هرآنچه باید درباره اندروید خام بدانید

آیا می‌دانید اندروید خام یا اندروید خالص (Stock Android) چیست، چه ویژگی‌هایی دارد، تفاوت آن با نسخه‌های معمولی اندروید چیست و در چه گوشی‌هایی قابل‌ استفاده است؟ اگر می‌خواهید پاسخ این سوالات را بدانید، این مطلب را از دست ندهید.

اکثر گوشی‌های اندرویدی دارای اندروید خام نیستند و هر یک از برندهای سازنده گوشی‌های اندرویدی از نرم‌افزارهای اختصاصی خود که پوسته اندروید نام دارد، همراه با نسخه پایه اندروید استفاده می‌کنند.

چنانچه گوشی سامسونگ، اوپو، ویوو، وان پلاس، شیائومی و حتی گوشی پیکسل گوگل دارید، در حال استفاده از پوسته اندروید هستید. ممکن است در برخی وب‌سایت‌ها و سایر منابع آنلاین، مطالبی در مورد برتر بودن نسخه خام اندروید نسبت به پوسته‌های آن خوانده باشید. ما نمی‌توانیم برتری نسخه خام اندروید نسبت به پوسته‌های مختلف آن را به طور کامل تصدیق کنیم؛ زیرا این موضوع به سلیقه افراد بستگی دارد و ممکن است برخی افراد با چنین نظری مخالف باشند.

به هر حال ممکن است بخواهید بدانید نسخه خام اندروید چیست یا بخواهید بدانید آیا پوسته‌های مختلف اندروید نسبت به نسخه خام آن بهتر هستند یا نه یا اینکه چگونه می‌توانید به نسخه خام اندروید دسترسی پیدا کنید؟ در ادامه به این سؤالات پاسخ خواهیم داد و هر آنچه را که باید در مورد اندروید خام بدانید، بیان می‌کنیم.

نگاهی مختصر به نسخه خام اندروید

خالص‌ترین نسخه اندروید که بطور محاوره‌ای با عنوان AOSP یا Android Open-Source Project (پروژه متن بازی اندروید) نیز شناخته می‌شود، در حقیقت نسخه پیش‌فرض اندروید بدون اپلیکیشن‌های گوگل، بدون سفارشی‌سازی‌های مختلف و بدون ویژگی‌های جالب و کاربردی است. در واقع تمام نسخه‌های اندروید مبتنی بر آن هستند.

شما می‌توانید نسخه AOSP را روی گوشی یا هر دستگاه اندرویدی دیگر نصب کنید و آن را از اندروید خام بنامید. در اکثر موارد اندروید نصب‌شده روی دستگاه‌های اندرویدی یک سطح بالاتر از اندروید خام هستند؛ زیرا تمام آن‌ها دارای اپلیکیشن‌های گوگل هستند و مهم‌ترین اپلیکیشن گوگل یعنی گوگل پلی استور در تمام این سیستم‌عامل‌ها دیده می‌شود. در نسخه خام اندروید هیچ نوع سفارشی‌سازی نمی‌بینیم یا سفارشی‌سازی‌ها بسیار محدود هستند.

گوگل هر سال نسخه جدیدی از اندروید را منتشر می‌کند که نسبت به نسخه‌های قبلی بهتر می‌شود و برخی مشکلات نسخه‌های قبل در آن برطرف می‌شود. در حقیقت با انتشار هر نسخه جدید، نسخه خام اندروید بهبود پیدا می‌کند.

توصیه می‌کنیم پس از انتشار هر نسخه جدید از اندروید، قسمت مربوط به بروزرسانی سیستم‌عامل گوشی خود را بررسی کنید تا ببینید نسخه رسمی و پایدار جدیدترین نسخه اندروید برای گوشی شما منتشر شده یا نه و در صورت انتشار نسخه رسمی، سیستم‌عامل گوشی خود را به‌روزرسانی کنید؛ البته تنها در صورت انتشار نسخه‌های رسمی و پایدار برای گوشی خود، از آن‌ها استفاده کنید چرا که در صورت استفاده از نسخه‌های غیررسمی یا نسخه‌های آزمایشی (بتا) شاید گوشی شما آسیب ببیند.

بسیاری از افراد و کاربران معتقدند نسخه خام اندروید به دلیل ساده بودن، نسبت به سایر نسخه‌های اندروید بهتر است. معمولاً اکثر پوسته‌های اندروید و نسخه‌های سفارشی‌سازی شده آن دارای اپلیکیشن‌های ازپیش‌نصب یا Bloatware هستند.

این اپلیکیشن‌ها که معمولاً متعلق به برند سازنده گوشی هستند، در کارخانه روی گوشی نصب می‌شوند و وجود آن‌ها معمولاً برای کاربران چندان خوشایند نیست؛ زیرا به بسیاری از آن‌ها اصلاً نیاز ندارند و به دلیل اینکه این اپلیکیشن‌ها فضای قابل‌توجهی از حافظه داخلی گوشی را اشغال می‌کنند و حذف بسیاری از آن‌ها هم امکان‌پذیر نیست، برای کاربران آزاردهنده هستند.

