موتور جستجوی بومی «یوز» غیرفعال شد؛ پایان پروژه چند میلیاردی؟

موتور جستجوی بومی یوز که بیش از ۶ سال عمر دارد و هزینه‌هایی چند میلیارد تومانی برای ساخت و توسعه آن انجام شده بود، مدتی از کار افتاده بود و نتایجی به کاربران نشان نمی‌داد. در روزهای اخیر  اما وبسایت این موتور جستجو به طور کلی باز نمی‌شود و کاربران نمی‌توانند حتی صفحه اولیه آن را مشاهده کنند.

اگر در روزهای اخیر به آدرس موتور جستجوی بومی یوز سر بزنید با هیچ تصویری مواجه نمی‌شوید و خطای ۵۰۲ به نمایش در می‌آید. به نظر می‌رسد این موتور جستجوی بومی بعد از هفت سال بازنشسته شده و قرار نیست سرویسی به کاربران ارائه کند. مشاهدات عینی نشان می‌دهد که این روند چند روزی است که ادامه داشته و باید دید قصد احیای آن توسط تیم توسعه دهنده وجود دارد یا خیر، هرچند که شاید چنین تصمیمی بعید به نظر برسد.

موتور جستجوی بومی یوز در بهمن ماه ۹۳ به طور رسمی افتتاح شد و متعلق به یک شرکت خصوصی به نام داده پردازان شید اندیش است که با حمایت سازمان فناوری اطلاعات ایران راه‌اندازی شد.

در آن زمان اعلام شد یکی از اهداف راه‌اندازی موتور جستجوی بومی یوز «جلوگیری از هدر رفت سرمایه های ملی» است؛ در اینجا باید اشاره کرد که «برات قنبری» معاون سابق برنامه‌ریزی وزارت ارتباطات در مراسم رونمایی از یوز اعلام کرد که ۷ میلیارد تومان (سال ۹۳) صرف هزینه توسعه و راه‌اندازی موتور جستجوی بومی یوز شده است. بعید نیست که در گذر سال‌های اخیر هزینه‌های بیشتری برای این مجموعه شده باشد.

سال ۹۸ «امیر ناظمی» معاون وزیر ارتباطات و رییس سازمان فناوری اطلاعات در نشست خبری «رتبه بندی مراکز داده در کشور» گفته بود که «یوز متعلق به گروهی است که در دانشگاه امام حسین فعال هستند و مجموعه سپاه باید درباره ادامه فعالیت موتور جستجوگر یوز تصمیم‌گیری کند. تصور من این است که اگر این موضوع به بخش خصوصی واگذار می‌شد و به جای کمک‌های مستمر مالی، رقابت در این زمینه شکل می‌گرفت، احتمالاً با نتیجه بهتری روبه‌رو می‌شدیم.» او تاکید کرده بود جویشگرهای بومی از تسهیلات خاصی در دوره کنونی وزارت ارتباطات استفاده نکردند.

ناظمی تاکید کرده بود که توقف یا ادامه فعالیت یوز در دست آنها نیست و نهادهای دیگری باید در این رابطه تصمیم بگیرند: «این نهادها باید هرچه سریع‌تر در این رابطه تصمیم خود را بگیرند. ما به عنوان سازمان فناوری، دوست داریم این حوزه رشد کند اما از راه خودش؛ نه از طریق محدودسازی، مداخله مستقیم یا از طریق انتخاب برخی بازیگران و حذف بازیگران دیگر.»

آنطور که در سایت شورای عالی فضای مجازی درباره موتور جستجوی یوز نوشته شده، این پلتفرم ۲۰۰ سرور داشته و ۴ میلیارد صفحه را پوشش داده است. نکته مهم‌تر اینکه بر اساس جدول منتشر شده توسط مرکز ملی فضای مجازی، این موتور جستجو توانایی ۳ میلیون پرس و جو در روز را داشته و از ۲۰۰ هزار بازدید روزانه برخوردار بوده. در حال حاضر نیز وضعیت کنونی صفحه ویکیپدیا این موتور جستجوی بومی نیز مدتی است که به غیرفعال تغییر حالت داده است. حال باید دید سرنوشت این موتور جستجو چه خواهد بود و آیا خبری به شکل رسمی در خصوص پایان یا ادامه فعالیت آن منتشر خواهد شد یا خیر.

در سال گذشته بیسفون و لنزور به عنوان پروژه‌های پیام‌رسان بومی که تاکنون چندین میلیارد صرف هزینه‌ توسعه آنها شده بود از کار افتادند. گفتنیست در روزهای پایانی سال گذشته همراه اول از موتور جستجوی بومی خود با نام ذره‌بین رونمایی کرد که اخیرا با نمایش تبلیغات میدانی خود در استادیوم‌های ورزشی و سطح شهر توانسته نام خودش را بیشتر از پیش جا بیندازد هرچند برخی کارشناسان بر این باورند که این موتور جستجو  عملا نتایج گوگل را بدون هیچ کم و کاستی به نمایش در می‌آورد.