قانون یک سوم در عکاسی چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

اگر به عکاسی علاقه داشته باشید، احتمالا نام قانون یک سوم در عکاسی به گوشتان خورده است. در این مطلب شما را با این قانون آشنا کرده و نحوه استفاده از آن را آموزش می‌دهیم.

قانون یک سوم در عکاسی یکی از اولین قوانین است و احتمالا بیش از تکنیک‌های دیگر از آن استفاده خواهید کرد. بطور خلاصه با این روش تصاویر بهتر در قاب جای می‌گیرند و توجه بیننده را بیشتر جلب می‌کنند.

از این روش در بسیاری از تصاویر از بیلبوردهای اطراف خیابان‌ها و جاده‌ها گرفته تا فیلم‌های درون سینما استفاده می‌شود. در این مطلب این روش را آموزش می‌دهیم و به شما می‌گوییم که چرا قانون یک سوم در عکاسی همیشه بهترین تکنیک نیست.

قانون یک سوم در عکاسی چیست؟

قانون یک سوم یکی از قوانین پایه در دنیای عکاسی محسوب می‌شود و دارای یک هدف اصلی برای بهبود ترکیب‌بندی تصاویر است: تعادل یا بالانس.

تصور کنید قاب تصویر شما به وسیله دو خط افقی و دو خط عمودی به سه بخش افقی و سه بخش عمودی تقسیم شده است. برای عکس‌های پویاتر، هر المان جالب و جذاب باید در امتداد یکی از این خطوط یا یکی از تقاطع‌های آن‌ها قرار بگیرد.

بر اساس یافته‌های علمی، چشم ما بطور طبیعی به سمت اشیایی کشیده می‌شود که بجای مرکز تصویر، کمی خارج از آن باشند. با توجه به این موضوع، قانون یک سوم در عکاسی کارایی دارد. چهار نقطه ناشی از تلاقی این خطوط افقی و عمودی، موثرترین نقاط خارج از مرکز برای جلب توجه مخاطبین هستند.

این اصطلاح اولین بار در سال ۱۷۹۷ در کتاب «نکاتی درباره مناظر روستایی» نوشته «جان توماس اسمیت» مطرح شد. در دنیای عکاسی قوانین دیگری نیز وجود دارند که ریاضیات و روانشناسی در آن‌ها نقش دارند، با این حال ما به شما قانون یک سوم را آموزش می‌دهیم. در ادامه همراه دیجیاتو باشید.

چگونه از قانون یک سوم در عکاسی استفاده کنیم؟

همیشه نباید در تصاویر خود قانون یک سوم را رعایت کنید چرا که قرار گرفتن سوژه اصلی خارج از مرکز در تمام مواقع باعث بهبود کیفیت عکس و افزایش جذابیت آن نمی‌شود.

از قانون یک سوم می‌توانید برای هر سوژه‌ای استفاده کنید و پیش از اینکه دکمه شاتر را فشار دهید، شما را درباره ترکیب‌بندی عکس به فکر فرو می‌برد. با این قانون می‌توانید کیفیت عکس‌های عادی و بدون هیجان خود را نیز بهبود دهید. اگر وقت یا حوصله کافی برای تنظیم فریم ندارید، این قانون یک میانبر سریع برای عکاسی است.

از Grid در دوربین خود استفاده کنید

تقریبا تمام دوربین‌ها روی منظره‌یاب یا نمایشگر الکترونیکی خود از شبکه‌بندی یا Grid (گرید) بهره می‌برند و احتمالا باید چنین ویژگی را فعال کنید. برای اینکار به سراغ تنظیمات دوربین خود بروید و گزینه فعالسازی خطوط را پیدا کنید. برخی از تولیدکنندگان دوربین برای این ویژگی چندین گزینه مختلف درنظر می‌گیرند.

گرید و کراپ در فتوشاپ و لایت‌روم

شما همیشه می‌توانید تصاویر خود را در نرم افزارهای ویرایشی برش داده و کیفیت آن‌ها را با قانون یک سوم بهبود دهید. برنامه‌های فتوشاپ و لایت‌روم از لایه Grid بهره می‌برند که شامل قانون یک سوم می‌شود. از شبکه‌بندی برای برش تصویر خود استفاده کنید تا جذاب‌ترین المان‌های عکس شما در راستای خطوط متقاطع قرار بگیرند.

شما می‌توانید تنظیمات گرید را شخصی‌سازی کنید و برای خود یک لایه بسازید.

برای فتوشاپ در صورت استفاده از ویندوز کلیدهای Ctrl + X و در مک او اس کلیدهای Command + K را فشار دهید تا Preferences باز شود. در این بخش روی عبارت «Guides, Grid & Slices» کلیک کنید. در بخش Grid باید چندین پارامتر را مشابه زیر تغییر دهید:

• برای گزینه Gridline Every، عدد ۱۰۰ درصد را انتخاب کنید و Subdivisions را روی ۳ تنظیم کنید.
• روی گزینه OK کلیک کنید.
• کلیدهای ' + Ctrl یا ' + Command را برای فعال شدن این گرید روی تصاویر فشار دهید.

می‌توانید از Grid همراه با پرکاربردترین ابزار در فتوشاپ یعنی کراپ استفاده کنید. با کلیک روی آن در جعبه ابزار یا فشردن کلید C، این گرید قانون یک سوم روی تصویر شما قرار می‌گیرد.

