مشاور رگولاتوری وزیر ارتباطات درباره مخابرات شفاف‌سازی کرد: از انحصار تا کم‌کاری

مشاور تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی وزیر ارتباطات مخابرات را شرکتی پرهزینه و دارای انحصار دانست که در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه شبکه و خدمات را انجام نداده که دلیل آن بحث اصلاح تعرفه نبوده است. او همچنین با بیان اینکه توسعه زیرساخت‌های شبکه ارتباطات ثابت و ایجاد دسترسی پرسرعت مبتنی بر فیبر نوری از راهبردهای اصلی این وزارتخانه در دولت سیزدهم است به کم کاری‌های مخابرات در این زمینه اشاره و تاکید کرد این موضوع با یا بدون مخابرات انجام خواهد شد.

«حسین فلاح جوشقانی»، رئیس سابق رگولاتوری و مشاور جدید وزیر ارتباطات با بیان اینکه سرمایه‌گذاری دولت‌ها برای شبکه ملی پهن‌باند و توسعه دسترسی پهن‌باند ثابت مبتنی بر فیبر موضوعی اصولی است، تاکید کرد این موضوع نباید به انحصار بیشتر اپراتور غالب کمک کند:

«دولت‌ها بی‌طرف هستند و می‌توانند در زیرساخت‌های ارتباطی که نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد دارد و بازگشت سرمایه آن‌ها بلندمدت است، سرمایه‌گذاری کنند. از ابتدا در موافقت‌نامه پروانه شرکت مخابرات تصریح شد که این شرکت مشابه سایر اپراتورها، بخشی از درآمد خود را به‌عنوان تسهیم درآمد به دولت بدهد و بر همین اساس هم فرایند خصوصی‌سازی و واگذاری مخابرات انجام شد، البته مخابرات در سال‌های گذشته بخش عمده‌ای از این مبالغ را نپرداخته و رگولاتوری این موضوع را در چارچوب قوانین پیگیری می‌کند.»

او به پرداخت سود سهام به دولت از سوی مخابرات اشاره کرد و گفت: «مدیرعامل مخابرات اذعان کرده که سود سهام دولت را پرداخت کرده است، این موضوع در حالی مطرح می‌شود که سود بقیه سهامداران را نیز پرداخت کرده است، پس جای تعجب ندارد.»

فلاح جوشقانی معتقد است اگر مخابرات به توصیه آن‌ها عمل کرده بود و سود سهام یا بخشی از آن را به نسبت سهم سهامداران صرف توسعه شبکه مخابرات می‌کرد، وضعیت شبکه خیلی بهتر از وضعیت امروز می‌بود.

ادعای مخابرات برای عدم اصلاح تعرفه‌ها درست نیست

مخابرات یکی از مشکلات پیش روی خود را بحث افزایش نیافتن تعرفه می‌داند. مشاور وزیر ارتباطات در این زمینه اظهار داشت:

«در سال 92 موضوع هم‌کدسازی مطرح و اجرای این طرح موجب تقسیم تعرفه‌ها به تعرفه‌های بین‌استانی و داخل استانی شد، اجرای این طرح موجب کاهش درآمد مخابرات شد و لازم بود تا با اصلاح تعرفه جبران شود. برای جبران این کاهش درآمد و بر اساس مطالعات انجام‌شده، با هماهنگی مخابرات طرحی ارائه که بر اساس آن برای هر خط تلفن آبونمان اضافه شد و تعرفه کارکرد نیز طوری تعیین شد که جبران‌کننده این کاهش درآمد باشد، در ادامه نیز با توجه به بازخوردهای حاصل از اجرای این طرح تعرفه‌ها اصلاح شد.»

به گفته وی در سال 95 تعرفه داخل استان 50 درصد و تعرفه بین استانی 10 درصد افزایش یافت و مبالغی هم به‌عنوان حداقل کارکرد (اعمال هزینه حتی اگر از تلفن استفاده نشده باشد) افزوده شد و گرد به بالای مبالغ کارکرد برای کسر از نیم دقیقه، تعیین شد: «همه این موارد در راستای اصلاح تعرفه تلفن ثابت بود؛ بنابراین اینکه گفته می‌شود تعرفه تلفن ثابت 12 سال بدون تغییر بوده است، درست نیست.»

فلاح جوشقانی با بیان اینکه در سال 97 دیوان عدالت اداری مصوبه‌های کمیسیون تنظیم مقررات در این زمینه را ابطال کرد و این موضوع سبب شد تا درآمد مخابرات سالیانه نزدیک به 600 میلیارد تومان کاهش یابد، گفت:

«برای جبران این موضوع، راه‌حل بعدی اضافه شدن تعرفه خدمات تجاری و دولتی مخابرات بود، جایی که چند هزار شرکت حضور دارند و اعمال این طرح به اذعان مخابرات تا سالی 900 میلیارد تومان به درآمدهای این شرکت افزود و ابطال مصوبه‌های کمیسیون توسط دیوان عدالت را جبران کرد.»

به گفته مشاور وزیر ارتباطات مخابرات شرکتی بزرگ با سبد خدمات متنوع است اما در سال‌های گذشته متناسب با ماموریت و امکاناتش سرمایه‌گذاری انجام نداده و این موضوع مربوط به مدیریت کنونی یا قبلی مخابرات هم نیست، بلکه این ضعف در همه سال‌های پس از واگذاری مشهود بوده است؛ پس این ادعا که چون در تلفن ثابت افزایش تعرفه نداشته‌ایم بنابراین ضرر کرده‌ایم و مقصر آن دولت است درست نیست.

مخابرات یک شرکت انحصاری است

جوشقانی با بیان اینکه مخابرات، شرکتی پرهزینه و دارای انحصار است گفت این شرکت در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه شبکه و خدمات را انجام نداده و دلیل آن تعرفه نبوده است.

