فراموش نکنیم: بیل گیتس همیشه این پیرمرد دوست داشتنی و نیکوکار نبود

بیل گیتس فردی بشردوست است که سالانه مبالغ زیادی برای کارهای خیرخواهانه پرداخت می‌کند، اما یکی از ثروتمندترین افراد جهان از ابتدا چنین رویکردی نداشته و یک تاجر پرخاشگر و مغرور بوده است.

۲۵ سال پیش مایکروسافت ویندوز ۹۵ را به عنوان اولین سیستم عامل مبتنی بر رابط «Wimp» که توسط «Xerox PARC» در اوایل دهه ۷۰ میلادی توسعه پیدا کرده بود، منتشر کرد. این رابط توسط استیو جابز برای سیستم عامل مکینتاش در سال ۱۹۸۴ نیز مورد استفاده قرار گرفت.

مایکروسافت دیرتر از اپل و Xerox PARC وارد این بخش بازار شد و چنین سیستم عاملی در اختیار کاربران قرار داد. اما این اولین باری نبود که این غول فناوری آمریکایی دیر به سراغ تکنولوژی‌های جدید می‌رفت که یکی از مهمترین آن‌ها، «اینترنت» بود. برای مثال اولین نسخه ویندوز ۹۵ فاقد مرورگر وب و همچنین مجموعه پروتکل برای اتصال کامپیوتر به اینترنت بود که البته امکان نصب آن‌ها توسط بسته‌های اضافه وجود داشت و اولین نسخه اینترنت اکسپلورر نیز در نخستین آپدیت ویندوز ۹۵ منتشر شد.

در تاریخ ۵ خرداد ۱۳۷۴ بیل گیتس یادداشتی برای کارکنان مایکروسافت با محوریت موضوعی مهم نوشت و از «موج اینترنت» خبر داد. گیتس در این یادداشت به وضوح اعلام کرده بود که این شرکت باید به سرعت به تهدیدهای موجود را رسیدگی کند. در این یادداشت نوشته شده:

«یکی از احتمالات ترسناک که طرفداران اینترنت درباره آن بحث می‌کنند این است که دور هم جمع شوند و دستگاهی بسیار ارزانتر از PC خلق کنند که البته همچنان قدرت کافی برای وبگردی داشته باشد.»

این موضوع با توجه به اینکه انحصار مایکروسافت روی PC ایجاد شده بود، برای ردموندی‌ها بسیار خطرناک بود. بیل گیتس در نامه‌ای که حالا تبدیل به یکی از مهم‌ترین نامه‌های تاریخ مایکروسافت شده و قطعا تا سال‌های سال از آن یاد می‌شود، به این موضوع اشاره کرده بود که پس از ۱۰ ساعت وبگردی، حتی یک فایل AVI، ورد، Windows.exe یا سایر فرمت‌های مایکروسافت را مشاهده نکرده و تنها شاهد تعداد بالایی فایل QuickTime بوده است. همین موضوع باعث شروع رقابت میان شرکت تحت مدیریت گیتس و «نت‌اسکیپ» شد.

نت‌اسکیپ آن زمان در بازار مرورگرها حکمرانی می‌کرد و همه ما می‌دانیم مایکروسافت چه اقدامی برای خروج آن از بازار انجام داد. این کمپانی با تهدید مقابله کرد و پیش از اینکه نت‌اسکیپ بتواند حضور خود را در بازار مستحکم کند، گیتس و همکارانش آن را نابود کردند. با وجود نابودی نت‌اسکیپ، کد متن باز مرورگر آن باعث خلق «فایرفاکس» شد.

مایکروسافت مرورگر اینترنت اکسپلورر را به صورت رایگان درون تمام کپی‌های ویندوز قرار داد و با این روش توانست در بازار حکمرانی کند. اگرچه گیتس با بی‌رحمی هرچه تمام‌تر موفق به نابودی نت‌اسکیپ شد، اما شرکت تحت مدیریت آن نیز تا مرز نابودی پیش رفت.

در سال ۱۹۹۸ وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا از مایکروسافت به علت نابود کردن رقابت و اجبار سازندگان کامپیوتر به نصب مرورگر اینترنت خود در هنگام نصب ویندوز، شکایت کرد. رای اولیه دادگاه این بود که مایکروسافت باید به شرکت‌های کوچکتری تقسیم شود که البته در دادگاه تجدیدنظر این رای لغو شد و در سال ۲۰۰۱ دولت جرج بوش مجازات ضد انحصاری کمتری را دنبال کرد و با این شرکت به توافق رسید. (توضیح: حتی گفته می‌شود سرمایه‌گذاری مایکروسافت در اپل پس از ورود مجدد استیو جابز به این شرکت در آن دوران، که البته باعث حل شدن بحران‌های بسیاری در اپل هم شد، به این دلیل انجام شد که چهره‌ی کمتر انحصارگری از مایکروسافت در افکار عمومی و البته برای دولت آمریکا به نمایش گذاشته شود.)

یکی از موارد جالب توجه درباره این پرونده، صحبت‌های بیل گیتس بود که اغلب خشن به سوالات پاسخ می‌داد یا از جواب دادن طفره می‌رفت. گیتس تصور نمی‌کرد روزی دولت جرات کند مانع از حکمرانی او در جهان شود. نوارهای ضبط شده نشان می‌دهند که مدیرعامل سابق مایکروسافت که در آن زمان ۴۳ سال داشت، تا چه اندازه پرخاشگر بوده است.

سوالی که در این میان مطرح می‌شود، این است: چگونه یک تاجر عبوس و خشن تبدیل به یک انسان سخاوتمند، خیرخواه، روشنفکر و بشردوست شده است؟ اگر چنین تغییری برای بیل گیتس رخ داده، هر فرد دیگری نیز می‌تواند تا این اندازه تغییر کند. گیتس حتی اخیرا اعلام کرده که غول‌های فناوری سزاوار سوالات سخت هستند.