در ضمن معمولا تعداد این اپلیکیشن‌ها زیاد است که باعث کاهش قابل‌توجه سرعت گوشی هم می‌شود. به همین دلیل بسیاری از کاربران بیشتر متمایل به استفاده از نسخه خام اندروید هستند؛ البته نباید فراموش کنیم که پوسته‌ها و نسخه‌های سفارشی‌سازی‌ شده اندروید دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های کاربردی و مفیدی هستند که نمی‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد؛ به‌عنوان‌ مثال قابلیت دارک مود یا حالت تیره تا زمان عرضه اندروید ۱۰ در نسخه خام اندروید وجود نداشت؛ اما این ویژگی از سال‌ها قبل در پوسته‌های مختلف اندروید ایجاد شده است.

جدیدترین نسخه اندروید خام

جدیدترین نسخه رسمی عرضه‌ شده اندروید، اندروید 11 است که سال ۲۰۲۰ عرضه شد و اندروید ۱۲ که در سال جاری میلادی معرفی شده نیز به‌زودی عرضه خواهد شد. در کل کاربران نسخه‌های خام اندروید در گوشی‌های مختلف می‌توانند آن‌ها را سریع به نسخه جدید به‌روزرسانی کنند؛ زیرا برای بروزرسانی آن‌ها تغییرات نرم‌افزاری زیادی از سوی سازندگان گوشی نیاز نیست.

 البته وجود نسخه خام اندروید روی یک گوشی همیشه هم به معنای امکان‌پذیر بودن بروزرسانی اندروید به جدیدترین نسخه‌ها نیست؛ زیرا سازندگان مختلف گوشی نسخه‌های جدید اندروید را تنها برای تعداد معدودی از گوشی‌های جدید خود منتشر می‌کنند و گوشی‌های قدیمی‌تر پس از چند سال دیگر قادر به دریافت نسخه‌های جدید نیستند.

برای اینکه مطمئن شوید تا چند سال می‌توانید جدیدترین نسخه اندروید را برای گوشی خود دریافت کنید، باید ببینید شرکت سازنده گوشی شما در رابطه با این موضوع چه رویکردی دارد و تا چند سال پشتیبانی نرم‌افزاری را برای گوشی‌های خود ارائه می‌دهد.

لازم به ذکر است در برخی موارد از نسخه خام اندروید بدون اشاره به خام بودن آن استفاده می‌شود. در برخی گوشی‌ها از اندروید وان (Android One) استفاده می‌شود که همان اندروید خام با تغییرات بسیار اندک است؛ به‌عنوان‌ مثال گوشی‌های دارای Android Go نیز دارای نسخه‌ای از اندروید هستند که نسخه بهبودیافته اندروید خام محسوب می‌شود.

برورزسانی اندروید خام

پس از ورود به تنظیمات گوشی وارد قسمت About Phone شوید و کمی به سمت پایین اسکرول کنید تا نسخه اندروید گوشی خود را مشاهده کنید. ممکن است نسخه جدیدی از اندروید برای گوشی شما منتشر شده باشد. برای اطمینان از این موضوع مراحل زیر را دنبال کنید:

پس از ورود به تنظیمات گوشی وارد قسمت System شوید.

در صفحه System به سمت پایین اسکرول کنید، گزینه Advanced را لمس کنید تا گزینه more options را ببینید.

در مرحله بعد در پایین صفحه گزینه System Update را خواهید دید. پس از لمس آن، گزینه Check for Update را نیز لمس کنید تا ببینید آپدیت جدیدی برای گوشی شما منتشر شده یا نه؛ البته در گوشی‌های مختلف ممکن است کمی گزینه‌ها با یکدیگر تفاوت داشته باشند. اگر در این بخش آپدیت جدیدی برای گوشی شما وجود نداشت، یا گوشی‌تان بسیار قدیمی است یا هنوز آپدیت جدیدی برای آن منتشر نشده است.

آیا نصب نسخه خام اندروید روی تمام دستگاه‌های اندرویدی امکان‌پذیر است؟

پاک کردن رابط کاربری و پوسته اختصاصی اندروید در گوشی‌های برندهای مختلف امکان‌پذیر نیست؛ اما شما می‌توانید با استفاده از روش‌های مختلف، تمام نرم‌افزارهای نصب‌شده روی اندروید را پاک کنید تا نسخه خام اندروید روی گوشی باقی بماند. این نسخه از اندروید خام ROM (رام) نام دارد و فرایند نصب رام را Flash (فلش کردن) می‌گویند.