عدم سرمایه‌گذاری، نداشتن سبد سرویس متنوع، هزینه نگهداری بسیار بالای شبکه به دلیل قدیمی بودن فناوری، عدم انعطاف‌پذیری، عدم راهبرد بازاریابی، عدم مشتری‌مداری و پاسخ‌گویی مناسب، هزینه بالای نیروی انسانی و به‌طور کلی نداشتن ذهنیت اداره بنگاه مبتنی بر مولفه‌های اقتصادی، از عوامل اصلی مشکلات مخابرات از نظر او است که لازم است اصلاح شوند:

«البته اصلاح تعرفه در کوتاه‌مدت منوط به تعهد مخابرات برای استفاده از درآمد حاصل از افزایش تعرفه در سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای توسعه دسترسی پرسرعت ثابت در شبکه ملی اطلاعات است، به‌شرط آنکه شرکت مخابرات چارچوب‌های رقابت با سایر بازیگران این حوزه را نیز رعایت کند.»

توسعه ارتباطات ثابت، با یا بدون مخابرات

مشاور تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی وزیر ارتباطات در بخش دیگر سخنان خود به بحث توسعه ارتباطات ثابت اشاره کرد و گفت:

«سال گذشته اعلام کردیم که در حوزه ارتباطات ثابت نیازمند پنج میلیون پورت پرسرعت هستیم تا شرکت‌های متقاضی سرمایه‌گذاری در این بخش در صورت تمایل سرمایه گذاری کنند، مخابرات ایران برای ایجاد پنج میلیون پورت اعلام آمادگی کرد و در ابتدا هزینه این تعداد پورت را چهار هزار میلیارد و سپس پنج هزار میلیارد تومان ذکر کرد. سپس مخابرات اعلام کرد که بودجه کافی برای اجرای این طرح را ندارد، به همین دلیل در جلسات هفتگی با حضور وزیر وقت مقرر شد تا بخشی از هزینه مورد نیاز برای توسعه از طریق سرمایه‌گذاری سهامداران، بخشی دیگر با فروش دو یا سه درصد از سهام همراه اول در بورس، بخشی دیگر از طریق اصلاح تعرفه‌ها و بقیه از طریق دریافت تسهیلات تامین شود.»

به گفته وی در جلسات گذشته، ادعاهای خرید و ورود سریع تجهیزات به کشور و نصب و راه‌اندازی یک ماهه این تجهیزات از سوی مخابرات مطرح شد اما بعدها این ادعاها محقق نشد. البته تعدادی از شرکت‌های ارتباطات ثابت (FCP) نیز با توجه به نوع ماموریتشان در پروانه برای انجام این پروژه اعلام آمادگی کردند:

«بنابراین با پیگیری وزیر وقت و رگولاتوری قراردادهایی با شاتل و آسیاتک در چارچوب اجرای مصوبه 260 کمیسیون مبتنی بر بیت‌استریم نیز منعقد و قرار شد که در شهرهای مختلف کار خود را آغاز کنند. این در حالی بود که مخابرات برای همکاری در این بخش اعلام آمادگی کرده بود اما با گذر زمان هیچ اقدامی از سوی مخابرات انجام نشد و قرارداد بیت‌استریم هم با شرکت‌های بخش خصوصی با تغییر مدیریت در مخابرات تعلیق شد.»

آن طور که جوشقانی می‌گوید برای تامین هزینه اجرای پنج میلیون پورت توسط مخابرات، قرار بود افزایش تعرفه 20 درصدی هزینه‌ها را جبران کند و 80 درصد بقیه هم عهده مخابرات بود اما در این بخش کار هم که به عهده خودشان محول شده بود کاری از پیش نبردند. در حال حاضر بر اساس اعلام شرکت مخابرات به رگولاتوری، حدود 650 هزار پورت پرسرعت دارد که 180 هزار پورت دارای خدمات فعال هستند؛ بنابراین ادعای ایجاد یک‌میلیون پورت در سال گذشته، دست‌کم در آمارهایی که به رگولاتوری داده‌اند، درست نیست.

او در ادامه با بیان اینکه وزیر ارتباطات یکی از راهبردهای اصلی وزارتخانه در این دولت را توسعه زیرساخت‌های شبکه ارتباطات ثابت و ایجاد دسترسی پرسرعت مبتنی بر فیبر، اعلام و بر آن تاکید کرده است، گفت:

«بر این موضوع در حکم انتصاب رئیس جدید رگولاتوری نیز به‌عنوان ماموریت ویژه تأکید شده است و امیدواریم با کمک همه بخش‌ها که یکی از بازیگران مهم آن مخابرات است، محقق شود. اکنون اراده و نظر وزارت ارتباطات در توسعه زیرساخت‌های ارتباطات ثابت بر همکاری و تعامل قانونی و دور از انحصار با شرکت مخابرات است، اما در عین حال مجموعه اقدامات برای توسعه دسترسی پرسرعت ثابت محدود و معطل اقدام مخابرات نخواهد ماند و این موضوع با مخابرات و یا در صورت عدم همکاری بدون مخابرات انجام خواهد شد.»

مشاور وزیر ارتباطات در پایان ابراز امیدواری کرد که با برنامه‌ریزی مناسب و تعامل و همکاری همه بخش‌ها به‌ویژه شرکت مخابرات ایران، هر چه زودتر توسعه شبکه و خدمات دسترسی پرسرعت ثابت مبتنی بر فیبر تا در همه ساختمان‌ها و منازل کشور اتفاق بیفتد و مردم از خدمات پرسرعت باکیفیت بهره‌مند شوند.