موفقیت واکسن کرونا در فاز سوم آزمایش‌های بالینی به چه معناست؟

در حال حاضر حداقل ۶ واکسن کرونا در فاز سوم آزمایش‌های بالینی قرار دارند. این آزمایش‌ها با هدف مقایسه ایمنی و اثربخشی واکسن‌ها در مقابل دارونما انجام می‌شوند.

هدف اصلی از فاز سوم آزمایش‌های بالینی، اطلاع از میزان تاثیرگذاری واکسن کرونا در کاهش ریسک ابتلا به این بیماری است. برای اینکه فردی مبتلا به کووید-۱۹ درنظر گرفته شود، باید نتیجه آزمایش وی مثبت شود و همچنین فهرستی از علائم آن که در آزمایش‌ها متفاوت است، تهیه شود. این علائم می‌توانند از سردرد کم تا نیاز به نگهداری در مراقبت‌های ویژه باشند.

هر شرکتی تعریف مشخصی از یک مورد مثبت برای تخمین تعداد افراد مبتلا به کووید-۱۹ در گروه کنترل (افرادی که واکسن آزمایشی را دریافت نمی‌کنند) دارد. برای مثال پروتکل آزمایش بالینی مدرنا با ابتلا یک نفر در میان ۱۳۳ نفر در یک بازه ۶ ماهه کار می‌کند. در این آزمایش‌ها واکسن باید ۶۰ درصد موثر باشد.

با شروع آزمایش واکسن‌های کرونا، نگرانی‌های زیادی در میان پزشکان و دانشمندان ایجاد شد که مربوط به نحوه طراحی آن‌ها می‌شود چرا که نمی‌توانند درباره محافظت از فرد در برابر بیماری شدید یا مرگ اطلاعات مناسبی در اختیار ما قرار دهد، با این حال چندان جای نگرانی وجود ندارد.

در حالت کلی تعداد قربانیان این بیماری نسبت به مبتلایان آن کمتر است. اگر شرکت‌ها بخواهند واکسنی برای محافظت از افراد در برابر موارد شدید یا کشنده توسعه دهند، باید افراد بسیار بیشتری در هر آزمایش شرکت کنند.

آزمایش‌هایی که تنها موارد شدید یا مرگ بیماران را به عنوان نقطه پایان مورد بررسی قرار دهند، به زمان و پول بسیار بیشتری برای تکمیل شدن نیاز دارند. با توجه به این موضوع، آزمایش‌های فاز سوم به صورت متعادل طراحی شده‌اند تا بتوانند درجه‌ای از محافظت از بدن را نشان دهند.

در حالی که در این آزمایش‌ها روی شدت بیماری تمرکز نشده، تمام آن‌ها با دقت میزان شدت را تحت نظر قرار می‌دهند.

یکی دیگر از نگرانی‌ها درباره این آزمایش‌ها، سن افراد است. در حالت کلی افرادی که سن بالایی دارند یا اینکه با بیماری‌های زمینه‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند، ابتدا به این واکسن نیاز خواهند داشت اما در آزمایش‌های اولیه شرکت نمی‌کنند. با این حال روش کنونی برای تمام آزمایش‌های بالینی مورد استفاده قرار گرفته و نگرانی در این زمینه وجود ندارد.

نتایج آزمایش‌های بالینی شاید به صورت مستقیم درباره افرادی که در آن‌ها شرکت نداشته‌اند، صادق نباشد، با این حال اگر واکسن بتواند شانس ابتلا به کرونا را در افراد بالغ و سالم کاهش دهد، چنین نقشی را در افراد پیر و همچنین قشر آسیب‌پذیر نیز برعهده خواهد داشت.

در نهایت باید به این موضوع اشاره کرد تا زمان واکسیناسیون عمومی، نمی‌توان به طور دقیق کارایی یک واکسن را مشخص کرد و شاید واکسن روی افراد مختلف، تاثیر متفاوتی داشته باشد. با توجه به این موضوع پس از پایان فاز سوم آزمایش‌های بالینی انتظار می‌رود تا سال‌های دیگر شاهد انجام آزمایش‌ها روی آن باشیم که هرکدام از آن به ما در درک نحوه کنترل این ویروس کمک خواهند کرد.