اضطراب ریاضی چیست و چگونه با آن مقابله کنیم؟

مطالعه جدید نشان می‌دهد داشتن حس نگرانی در مورد درس ریاضی علاوه بر تأثیر منفی بر یادگیری کودک در کلاس درس، بر زندگی او در سنین بزرگسالی نیز اثر منفی خواهد گذاشت.

اضطراب ریاضی (Math anxiety) به حس ترس و تنشی گفته می‌شود که بسیاری از افراد حین حل کردن معادله‌های ریاضی آن را تجربه می‌کنند. این اضطراب می‌تواند کودکان را در کلاس دچار مشکلات رفتاری، دلشوره و تپش قلب کند. دانش آموزانی که از اضطراب ریاضی رنج می‌برند عملکرد ضعیف تری در امتحانات ریاضی استاندارد و امتحانات مدرسه دارند.

تفکرات اضطراب آمیز در یادآوری روش‌های حل مسائل ریاضی اختلال ایجاد کرده و فرد را اصطلاحاً دچار «هنگ کردن» ذهن می‌کند. یافته‌های تحقیق جدید نشان می‌دهد که اضطراب ریاضی نه تنها بر عملکرد کودکان حین امتحانات تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه در توانایی آنها در یادگیری مسائل جدید ریاضی در کلاس نیز اثر منفی می‌گذارد.

محققان به بیش از ۲۰۰ کودک مدرسه‌ای شش سال در انگلستان و ایتالیا سوالات ریاضی آموخته نشده را نشان دادند. سوالات شامل جمع دهگان و استفاده از علامت‌های بزرگتر و کوچکتر می‌شد. دانش کودکان از حل این قبیل سوالات ریاضی پیش از تدریس، بلافاصله پس از آن و یک هفته بعد اندازه گیری شد.

محققان با انجام این آزمایش دریافتند کودکانی که اضطراب بیشتری در مورد ریاضی داشتند در اغلب اوقات حل مسائل را با سطح آگاهی کمتری شروع می‌کردند. نکته مهمتر اینکه یادگیری این دسته از کودکان نیز مختل شده بود و چیزهای کمتری در کلاس آموزشی یاد می‌گرفتند. به عبارت دیگر این تحقیق نشان می‌دهد که دانش آموزانی که اضطراب ریاضی دارند نه تنها در امتحان عملکرد ضعیف تری دارند، بلکه در مدرسه نیز در مقایسه با هم سن و سالان غیرمضطرب خود با وجود فرصت‌های تحصیلی یکسان مطالب کمتری را یاد می‌گیرند.

یافته مهم دیگر این تحقیق به سن کودکان مربوط می‌شود. تحقیقاتی که پیشتر انجام شده‌اند نشان داده‌اند که کودکان در سن شش سالگی اضطراب ریاضی را تجربه می‌کنند، ولی در مورد تأثیر آن بر عملکرد ریاضیاتی کودکان اختلاف نظر وجود داشت. حال محققان می‌گویند تحقیق جدید به طور واضح نشان می‌دهد که اضطراب مذکور در این سن هم می‌تواند روی حل مسائل ریاضی تأثیر منفی بگذارد. به گفته آنها دانش آموزانی که در مورد ریاضی احساس نگرانی می‌کنند ممکن است مدرسه را با نمرات پایین به اتمام رسانده و در آینده از انتخاب شغل‌های وابسته به ریاضیات خودداری کنند.

متأسفانه تأثیرات منفی اضطراب ریاضیات به دوران مدرسه ختم نشده و در دوران بزرگسالی نیز بر زندگی فرد تأثیر منفی می‌گذارد. افرادی که دچار این حس هستند در انتخاب‌های زندگی روزمره نیز به مشکل برخورد کرده و مثلاً در مورد مسائل مالی یا مسائل مربوط به سلامت تصمیمات اشتباه می‌گیرند. دچار شدن به دیگر اشکال اضطراب، به تعویق انداختن کارها، خودداری از چالش‌ها و اعتماد به نفس و عزت نفس پایین، از دیگر عوارض رایج اضطراب ریاضی هستند.

محققان می‌گویند در مجموع اضطراب مورد بحث می‌تواند تأثیر منفی بزرگی بر موفقیت زندگی و رضایتمندی فرد بگذارد، بنابراین باید آن را در مراحل اولیه تشخیص داد و درمان کرد. والدین و معلمان نقش بزرگی در القای حس اضطراب ریاضی به کودکان بازی می‌کنند. والدین می‌توانند با افزایش دانش خود به کودکان در حل مسائل ریاضی کمک کرده و در خانه با کودک بازی‌های مفرح انجام دهند.

اپلیکیشن‌ها و نرم افزارهای کامپیوتری نیز برای تمرین کردن ریاضی مناسب هستند. یکی از مزایای یادگیری ریاضی با کامپیوتر این است که به شیوه‌ای تعاملی و جذاب و به دور از قضاوت کردن به کودک آموزش می‌دهد و می‌توان بدون نیاز به افراد متخصص از آن استفاده کرد. علاوه بر این با نشان دادن تمریناتی که کودک قبلاً موفق به حل آن‌ها شده و تشویق می‌توان اعتماد به نفس او را افزایش و اضطراب را کاهش داد.

محققان اشاره می‌کنند راهکار بهتر برای غلبه بر اضطراب ریاضی پیشگیری از بوجود آمدن آن است. به گفته آن‌ها دید مثبت نسبت به ریاضی را باید از اولین سال مدرسه و حتی قبل از آن شروع کرد.