در برنامه لایت‌روم عکس موردنظرتان را باز کرده و مراحل زیر را دنبال کنید:

• به ماژول Develop بروید.
• برای نمایش Grid روی عکس خود مسیر روبه‌رو را دنبال کنید: Tools > Crop Guide Overlay > Thirds

قانون یک سوم در عمل

در این مقاله قانون یک سوم را برای مناظر و پرتره‌ها امتحان می‌کنیم.

منظره

در بیشتر مواقع ایجاد تعادل در تصاویر گرفته شده از مناظر کار ساده‌ای نیست. در این عکس‌ها امکان حرکت دادن سوژه برای دستیابی به یک نقطه کانونی قوی وجود ندارد. با این حال قانون یک سوم به بهبود جذابیت بصری آن کمک می‌کند.

شما می‌توانید در چنین تصاویری افق را با یکی از خطوط تراز کنید. معمولا قرارگیری افق در خط پایینی، بهترین راه برای انتقال حس وسعت آسمان به مخاطب است. اگر افق در مرکز تصویر قرار بگیرد، بخشی از آسمان برش داده شده و جذابیت آن کاهش می‌یابد.

المان‌های موجود در عکس شما مانند درختان و خانه می‌توانند در نزدیکی یکی از چهار نقطه تقاطع قرار بگیرند.

پرتره

در حالی که در اکثر تصاویر پرتره شاهد قرارگیری سوژه در مرکز فریم هستیم، می‌توانید کار متفاوتی انجام دهید. اگر سوژه در مرکز عکس شما قرار نگیرد، جذابیت آن بیشتر می‌شود. همانطور که بالاتر گفتیم چشم‌ها به دنبال نقاط جذاب هستند، بنابراین سوژه را امتداد تقاطع‌های Grid قرار دهید.

علاوه بر این کار، سعی کنید محور بدن سوژه شما با یکی از خطوط عمودی شبکه تراز باشد. با توجه به جهت نگاه سوژه، محل قرارگیری آن را در سمت چپ یا راست خط عمودی انتخاب کنید.

چه زمانی نباید از قانون یک سوم استفاده کنیم؟

قانون یک سوم در عکاسی با حرکات طبیعی چشمان ما در ارتباط است. می‌توانید به صورت پیش‌فرض از این قانون استفاده کنید تا به مرور زمان در عکاسی پیشرفت کنید. با این حال همیشه نباید برای تصاویر خود به سراغ آن بروید.

در سناریوهای زیر از قانون یک سوم در تصاویر خود استفاده نکنید:

زمانی که می‌خواهید فریم را پر کنید

رایج‌ترین روش جایگزین قانون یک سوم، قرارگیری نقطه کانونی در مرکز تصاویر است. برای مثال در تصاویر متقارن مانند پرتره‌ها به فوکوس فوری و مستقیم روی سوژه اصلی نیاز داریم. در چنین شرایطی می‌توانید با خیال راحت فریم را با سوژه خود پر کنید و آن را در مرکز تصویر قرار دهید.

اگر از یک سازه یا بخشی از یک ساختمان با الگوی تکراری عکس بگیرید، احتمالا با بیش از یک نقطه فوکوس مواجه می‌شوید. اگر برخی از آن‌ها روی خطوط متقاطع قرار بگیرند، می‌توانید از قانون یک سوم استفاده نکنید.

تصاویر مربعی

قرارگیری یک سوژه جذاب در مرکز تصاویر مربعی کارایی بالایی دارد. فاصله این سوژه از چهار گوشه عکس یکسان خواهد بود که باعث ایجاد تقارن می‌شود.

تصاویر با پس‌زمینه شلوغ

اگر پس‌زمینه تصویر شما شلوغ است، می‌توانید قانون یک سوم را نادیده بگیرید برای مثال اگر در پس زمینه شما چندین گل قرار گرفته یا اینکه جمعیت را در یک نمایشگاه نشان می‌دهد، این قانون برای شما کارایی ندارد.

در این عکس‌ها از عمق کم میدان استفاده کنید و سوژه اصلی را در مرکز توجه قرار دهید.

زمانی که خطوط هدایتگر عملکرد بهتری دارند

خطوط هدایتگر (Leading Lines) یکی دیگر از تکنیک‌های ترکیب‌بندی تصاویر هستند. در تصویر بالا، یک مسیر چشم مخاطب را به سمت نقطه‌ای از مرکز فریم هدایت می‌کند. اگر در این عکس از قانون یک سوم استفاده کنید، نگاه شما در امتداد ریل راه‌آهن به نقطه‌ای در فاصله دور خیره نمی‌شود.

عکس را با معیارهای خود ترکیب‌بندی کنید

اگر همه چیز را از پشت Grid ببینید، به مرور زمان قانون سوم در خاطرتان باقی می‌ماند. با این حال سعی کنید قوانین را بشکنید و  ترکیب‌بندی‌های مختلف را امتحان کنید. داستان پشت عکس اهمیت بالایی دارد و اگر این داستان ضعیف باشد، قانون یک سوم کارایی بالایی نخواهد داشت.

نمی‌توان به راحتی با کلمات درباره تصمیمات در هنگام استفاده از قانون یک سوم در عکاسی صحبت کرد. اجازه دهید چشمانتان شما را راهنمایی کنند. یکی از بهترین توصیه‌ها، ثبت تصاویر از چندین زاویه و سپس تصمیم‌گیری درباره آن‌ها است. تمرینات پایه عکاسی به شما کمک می‌کنند دید بهتری نسبت به صحنه‌ها داشته باشید.