مشاهده یک لکه غول‌پیکر با سه برابر اندازه زمین روی خورشید؛ آیا باید نگران باشیم؟

پدیده لکه خورشیدی AR3038 که اندازه‌اش ظرف تنها 24 ساعت از حالت بزرگ وارد حالت عظیم‌الجثه شد، با ادامه رشد خود اکنون 3 برابر کره زمین شده است. از طرفی اندازه خورشید نیز حدوداً ۳۳۳ هزار برابر زمین است. منجمان نیز حالا با اشتیاق فزاینده‌ای در انتظار نشسته‌اند تا ببینند در نهایت چه شکل شراره خورشیدی از آن ساطع خواهد شد.

گفتنی است که دلیل اصلی تشکیل لکه خورشیدی هنوز ناشناخته است، با این حال ستاره‌شناسان بر این باورند که شارش متمرکز الکترومغناطیسی در سطح خورشید می‌تواند موجب اختلالی موقتی در فرایند همرفت (انتقال گرما توسط حرکت توده مولکولی) شود.

این امر نتیجتا به افت دما منتهی می‌شود، حالتی که ما آن را به شکل مناطق تیره‌تری روی سطح خورشید می‌بینیم و نام لکه خورشیدی را برای آن انتخاب کرده‌ایم. قطر این لکه‌ها نیز از چند کیلومتر تا چند صد هزار کیلومتر متغیر است، طوری که گاهی اوقات امکان دارد بدون تلسکوپ هم قابل رویت باشند.

ارتباط میان لکه‌ خورشیدی و چرخه خورشیدی

دانشمندان انتظار دارند لکه‌ خورشیدی طی فاز فعال چرخه خورشیدی افزایش یابد اما حالا ممکن است این سوال برایتان به وجود بیاید که چرخه خورشیدی چیست؟ خورشید ما با گذشت هر 11 سال یک چرخه را پشت سر می‌گذارد و اوایل سال جاری میلادی وارد فاز فعال از چرخه کنونی خود شد.

از زمان آغاز این فاز تشکیل لکه‌های خورشیدی و متعاقبا شراره‌های ساطع شده از آنها افزایش پیدا کرده‌اند، به گونه‌ای که خورشید حدود 3 ماه پیش قدرتمندترین شراره 5 سال اخیر را از خود ساطع کرد.

با این تفاسیر اکنون دوباره سراغ لکه خورشیدی AR3038 می‌رویم که در تاریخ 30 خرداد حین افزایش ابعاد، یک شراره خورشیدی در کلاس C را آزاد کرد، البته که شراره‌های کلاس C در قیاس با موارد مشاهده شده در ماه‌های اخیر انرژی نسبتا پایینی دارند اما ظاهرا فعالیت این لکه هنوز پایان نیافته است.

در عوض قطر آن طی 24 ساعت بعدی چنان افزایش یافت که حالا 3 عدد کره زمین در آن جای می‌گیرند. اکنون دانشمندان عقیده دارند لکه مذکور حامل یک شراره خورشیدی در کلاس M است که 10 برابر نیرومندتر از رده C تلقی می‌شود.

همچنین از آنجایی که لکه خورشیدی AR3038 درست رو به زمین قرار دارد، ممکن است به زودی بادهای خورشیدی سهمگینی را روانه سیاره ما کند.

با این حال ذکر این نکته نیز الزامی به نظر می‌رسد که AR3038 تاکنون مطابق پیش‌بینی‌های دانشمندان رفتار نکرده زیرا آنها بسیار زودتر از اینها انتظار انفجار را داشتند اما لکه مذکور به جای انفجار تنها بزرگ‌تر شد، موردی که نشان‌دهنده عدم آگاهی ما نسبت به فعالیت‌های سطح خورشید است.

در پایان باید گفت اگرچه انسان‌ها روی زمین به واسطه جو سیاره از شراره‌های خورشیدی در امان هستند اما فضانوردانی که هم اکنون در ماموریت خارج از جو به سر می‌برند، از چنین محافظتی برخوردار نیستند. همینطور شراره‌های خورشیدی شدید می‌توانند موجب اختلال یا قطعی کامل ارتباطات رادیویی در زمین شوند، به همین خاطر درک و پیش‌بینی دقیق رفتار این شراره‌ها اهمیت بسیار بالایی را دارد.