 با نصب رام می‌توانید از نسخه کامل خام اندروید لذت ببرید و پوسته‌های مختلف را روی آن امتحان کنید؛ البته لازم به ذکر است که فلش کردن باعث ابطال گارانتی می‌شود و درصورتی‌که گوشی به شیوه صحیحی فلش نشود، به دستگاهی غیرقابل‌استفاده تبدیل و به‌اصطلاح بریک (Brick) می‌شود؛ بنابراین درصورتی‌که گوشی شما دارای گارانتی است، از فلش کردن آن و نصب رام جداً بپرهیزید و درصورتی‌که متمایل به فلش کردن گوشی هستید، این کار را به فرد ماهری بسپارید.

سوالات متداول در مورد اندروید خام

در این بخش به برخی از مهم‌ترین سوالات متداول در رابطه با اندروید خام پاسخ می‌دهیم.

ظاهر اندروید خام چگونه است؟

اسکرین‌شات‌های زیر بخش‌های مختلف اندروید خام را نشان می‌دهند:

• 

• 

• 

• 

• 

گوشی‌های کدام برندها دارای اندروید خام هستند؟

تعداد گوشی‌های دارای اندروید خام چندان زیاد نیست و حتی برندهایی که این نسخه از اندروید را برای برخی گوشی‌های خود منتشر می‌کردند، این کار را متوقف کرده‌اند. در ادامه برخی برندهایی را که گوشی‌های دارای اندروید خام را عرضه کرده‌اند، معرفی می‌کنیم.

نوکیا

هیچ برندی به‌اندازه نوکیا که اکنون تحت مالکیت HMD Global است، نسبت به استفاده از نسخه خام اندروید علاقه‌مند نیست. تمام گوشی‌های نوکیا با اندروید وان عرضه می‌شوند که نزدیک‌ترین نسخه به اندروید خام است؛ البته متأسفانه نوکیا در حال حاضر تنها گوشی‌های ارزان‌قیمت و میان‌رده تولید می‌کند و هیچ گوشی پرچمداری را روانه بازار نکرده است؛ بنابراین افرادی که علاقه‌مند به خرید گوشی‌های پرچمدار هستند، نمی‌توانند از گوشی پرچمداری با اندرویدی نزدیک به اندروید خام لذت ببرند. ‌

موتورولا

اکثر گوشی‌های موتورولا با پوسته اندروید اختصاصی این شرکت یعنی پوسته اندروید My UX عرضه می‌شوند؛ البته تعداد محدودی از گوشی‌های این برند با اندروید وان وارد بازار شده‌اند. یکی از این گوشی‌های نسبتاً جدید موتورولا، وان اکشن (One Action) است.

اگرچه این گوشی در سال 2019 عرضه شده، اما هنوز امنیت بالایی دارد جزو بهترین گوشی‌های اندروید وان این برند محسوب می‌شود؛ البته متأسفانه این گوشی نیز مانند گوشی‌های نوکیا سخت‌افزار چندان قدرتمندی ندارد و نمی‌تواند علاقه‌مندان به گوشی‌های رده‌بالا را راضی کند.

گوگل

تمام گوشی‌های نکسوس گوگل که گوشی‌های قدیمی این برند محسوب می‌شوند، با اندروید خام عرضه می‌شدند؛ اما این شرکت در سال ۲۰۱۶ تصمیم گرفت گوشی‌های جدید خود را که تماماً توسط خود گوگل ساخته می‌شوند؛ با نام گوشی‌های پیکسل روانه بازار کند.

گوشی‌های پیکسل با رابط کاربری Pixel UI عرضه می‌شوند که از نظر فنی یک پوسته اندروید محسوب می‌شود؛ البته این پوسته اندروید به میزان بسیار زیادی به اندروید خام نزدیک است؛ اما باز هم نمی‌توان آن را یک نسخه خام اندروید نامید؛ زیرا تعداد زیادی از ویژگی‌های مختص گوشی‌های پیکسل در آن‌ دیده می‌شود و اپلیکیشن‌های از پیش‌نصب‌شده زیادی در آن قرار دارد؛ بنابراین اگر دوست دارید گوشی رده‌بالایی با اندرویدی نزدیک به اندروید خام داشته باشید، خرید گوشی‌های پیکسل را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

گوشی‌های دارای بوت‌لودر با قابلیت باز شدن

چنانچه گوشی شما دارای بوت‌لودری با قابلیت باز شدن است، به‌راحتی می‌توانید با استفاده از روش فلش، رام‌های مختلف را نصب کنید. در برخی گوشی‌ها مانند گوشی‌های پیکسل، بوت‌لودر به‌راحتی باز می‌شود و در برخی دیگر این کار واقعاً دشوار و حتی غیرممکن است.

برای اطلاع از گوشی‌های دارای بوت‌لودر با قابلیت باز شدن می‌توانید به انجمن XDA-Developers مراجعه کنید و ببینید کدام یک از گوشی‌ها چنین قابلیتی دارند. نصب رام اندروید با روش فلش کردن کمی تخصصی و زمان‌بر است؛ اما تنها روش کاربردی استفاده از اندروید خام در یک گوشی با سخت‌افزار رده‌‌بالا محسوب می‌شود.