی بیشتر تبدیل کرده که کاربران را از جدیدترین نوآوری‌ها محروم می‌کند.